Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Leijten over het bericht ‘Chroom 6 aangetroffen in grondwater bij Tata Steel’

Antwoord van Minister Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat), mede namens de Staatssecretaris
van Infrastructuur en Waterstaat (ontvangen 29 augustus 2022). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 3607.

Vraag 1

Deelt u de mening dat het nieuws dat er Chroom-6 is aangetroffen in het grondwater
bij Tata Steel de zoveelste misstand is omtrent de gezondheidsschade die Tata Steel
aanbrengt aan haar omgeving? Kunt u uw antwoord toelichten?1

Antwoord 1

Nee, de omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) heeft grondwatermetingen verricht
op het terrein van Tata Steel. Hierbij is Chroom 6 aangetroffen, waarvan de GGD heeft
aangegeven dat er geen gezondheidsrisico is op basis van deze bevinding.

Vraag 2

Kunt u aangeven waarom de bevindingen van de Omgevingsdienst gepaard gaan met sussende
woorden dat dit geen gevolg heeft voor het drinkwater of ander water in de omgeving?
Erkent u dat het beter ware om vanuit het voorzorgsprincipe alertheid te tonen en
snel nader onderzoek te doen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 2

Er is door de OD NZKG advies gevraagd aan de GGD. De GGD heeft aangegeven dat er geen
gezondheidsrisico op basis van deze bevinding te verwachten is, omdat er geen blootstelling
met dit grondwater (op 6 meter diepte) plaatsvindt. Het drinkwaterbedrijf PWN heeft
de inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) bericht dat er geen merkbare effecten
zijn geconstateerd met betrekking tot de drinkwatervoorziening.

De OD NZKG heeft alert gereageerd naar aanleiding van de bevindingen van het monitoringsonderzoek
en laat nader onderzoek doen naar de mogelijke effecten van deze geconstateerde grondwaterverontreiniging.

Vraag 3

Kunt u verklaren waarom nu Chroom-6 wordt gevonden? Gebruikt Tata Steel andere materialen?
Is er op een andere manier gemeten? Heeft iemand anders gemeten?

Antwoord 3

In opdracht van de OD NZKG is grondwateronderzoek uitgevoerd op o.a. de aanwezigheid
van Chroom-6 op het Noord-West-terrein bij Tata Steel. Uit dit onderzoek blijkt dat
Chroom-6 is aangetroffen in het grondwater. De verontreiniging is waarschijnlijk veroorzaakt
door de bedrijfsactiviteiten op het Noord-West-terrein. Het grondwater van dit terrein
wordt al jarenlang gemonitord. Chroom-6 is niet specifiek gemonitord, omdat er geen
norm is voor Chroom-6 voor grondwater en er eerder ook geen aanleiding voor was, omdat
op basis van onderzoek in 2020 naar het materiaal staalslakken geen Chroom-6 is aangetroffen
boven de detectiegrens. De OD heeft Tata Steel opgedragen vervolgonderzoek te doen
zodat meer duidelijkheid ontstaat over de aard en omvang van deze grondwaterverontreiniging
met Chroom-6.

Vraag 4

Hoe geeft u, mede in het licht van deze nieuwe onthullingen, uitvoering aan de aangenomen
motie van de leden Leijten en Van Raan over geen nieuwe subsidierelaties zonder harde
afspraken over gezondheidswinst? Kunt u uw antwoord toelichten?2

Antwoord 4

Ten eerste zijn voorwaarden op het gebied van milieu en gezondheid gekoppeld aan de
vergunningverlening, waarvoor gedeputeerde staten van de provincie of het college
van burgemeester en wethouders van de gemeente het bevoegd gezag is. Omdat de effecten
op de volksgezondheid getoetst worden in de benodigde vergunningen voor een subsidieaanvraag,
worden deze effecten bij een subsidieaanvraag, bijvoorbeeld bij de SDE++-regeling,
niet zelfstandig getoetst. Er wordt via de bestaande vergunningverlening al uitvoering
gegeven aan de aangenomen motie van de leden Leijten en Van Raan omdat voor een subsidieverstrekking
aan een bedrijf, en dus ook aan Tata Steel, het bedrijf aan de desbetreffende wettelijk
geldende vergunningen voor het project zal moeten voldoen.

Daarnaast kan de maatwerkaanpak bijdragen aan de verbetering van milieu en leefomgeving
door gerichte afspraken te maken met Tata Steel. Bij het maken van de maatwerkafspraken
met Tata Steel beoog ik dan ook niet alleen afspraken over CO2-reductie te maken, maar nadrukkelijk ook afspraken over het realiseren van verbeteringen
aan milieu, leefomgeving en gezondheidsimpact. Om die reden zijn bij het vernieuwen
van de EoP3 een aantal uitgangspunten en intenties voor het realiseren van verbeteringen aan
milieu, gezondheid en leefomgeving opgenomen. Bij het maken van deze afspraken heb
ik dan ook samen opgetrokken met de Staatsecretaris van Infrastructuur en Waterstaat
en de gedeputeerde van de provincie Noord-Holland.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het, mede in het licht van de aangenomen motie, niet uit te
leggen is dat de enorme rookontwikkeling in de zeer verouderde en vervuilende kooksfabrieken,
eufemistisch wordt afgedaan als een «brandje» en vervolgens weer overgegaan wordt
tot de orde van de dag? Zo nee, waarom niet?4

Antwoord 5

Nee, naar aanleiding van dit incident heeft de OD NZKG aan Tata Steel een formele
waarschuwingsbrief gestuurd, waarin Tata Steel erop is gewezen dat er in dit kader
sprake is van een onvolledige incidentmelding. Tata Steel is door de OD NZKG ook verplicht
nadere gegevens te verstrekken over deze brandmelding.

