Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Nijboer over gaswinning onder Unesco werelderfgoed

Antwoord van Staatssecretaris Vijlbrief (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen
23 juni 2022).

Vraag 1

Bent u bekend met de recente milieueffectrapportages van de onderzoeks- en adviesbureaus
Royal Haskoning en RAAP, waaruit blijkt dat de Unesco-werelderfgoedstatus van de Koloniën
van Weldadigheid in gevaar dreigt te komen als groen licht wordt gegeven voor de gaswinningsplannen
van Vermillion in het grensgebied van Zuidwest-Drenthe, de Kop van Overijssel en Friesland?

Antwoord 1

Ik ben bekend met deze rapportages. Deze zijn onderdeel van het milieueffectrapport
dat ik laat opstellen voor de gaswinning VDW. In het gebied waarin de tot Unesco werelderfgoed
aangewezen Koloniën van Weldadigheid liggen, wordt reeds jaren gas gewonnen uit verschillende
kleine velden. De nationale overheid heeft de plicht een aangewezen Unesco erfgoed
in stand te houden en te beschermen. Bij de nieuw te ontwikkelen gasvelden en het
voortzetten van bestaande winningen is het werelderfgoed een factor van belang. Ik
volg daarin de voorgeschreven werkwijze van Unesco en combineer deze met het participatietraject
dat ik inzet bij de Rijkscoördinatieregeling (RCR), waarin de mogelijkheden worden
onderzocht voor gaswinning uit de gasvelden VDW. Bij de RCR past een participatietraject
dat samen met bewoners en bestuurders uit de omgeving is opgezet. In dit participatietraject
zijn door omwonenden en andere belanghebbenden uit het gebied negen mogelijke locaties
naar voren gebracht. Alle voorgestelde locaties zijn in het kader van de milieueffectrapportage
(MER) uitgebreid onderzocht op de effecten op omgevingsfactoren. Een deel van de negen
locaties heeft inderdaad negatieve effecten op onderdelen van de Koloniën van Weldadigheid.
Er zijn echter ook locaties zonder negatieve effecten op het werelderfgoed. Deze uitkomsten
worden nu eerst teruggelegd en besproken met de omgeving.

Vraag 2

Hecht u eveneens grote waarde aan dit unieke werelderfgoed?

Antwoord 2

Ik hecht grote waarde aan werelderfgoed. Dat is ook de reden dat in afstemming met
de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) een opdracht is verleend aan een gespecialiseerd
onderzoeks- en adviesbureau voor archeologie en cultuurhistorie om als onderdeel van
de MER een Heritage impact assessment (HIA) uit te voeren conform de voorschriften
van Unesco. Unesco is hierover ook geïnformeerd. De uitvoering van het onderzoek is
begeleid door een groep deskundigen vanuit betrokken gemeenten, provincies, waterschappen
en de RCE.

Vraag 3

Deelt u de mening dat dit erfgoed en deze erfgoedstatus moet worden beschermd in plaats
van verkwanseld?

Antwoord 3

Ik deel die mening; de nationale overheid heeft de plicht een aangewezen Unesco erfgoed
in stand te houden en te beschermen. Daarom is er in het onderzoek speciale aandacht
voor het erfgoed in overleg met alle betrokken overheden. Gaswinning zal hier uitsluitend
worden toegestaan als uit zorgvuldig onderzoek blijkt dat door gaswinning geen onherstelbare
schade aan het werelderfgoed te verwachten is.

Vraag 4

Wat gaat u doen om dit werelderfgoed te beschermen en niet in gevaar te brengen?

Antwoord 4

In de MER-fase-1 is onderzocht wat de effecten zijn van de mogelijke gaswinningslocaties
op de omgeving. De MER fase 1 en de integrale effectanalyse liggen op dit moment ter
inzage. Bij de keuze van het voorkeursalternatief voor de winningslocatie zal ik nadrukkelijk
rekening houden met de uitkomsten van het onderzoek (HIA) en de reacties en adviezen
die ik ontvang. Ook de Commissie voor de milieueffectrapportage zal nog advies uitbrengen.

In de MER-fase 2 worden in de tweede helft van dit jaar de effecten van de gaswinning
op de ondergrond zorgvuldig onderzocht en getoetst door TNO en SodM. Ik blijf in overleg
met de omgeving, onder andere door alle ontwerpplannen en besluiten ter inzage te
leggen en rekening te houden met de inbreng vanuit de omgeving. Alleen als gaswinning
veilig en verantwoord kan plaatsvinden, zal ik toestemming verlenen voor de winning.

Vraag 5

Bent u bereid geen vergunningen af te geven voor gaswinning in dit gebied?

Antwoord 5

Als uit het onderzoek voor de MER-fase 2 voor VDW zou blijken dat gaswinning uit de
velden VDW onherstelbare schade toebrengt aan het werelderfgoed, of dat de winning
niet veilig kan plaatsvinden, ligt het in de rede dat ik de toestemming voor deze
gaswinning weiger.