Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kröger over de antwoorden op eerder gestelde vragen over de gasopslag in Bergermeer

Antwoord van Staatssecretaris Vijlbrief (Economische Zaken en Klimaat), mede namens
de Minister voor Klimaat en Energie (ontvangen 29 juni 2022)

Vraag 1

Om welke zeggenschapsrechten gaat het exact wanneer u schrijft dat Gazprom bepaalde
zeggenschapsrechten heeft over de wijze waarop de berging wordt geopereerd?1 Wat betekent dit in praktijk? In welke documenten liggen deze vast? Klopt het dat
het gaat om de Gas Storage Agreement en de Joint Operating Agreement?

Antwoord 1

Op grond van de tussen de opslagbeheerder, Gazprom Export LLC en Gazprom Marketing
en Trading Ltd. gemaakte afspraken die zijn vastgelegd in de Gas Storage Agreement
en de Joint Opera+ting Agreement heeft Gazprom Marketing and Trading Ltd., een participating
interest van 5% in het Operating Committee van de gasopslag Bergermeer. Op basis van
dit participating interest beslist Gazprom Marketing and Trading Ltd. mee ten aanzien
van een aantal onderwerpen met betrekking tot het beheer van de gasopslag Bergermeer.

Gazprom Marketing and Trading Ltd. is een dochter van Gazprom Germania GmbH. Gazprom
Germania GmbH, een kleindochter van het moederbedrijf PSJC Gazprom, is op 31 maart
2022 onder beheer van de Duitse overheid (Duitse Bundesnetzagentur) gesteld tot 30 september
2022. Op 14 juni jl. heeft de Duitse overheid aangekondigd deze maatregel vanaf 30 september
met 6 maanden te verlengen. Na afloop van die periode kan de maatregel opnieuw met
6 maanden worden verlengd. Dit betekent dat het moederbedrijf Gazprom PJSC vanaf 31 maart
2022 via deze dochterondernemingen geen zeggenschap meer uitoefent inzake het beheer
van de gasopslag Bergermeer.

Vraag 2

Bent u bereid deze en andere documenten, waarin de zeggenschapsrechten van Gazprom
over de Bergermeer zijn vastgelegd, met de Kamer delen voor het commissiedebat Mijnbouw/Groningen
op donderdag 30 juni?

Antwoord 2

De Gas Storage Agreement en Joint Operating Agreement zijn vertrouwelijk door EBN
aan mij verstrekt omdat deze bedrijfsvertrouwelijke informatie bevatten. Ik ben voornemens
om met Energie Beheer Nederland (EBN) en overige relevante partijen te bespreken in
hoeverre ik beide documenten met uw Kamer kan delen.

Vraag 3

Speelt Gazprom op enige wijze nu nog een rol in het vertragen of voorkomen van het
vullen van de gasopslag Bergermeer?

Antwoord 3

Nee, de Nederlandse gasopslagen worden gevuld voor 80%, waarbij we Bergermeer vullen
voor tenminste 68%. Gazprom kan de uitvoering van deze maatregelen niet belemmeren
of vertragen.

Vraag 4

Waarom is er niet gekozen om in de Bergermeer een vulverplichting op te leggen?

Antwoord 4

Zoals aangegeven in de Kamerbrief van 22 april 2022 heeft het kabinet ook alternatieve
maatregelen onderzocht voor het vullen van gasopslag Bergermeer, waaronder het opleggen
van een vulverplichting aan partijen die opslagcapaciteit hebben gecontracteerd of
aan leveranciers en grootverbruikers.

Deze maatregelen zijn voor het opslagjaar 2022 (ten behoeve van de winter 2022/23)
echter als riskant en niet voldoende kansrijk beoordeeld, met name vanwege de grote
en onevenredige financiële risico’s voor marktpartijen en het risico dat deze alternatieven
niet het gewenste effect sorteren. Dit omdat de partijen die capaciteit geboekt hebben
in de gasopslag Bergermeer naar verwachting geen gehoor zullen geven aan een dergelijke
verplichting (Gazprom Export LLC) of het opleggen van een verplichting voor deze partijen
een te groot financieel risico met zich brengt, ook wanneer er een compensatie wordt
verstrekt voor het onevenredige nadeel dat zij ondervinden.

