Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Staaij over het bericht “Tbs-kliniek Nijmegen: ontsnapping ging te snel om in te grijpen”

Antwoord van Minister Weerwind (Rechtsbescherming) (ontvangen 5 juli 2022).

Vraag 1

Kent u het bericht «Tbs-kliniek Nijmegen: ontsnapping ging te snel om in te grijpen»?1

Antwoord 1

Ja, ik heb hiervan kennis genomen.

Vraag 2, 3, 4 en 5

Wat is uw reactie op de gebeurtenissen in de Pompekliniek waarbij twee tbs’ers zijn
ontsnapt en nog steeds voortvluchtig zijn?

Wat vindt u ervan dat de bewaking van de Pompekliniek direct in de gaten had dat er
dinsdagavond twee tbs’ers een ontsnappingspoging ondernamen, maar dat zij te laat
waren om in te grijpen? Heeft dit te maken met een capaciteitstekort?

Bent u van mening dat de veiligheidsmaatregelen ernstig tekort zijn geschoten nu het
tweede hek na drie jaar nog niet af is en dat dit mogelijk tot de derde geslaagde
ontsnappingspoging in vijf jaar heeft geleid?

Worden naar aanleiding van deze ontsnapping nieuwe veiligheidsmaatregelen gesteld
aan de Pompekliniek?

Antwoord 2, 3, 4 en 5

Ontvluchtingen zijn niet acceptabel. Het is zorgelijk dat twee tbs-gestelden uit één
van onze hoogst beveiligde klinieken zijn ontsnapt. Deze ontvluchting klemt des te
meer nu er eerder in 2017 en in 2019 ontvluchtingen uit de Pompekliniek hebben plaatsgevonden.

Ik vind het belangrijk dat heel nauwkeurig wordt gekeken hoe de ontvluchting heeft
kunnen gebeuren. Dat doet de Inspectie Justitie en Veiligheid. De Inspectie betrekt
daarbij de eerdere ontvluchtingen en de naar aanleiding daarvan getroffen maatregelen
(waaronder de bouw van een tweede hek). Aan de hand van het inspectieonderzoek beslis
ik of er verdergaande maatregelen nodig zijn.

Ik wacht het onderzoek echter niet af. Om eenzelfde soort ontsnapping te voorkomen
zijn er aanvullende maatregelen getroffen in de kliniek, zoals extra hekken, extra
prikkeldraad en extra cameratoezicht. DJI toetst deze zomer of de aanvullende maatregelen
die de kliniek treft, volstaan.

Donderdag 30 juni heeft de politie één van de twee tbs-gestelden aangehouden. Politie
en OM doen er ondertussen alles aan om de andere tbs-gestelde ook op te pakken.

Vraag 6

Gaat u meer bestuurlijke druk op de kliniek zetten nu de Pompekliniek eerder het advies
van het ministerie over een hek van vijf meter om de kliniek heen, in de wind heeft
geslagen?

Antwoord 6

DJI heeft samen met de kliniek na de eerdere ontsnapping in 2017 en daarna in 2019
vastgesteld welke aanvullende materiële veiligheidsmaatregelen de Pompekliniek diende
te nemen. Eén daarvan was een extra hekwerk. Daarom is in 2020 gestart met de bouw
van een nieuw penitentiair hekwerk om het gehele terrein van de kliniek. Dit wordt
eind van dit jaar afgerond.

Vraag 7

Bent u van mening dat het ijzeren hek, dat volgens de directie slechts zorgt voor
tijdwinst bij een ontsnapping, klaarblijkelijk niet voldoende functioneert om tbs’ers
binnen de kliniek te houden en welke maatregelen gaat u nemen om ontsnappingspogingen
onmogelijk te maken?

Antwoord 7

Op dit moment is duidelijk dat dit hekwerk niet bestand was tegen de middelen die
bij deze ontvluchting zijn gebruikt. Een hekwerk is echter niet de enige maatregel
die ontvluchtingen moet voorkomen. Het is onderdeel van een geheel aan maatregelen
dat in gezamenlijkheid bij moet dragen aan het voorkomen van ontvluchtingen (en bijvoorbeeld
ook de invoer van contrabande). Het gaat bijvoorbeeld niet alleen om materiële beveiligingsmaatregelen,
maar ook om de alertheid van het personeel en de manier waarop het personeel handelt
naar aanleiding van signalen. Wanneer er toch een ontvluchting heeft plaatsgevonden,
kijken we dus altijd naar het geheel aan beveiligingsmaatregelen.

Op basis van de uitkomsten van het inspectie-onderzoek zal ik bezien of en zo ja,
welke aanvullende beveiligingsmaatregelen nodig zijn. Een aantal maatregelen zijn
al getroffen, zoals de genoemde extra hekken, extra prikkeldraad en extra cameratoezicht.

Vraag 8

Bent u van mening dat ontsnappingen uit tbs-klinieken zorgen voor een groot gevaar
voor de veiligheid en bent u bereid de veiligheidsmaatregelen van alle tbs-klinieken
in Nederland door te lichten om ontsnappingen in de toekomst te voorkomen?

Antwoord 8

Tbs-gestelden verblijven in een hoog beveiligde kliniek vanwege hun hoge recidiverisico.
Ontvluchtingen leveren dus een risico op voor de veiligheid van de samenleving. Hoe
groot het risico op recidive is, zal van geval tot geval verschillen.

De Pompekliniek is één van de zeven Forensisch Psychiatrische Centra (FPC’s) op het
hoogste beveiligingsniveau. Naar aanleiding van de eerdere ontvluchtingen uit de Pompekliniek
zijn alle FPC’s doorgelicht om te kijken of ze voldoende aan de geldende veiligheidseisen.

Nog dit jaar bespreekt DJI met de FPC’s welke afspraken gemaakt moeten worden wanneer
hier mogelijk niet aan voldaan is. Dat vergt per FPC maatwerk vanwege de specifieke
kenmerken van de gebouwen en de omgeving.