Vraag 6

Heeft u overleg met de provincie over waarom zij geen gehoor geeft aan de eisen van
omwonenden en bijvoorbeeld Mobilisation for the Environment (MOB) om de natuurvergunning
in te trekken of aan te scherpen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 6

Nee, de wettelijke bevoegdheid voor de vergunningverlening ligt in dit geval bij de
provincie Noord-Holland. De provincie Noord-Holland heeft de omgevingsdienst Noord-Holland-Noord
(OD NHN) gemandateerd om deze taak uit te oefenen. De OD NHN heeft een ontwerpbesluit
naar aanleiding van het intrekkings-, c.q. aanscherpingsverzoek verzoek van MOB gepubliceerd.
Hierin zijn aangescherpte voorschriften voor de natuurvergunning van Tata Steel opgenomen.
Dit ontwerpbesluit ligt vanaf donderdag 14 juli 2022 ter inzage voor een termijn van
6 weken. Na verwerking van de zienswijzen volgt een definitief besluit. Belanghebbenden
en omwonenden kunnen in deze procedure een zienswijze indienen.

Vraag 7

Kunt u verklaren waarom er slechts een paar niet-ingrijpende maatregelen worden genomen
zodat de grote uitstoters buiten schot kunnen blijven?5

Antwoord 7

Er worden wel degelijk maatregelen genomen ten behoeve van een schonere leefomgeving
in de IJmond. Het bevoegd gezag voor natuurvergunning van Tata Steel is gedeputeerde
staten van de provincie Noord-Holland en namens deze de Omgevingsdienst Noord-Holland
Noord (OD NHN). Zo heeft de OD NHN een ontwerpvergunning afgegeven waarin de huidige
natuurvergunning wordt aangescherpt door een verlaging van het stikstofplafond. Er
zijn daarnaast ontwikkelingen gaande bij Tata Steel die binnen enkele jaren zullen
leiden tot een nog verdergaande reductie van de emissie van stikstof.

Tata Steel is voornemens een wandeloven bij de Warmbandwalserij te vervangen, wat
leidt tot een reductie van de stikstof-emissie van ca. 128 ton. In 2025 wordt een
DeNOx-installatie geplaatst bij de Pelletfabriek, die naar verwachting zal leiden
tot een reductie van de stikstofemissie van circa 80%.

Vraag 8

Waarom wilt u geen harde garanties geven voor het tijdpad voor de maatwerkafspraken
met Tata Steel? Waarom bent u niet bereid het bedrijf hardere eisen te stellen op
weg naar verduurzaming?

Antwoord 8

Om tot een maatwerkafspraak te komen met het bedrijf moet er minimaal aan twee voorwaarden
worden voldaan. Allereerst moet het bedrijf een beslissing nemen dat ze daadwerkelijk
gaan investeren (een investeringscommitment). Ten tweede moet ik voldoende vertrouwen
hebben in de onderliggende business case van het bedrijf: komt de financiering rond?
Is het project rendabel te maken? Levert het voldoende verduurzaming? Etcetera.

Voor beide zaken is het nodig dat het bedrijf het project in zeer groot detail uitwerkt.
Dit zijn complexe engineering-berekeningen en dat bepaalt in belangrijke mate de tijdslijn
voor de maatwerkafspraken. Tata Steel heeft eind vorig jaar besloten om het DRI-productieproces
toe te passen en dit vraagt derhalve nog de benodigde voorbereidingen. Daar heb ik
begrip voor. Tegelijkertijd blijf ik druk uitoefenen op het bedrijf om dit proces
te versnellen waar mogelijk en bereid ik me erop voor om onze eigen analyse ook zo
snel mogelijk te doen. Ik ga echter geen concessies doen aan een zorgvuldige beoordeling
van de business case, ik ga geen onverantwoorde risico’s nemen met belastinggeld.
Daarom wil ik mij op dit moment niet vastleggen op de doorlooptijd van deze onderhandelingen;
het bereiken van een goed onderhandelingsresultaat staat bij mij voorop. Het tijdspad
wat geschetst is in de Kamerbrief is daarom een indicatie.

