Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Paul over zij-instromers die moeilijkheden ervaren om aan de slag te gaan in het onderwijs

Antwoord van Minister Wiersma (Primair en Voortgezet Onderwijs) en van Minister Dijkgraaf
(Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen 12 juli 2022).

Vraag 1

Bent u ermee bekend dat er gemotiveerde en capabele mensen zijn die als leraar willen
zij-instromen in het onderwijs, maar niet worden aangenomen bij scholen, omdat het
zij-instroomtraject bij pabo-opleidingen slechts twee keer per jaar begint?1

Antwoord 1

In de twitterlijn naar aanleiding waarvan uw Kamer vragen heeft gesteld, meldt een
potentiële zij-instromer dat hij niet is aangenomen omdat de opleiding slechts twee
keer per jaar start. Wij begrijpen dat dit tot vragen leidt, want we hebben iedereen
die geschikt is om leraar te worden, hard nodig.

Het is mij bekend dat er verschillen zijn in het aannamebeleid van zij-instromers
door schoolbesturen. Wij verwachten dat het door de verhoging van het subsidiebudget
voor het begeleiden en opleiden van zij-instromers aantrekkelijk wordt voor schoolbesturen
om zij-instromers aan te nemen.2 Daarnaast is het zo dat eerder voor zij-instromers wordt gekozen als de nood hoog
is. Eén op de drie zij-instromers start bijvoorbeeld in de G5, waar de tekorten zeer
urgent zijn.3 Verder zien we dat -mede door de oplopende tekorten- in veel regio’s schoolbesturen
en lerarenopleidingen steeds meer samenwerken om het proces voor zij-instromers te
stroomlijnen, zodat de werving en het voortraject aansluiten bij de start van de scholing.
Het aantal startmomenten voor de scholing van zij-instroom wisselt per lerarenopleiding
en hangt samen met het aantal zij-instromers in een regio. Zoals in de brief die wij
onlangs naar uw Kamer stuurden staat, willen wij de aanpak van de tekorten intensiveren
en versnellen. We gaan regio’s stimuleren en ondersteunen, en ook aanspreken als zij
onvoldoende doen om tekorten aan te pakken.

Vraag 2

Deelt u de mening dat, gezien het lerarentekort en de grote opgaven waar scholen voor
staan, zij-instroom niet beperkt moet zijn tot slechts twee momenten per jaar?

Antwoord 2

We delen dat de startmomenten zoveel als mogelijk moeten aansluiten bij de behoeften
van zij-instromers, van de schoolbesturen en de mogelijkheden binnen de lerarenopleidingen.
Daarom is het van belang dat schoolbesturen en lerarenopleidingen regionaal samenwerken
zodat de werving en het voortraject van zij-instromers aansluit op de start van de
scholing. We stimuleren dit onder meer met de regeling Regionale Aanpak Personeelstekort.
Soms werken lerarenopleidingen met losse modules waar zij-instromers in de tussentijd
alvast mee kunnen starten. Dit alles is erop gericht om zo flexibel mogelijk aan te
sluiten bij wensen van zij-instromers en scholen maar tegelijkertijd ook recht doen
aan de mogelijkheden van de lerarenopleidingen om een goed aanbod te organiseren.

Vraag 3 en 4

Wat vindt u ervan dat hierdoor sommige zij-instromers worden betaald als onderwijsassistent
in plaats van als docent?

Deelt u de mening dat dit lagere salaris zij-instromers kan weerhouden van de overstap
naar het onderwijs?

