Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over miljoenen aan meerkosten renovatie Afsluitdijk

Antwoord van Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 13 juni 2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Fouten in opdracht Afsluitdijk waren al jaar voor start
renovatie bekend»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het onaanvaardbaar is dat ambtenaren van Rijkswaterstaat vooraf
wisten dat de Afsluitdijkrenovatie mis zou gaan, waardoor het project honderden miljoenen
euro’s duurder is geworden? Zo ja, wilt u onderzoeken welke stappen genomen kunnen
worden tegen deze ambtenaren van Rijkswaterstaat? Graag een gedetailleerd antwoord.

Antwoord 2

In maart 2018 is de vernieuwing en versterking van de Afsluitdijk gegund aan bouwconsortium
Levvel. In mei 2018 is een technisch risico gesignaleerd waarvan op dat moment nog
niet direct duidelijk was hoe groot de impact zou kunnen zijn. Na het verder uitwerken
en analyseren van het probleem heeft RWS geconcludeerd dat de ontwerpuitgangspunten
moesten worden aangevuld. RWS heeft opdrachtnemer Levvel in februari 2019 formeel
gevraagd daar de impact van in beeld te brengen. In april 2019 werd duidelijk dat
wezenlijke aanpassingen aan het ontwerp, met impact op de planning en kosten onvermijdelijk
waren. De Minister van Infrastructuur en Waterstaat is hierover in mei 2019 geïnformeerd.
Vervolgens is de Kamer per brief op de hoogte gebracht van de stand van zaken (Kamerstukken
35 000 A, nr. 122, 6 juni 2019).

Anders dan het bovengenoemde artikel suggereert wordt de mening niet gedeeld dat ambtenaren
van RWS vooraf op de hoogte waren dat de renovatie van de Afsluitdijk tegen deze problemen
zou aanlopen. Een onderzoek naar betrokken ambtenaren is dan ook niet aan de orde.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de overheid zuinig, bewust en verantwoordelijk moet omgaan met
belastinggeld? Zo ja, hoe zou u de renovatie van de Afsluitdijk willen omschrijven?

Antwoord 3

Uiteraard moet de overheid zuinig, bewust en verantwoordelijk omgaan met belastinggeld.
Het project renovatie Afsluitdijk mag hierbij geen uitzondering zijn. Het is voor
lopende en toekomstige projecten helaas nooit helemaal uit te sluiten dat fouten gemaakt
worden of problemen kunnen optreden waardoor meerkosten ontstaan. Bij complexe projecten
zoals de Afsluitdijk geldt dit zeker.

Juist vanwege de zorg over beheersbaarheid van projecten als gevolg van aanhoudende
tegenvallers bij de uitvoering van grote projecten liet Rijkswaterstaat in 2019 een
analyse doen naar de uitdagingen en verbetermogelijkheden in de Grond-, Weg- en Waterbouwsector.
In deze analyse, die door McKinsey is uitgevoerd en naar uw Kamer is gestuurd2, blijkt dat het marktdenken dat in aan het begin van deze eeuw gemeengoed was, ongewenste
neveneffecten had. Grote geïntegreerde contracten legden te grote risico’s bij de
markt neer, die de markt financieel niet kon dragen.

Inmiddels werkt Rijkswaterstaat aan nieuwe vormen van aanbesteden en contracteren
zoals met de twee-fasen aanpak en portfoliocontracten. Hierbij staat de inhoud van
het werk en de kennis die daarvoor nodig is weer centraal. Op deze manier streeft
Rijkswaterstaat ernaar om de beheersing van projecten verder te verbeteren, waarbij
het uitgangspunt was en blijft om verantwoordelijk en bewust om te gaan met belastinggeld.