Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Houwelingen over oorlogsmisdaden gepleegd door het Oekraïense leger

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 6 september 2022).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het rapport van Amnesty International1 waarin aangetoond wordt dat het Oekraïense leger op grote schaal oorlogsmisdaden
pleegt door bases te bouwen en wapensystemen te gebruiken in woonwijken, scholen en
ziekenhuizen?

Antwoord 1

Het kabinet is op de hoogte van het persbericht van Amnesty International van 4 augustus
2022. Op dit moment is het kabinet geen rapport bekend dat aan (de conclusies in)
dit persbericht ten grondslag ligt.

Vraag 2

Erkent het kabinet, in grote lijnen, de conclusies van dit rapport van Amnesty International?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Nee. Het kabinet stelt voorop dat het humanitair oorlogsrecht gelijkelijk van toepassing
is op alle partijen bij een gewapend conflict en dus alle partijen zich hieraan moeten
houden. Het feit dat Oekraïne het slachtoffer is van Russische agressie doet daar
niet aan af. Het VN Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden (UN
OCHA) heeft echter meermaals benadrukt dat Oekraïne er alles aan doet om burgers op
tijd te evacueren en op veiligere plaatsen onder te brengen.2

Vraag 3

Kan de Minister-President uitsluiten dat Nederlands materieel (door dit kabinet geleverd
aan Oekraïne) betrokken is bij het plegen van deze door Amnesty International beschreven
oorlogsmisdaden of in de toekomst door Oekraïne wordt gebruikt bij het plegen van
oorlogsmisdrijven? Zo ja, waarop is deze garantie gebaseerd? Weet het kabinet bijvoorbeeld
op dit moment waar en op welke wijze door Nederland geleverde wapens worden ingezet
in Oekraïne?

Antwoord 3

Elke leverantie van Nederlands materieel aan Oekraïne wordt getoetst aan de EU wapenexportcriteria.
Daarbij wordt onder meer meegewogen of er een duidelijk risico bestaat dat de uit
te voeren goederen gebruikt worden voor binnenlandse onderdrukking of bij het begaan
van ernstige schendingen van het humanitair oorlogsrecht. Ook wordt voor elke leverantie
een eindgebruikersverklaring getekend door de Oekraïense eindgebruiker waarin afspraken
worden gemaakt over het geoorloofde eindgebruik.

Vraag 4

Indien een dergelijke garantie met betrekking tot de inzet van door Nederland geleverde
wapens niet gegeven kan worden, gaat de Minister-President de wapenleveranties naar
Oekraïne dan direct stopzetten? Indien de Minister-President dit niet wil doen, waarom
niet? Is het feit dat Nederlandse wapens door Oekraïne mogelijk worden gebruikt bij
het plegen van oorlogsmisdrijven voor dit kabinet onvoldoende reden om de wapenleveranties
te stoppen?

Antwoord 4

Nee, vanwege de voortdurende onrechtmatige Russische oorlog in Oekraïne blijft ook
de Oekraïense behoefte aan materiële steun ter zelfverdediging legitiem.

Vraag 5

Is de Minister-President het met de leden van FVD-fractie eens dat het leveren van
wapens aan Oekraïne niet ten goede komt aan de veiligheid van Oekraïense burgers als
deze wapens door het Oekraïense leger vervolgens worden gebruikt vanuit woonwijken,
scholen en ziekenhuizen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Nee. De burgerbevolking van Oekraïne komt vooral in gevaar door de onrechtmatige Russische
inval in Oekraïne en de wijze waarop de Russische krijgsmacht optreedt. Het grote
aantal omgekomen en gewonde burgers en de vernietiging van Oekraïense steden is in
de eerste plaats daaraan te wijten.

Vraag 6

Gaat de Minister-President de ambassadeur van Oekraïne in Nederland om verantwoording
vragen naar aanleiding van dit rapport van Amnesty International? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Nee. Wel vraagt het kabinet als onderdeel van het vergunningverleningsproces en tijdens
bilateraal contact met Oekraïne regelmatig aandacht voor de toepasselijke juridische
kaders.

Vraag 7

Kunnen de bovenstaande vragen afzonderlijk beantwoord worden?

Antwoord 7

Ja.