Voor leveranciers van Nederlandse beschermde afnemers of grootverbruikers die geen
capaciteit hebben geboekt in de gasopslag Bergermeer geldt voorts dat zij hun seizoensvraag
voor de winter «22/23 in de praktijk doorgaans op verschillende manieren hebben afgedekt,
o.a. met behulp van gasopslag in Duitsland. Het opleggen van een vulverplichting aan
grootverbruikers op de Nederlandse markt en leveranciers van Nederlandse beschermde
afnemers doorkruist daarmee de voorzieningen die reeds door deze partijen zijn getroffen.
Voor het vullen van de gasopslag Bergermeer voor het opslagjaar 2022 heb ik dan ook
gekozen voor de in mijn brief van 22 april 2022 genoemde maatregelen.

Vraag 5

Welke stappen zijn in de afgelopen weken gezet om het gebruiksrecht van Gazprom over
40 procent van de Bergermeer te beëindigen? Ligt er al een juridisch advies, toegezegd
in het tweeminutendebat Mijnbouw/Groningen op 11 mei 2022, over wat de mogelijkheden
zijn? Kunt u dit met de Kamer delen?

Antwoord 5

Ik begrijp het ongemak rondom het feit dat Gazprom een gebruiksrecht heeft ten aanzien
van 40% van de capaciteit van de gasopslag Bergermeer. Tijdens het tweeminutendebat
Mijnbouw/Groningen van 11 mei jl. heb ik toegezegd te zullen kijken naar de mogelijkheden
om dit gebruiksrecht te beëindigen. Dit onderwerp heeft mijn volle aandacht, maar
vanwege de complexiteit en sensitiviteit van het onderwerp en de benodigde afstemming
binnen het kabinet heb ik hier meer tijd voor nodig. Daar zal ik de landsadvocaat
bij betrekken.

Vraag 6

Kunt u de Kamer wekelijks informeren over de vulgraden van de gasbergingen?

Antwoord 6

De voortgang van het vullen van de gasopslagen wordt dagelijks bijgehouden op de website
Externe link:https://agsi.gie.eu. Deze website is voor iedereen toegankelijk. Conform de toezegging van de Minister
voor Klimaat en Energie gaan wij op korte termijn wekelijks informeren over de vulgraden
op een eigen dashboard.

Vraag 7

Welke additionele maatregelen gaat u nemen, gegeven het feit dat Duitsland fase 2
van het Bescherm- en Herstelplan Gas heeft afgekondigd, om gas te besparen en de gasopslagen
te vullen? Wordt de tender die is aangekondigd voor Prinsjesdag naar voren gehaald?

Antwoord 7

Duitsland heeft in het licht van de specifieke gasleveringssituatie in Duitsland het
tweede niveau van gascrisis als bedoeld in de verordening gasleveringszekerheid afgekondigd.
Het situatiebeeld in Nederland geeft op dit moment geen aanleiding tot het afkondigen
van een hoger niveau van gascrisis en het treffen van maatregelen in aanvulling op
de maatregelen die ik reeds heb aangekondigd in mijn brief van 20 juni jl. (Kamerstuk
29 023, nr. 312).

Het kabinet heeft vorige week besloten om fase 1 van een gascrisis af te kondigen.
Daartoe hebben we besloten, mede op basis van informatie over leveringen aan Duitsland.
Het voornemen van de Duitse regering om naar fase 2 te gaan, wat toen nog niet officieel
besloten was, heeft er mede toe geleid dat Nederland nu in vroegtijdige waarschuwing
zit. Het kabinet heeft daarbij direct besloten om een aantal maatregelen die normaliter
pas in fase 2 of 3 worden genomen, nu al preventief in te zetten om de situatie op
de gasmarkt te verlichten. Bijvoorbeeld het toestaan van meer productie van kolencentrales
en het voorbereiden voor een besparingstender door bedrijven.

Vraag 8

Kunt u voor het commissiedebat Mijnbouw/Groningen op 30 juni 2022 deze vragen beantwoorden?

Antwoord 8

Ja.