Antwoord 3 en 4

Zij-instromers met een geschiktheidsverklaring behoren uiteraard een aanstelling te
krijgen als leraar, inclusief het salaris van een leraar, niet als onderwijsassistent.
In de cao po zijn door de sociale partners afspraken opgenomen over het aanstellen
van zij-instromers. Precieze inschaling is mede gebaseerd op eerdere werkervaring.
Om zij-instromers al voor het geschiktheidsonderzoek te binden, zien we dat zij-instromers
tijdens het doorlopen van het voortraject eerst een aanstelling krijgen als onderwijsassistent
en vervolgens na het behalen van de geschiktheidsverklaring een aanstelling krijgen
als leraar. Zij-instromers die de (verkorte) lerarenopleiding volgen, kunnen tijdens
de studie een aanstelling krijgen als onderwijsassistent, niet als leraar. Met de
verhoging van het salaris van leraren verwachten wij dat dit ook een positief effect
heeft op de afweging van zij-instromers om de overstap naar het onderwijs te maken.

Vraag 5 en 6

Wat gaat u doen om de doorlopende instroom van zij-instromers te bevorderen?

Welke stappen neemt u om het voor schoolbesturen makkelijker te maken om zij-instromers
aan te nemen?

Antwoord 5 en 6

We bevorderen de zij-instroom op verschillende manieren. Zoals opgenomen in de recente
Kamerbrief Lerarenstrategie (1 juli 2022)4 wordt de subsidie van zij-instromers van € 20.000,– naar € 25.000,– verhoogd. Naar
verwachting zullen hierdoor meer schoolbesturen een zij-instromer in beroep in dienst
nemen. Door het verlengen van de Regeling Regionale Aanpak Personeelstekort (RAP-regeling)
– waarin partijen in de regio worden gefaciliteerd en gestimuleerd om het personeelstekort
in het primair en voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs gezamenlijk
aan te pakken – is het ook voor schooljaar 2022/2023 mogelijk voor besturen en lerarenopleidingen
om gezamenlijk afspraken te maken, passend bij de behoefte van de regio om bijvoorbeeld
zij-instromers te werven en te begeleiden en te investeren in het voortraject van
zij-instromers. Tenslotte hebben wij met de lerarenopleidingen afspraken gemaakt in
het bestuursakkoord flexibilisering lerarenopleidingen om ervoor te zorgen dat zij-instromers
een traject krijgen dat op hen is toegespitst.

Vraag 7

Kunt u toezeggen zij-instromers, die vol enthousiasme en passie voor de klas willen
staan, in dit traject zoveel mogelijk te ondersteunen en wilt u toelichten hoe u denkt
dat te gaan doen?

Antwoord 7

Natuurlijk ondersteunen we zij-instromers, die vol enthousiasme en passie willen overstappen
naar het onderwijs. Dit doen we op verschillende manieren. Zij-instroom is voor ons
een belangrijke schakel in de aanpak van de tekorten in het onderwijs. We ondersteunen
zij-instromers met de subsidie zij-instroom, die zoals aangegeven wordt verhoogd van
€ 20.000,– naar € 25.000,–. Met deze subsidie kunnen besturen zij-instromers laten
scholen en begeleiden. Daarnaast investeren we in zij-instroom met de middelen uit
het bestuursakkoord flexibilisering lerarenopleidingen. In het bestuursakkoord zijn
afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat zij-instromers een traject krijgen dat op
hen is toegespitst. Tevens is via het Onderwijsloket en via de regionale onderwijsloketten
de informatievoorziening voor zij-instromers over het opleidingenlandschap verbeterd.
Vanuit de regeling Regionale Aanpak Personeelstekort (RAP) is geïnvesteerd in deze
regionale onderwijsloketten. Binnen een aantal RAP-regio’s wordt tevens geïnvesteerd
in wervingsactiviteiten en begeleiding voor zij-instromers. Het opleiden van zij-instromers
doet een groot beroep op de begeleidingscapaciteit door scholen en opleidingen. Met
deze investeringen stellen we hen in staat om voor zij-instromers de benodigde ondersteuning
goed in te richten. Naast deze investeringen in zij-instroom hebben we recent een
werkagenda opgesteld waarin staat opgenomen dat we met onze partners afspraken maken
over de verbetering en flexibilisering van zij-instroom.5