Als de business case helder is, zullen onderhandelingen moeten gaan plaatsvinden over
de maatwerkafspraken met het bedrijf. Hierbij richt ik me op harde afspraken voor
CO2-reductie, maar ook op verbetering van de leefomgeving en mogelijk andere aspecten
conform toegelicht in het beleidskader voor de maatwerkaanpak, beschreven in de Kamerbrief
van 8 juli jongstleden.6 De harde eis die aan Tata Steel wordt gesteld ten aanzien van verduurzaming, blijft
echter ten tijde van dit gehele proces van kracht, los van de gesprekken en voorbereidingen
voor een maatwerkafspraak. De verduurzaming van de industrie in Nederland, en dus
ook van Tata Steel, is namelijk geborgd middels de CO2-heffing industrie. Dit is een harde stok achter de deur. Het bedrijf zal voortgang
moeten maken. Als het te langzaam verduurzaamt zal het geconfronteerd worden met de
CO2-heffing.

Vraag 9

Erkent u dat het te lang duurt als er pas over twee jaar meer informatie komt over
de vergroening van Tata Steel zonder dat er in de tussentijd aanzienlijke verbeteringen
voor de uitstoot en de omgeving plaatsvinden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

TSN heeft op 23 maart 2022 in een technische briefing aan de Kamer inzicht gegeven
in het tijdspad richting de te nemen verduurzamingsstappen.7 Ik ben bovendien in goed gesprek met Tata Steel over de verduurzamingsplannen en
realiseer me dat de afbouw van het staalproductieproces op basis van hoogoventechnologie
en de opbouw en in werkingstelling van het productieproces op basis van DRI-technologie,
inclusief een complexe engineeringfase, de op- en afbouw van installaties, vergunningsaanvragen
en verleningen vergt. En daarmee dus ook tijd.

Tegelijkertijd is het van belang dat ook op de korte en middellange termijn de verbetering
van de leefomgeving in de IJmond aandacht en acties vereist. Deze acties staan verwoord
in het plan van aanpak «Naar een gezondere leefomgeving in de IJmond: aanpak voor
het beperken van de luchtverontreinigende uitstoot van Tata Steel Nederland».8 Op 15 juni 20229 bent u geïnformeerd over de tussenresultaten en de voortgang die is geboekt op de
verschillende actielijnen uit dit plan. In de Expression of Principles (EoP) is opgenomen dat Tata Steel onderzoek gaat doen naar het verder verbeteren van de
milieu en gezondheidssituatie vóórafgaand aan de transitie in 2030, bijvoorbeeld door
het al eerder sluiten van bedrijfsactiviteiten, zoals de Kooksfabriek 2, en het uitvoeren
van extra maatregelen bovenop de Roadmap+. In de tussentijd gaat het bevoegd gezag
gewoon door met het aanscherpen van de vergunningen, toezicht en handhaving, en Tata
Steel met de realisatie van de aangekondigde maatregelen uit de Roadmap+. Bovendien
zullen de duurzaamheidsplannen op milieu en gezondheidseffecten worden getoetst. In
de bijlage treft u een brief aan met nadere informatie over dit proces.

Vraag 10

Kunt u uitleggen waarom u regulier spreekt met Tata Steel Nederland, terwijl het moederbedrijf
in India beslist? Hoe overlegt u met het moederbedrijf over snelle investeringen in
de gezondheid in ruil voor garanties voor de vergroening?10

Antwoord 10

Tata Steel Nederland is mijn primaire gesprekspartner voor de maatwerkafspraken. Daarnaast
spreek ik ook regelmatig met Tata Steel Limited over de transitie van het bedrijf.
In zowel de gesprekken met Tata Steel Nederland als met Tata Steel Limited geef ik
steeds aan dat voor een toekomst in Nederland zowel verduurzaming als verbeteringen
aan milieu en leefomgeving essentieel zijn en dat beide nodig zijn om te komen tot
maatwerkafspraken.

Vraag 11

Hoeveel aan vergroeningsubsidies ontvangt het moederbedrijf via de dochterondernemingen
van overheden? Bent u bereid dit uit te (laten) zoeken?

Antwoord 11

Het moederbedrijf, Tata Steel Limited, ontvangt geen expliciete vergroeningssubsidies
vanuit de Nederlandse overheid. Tata Steel Nederland ontvangt wel andere subsidies
vanuit de Nederlandse overheid. Die subsidies worden gebruikt voor activiteiten in
IJmuiden of elders in Nederland. Naar aanleiding van uw vraag is de Rijksdienst voor
Ondernemen Nederland (RVO) gevraagd uit te zoeken welke subsidies zijn gegund aan
Tata Steel Nederland en aan aanverwante (dochter)ondernemingen, met als indieningsjaar
2021. Hieruit blijkt dat Tata Steel Nederland een aantal subsidies heeft ontvangen,
niet uitsluitend op het gebied van vergroening.

Subsidie

Committeringen in 2021 op projectniveau (EUR)

Committeringen in 2021 aan Tata Steel (EUR)

ETS Subsidie indirecte Emissiekosten

24.771.473

24.771.473

Topsector Energie

953.011

97.250

Subsidieregeling Versterking Omgevingsveiligheid BRZO-sector

342.963

5.000

Eindtotaal

26.067.447

24.873.723