Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Ellian en Segers over een aangevallen Joods voetbalteam

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 10 juni
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2894.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Joods voetbalteam aangevallen in Amstelveen?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat een voetbalteam wordt aangevallen, hoogstwaarschijnlijk vanwege
het feit dat het voetbalteam een Joods voetbalteam is?

Antwoord 2

Elke vorm van antisemitisme is onacceptabel in onze maatschappij. In Nederland moet
je kunnen zijn wie je bent. Iedereen moet zich veilig kunnen voelen, uiteraard ook
tijdens voetbalwedstrijden. De bestrijding van discriminatie en racisme in het voetbal,
waaronder antisemitisme, wordt serieus ter hand genomen. Dit doen we aan de hand van
het plan van de KNVB en rijkoverheid «Ons Voetbal is voor Iedereen». In het plan is
veel aandacht voor het voorkomen van dergelijke incidenten. Meldingen van discriminatie
en racisme in het betaald- en amateurvoetbal kunnen eenvoudig worden gemeld via de
app Discriminatiemelder of via de website van RADAR. Als toch sprake is van racisme
of discriminatie tijdens een voetbalwedstrijd, wordt hard opgetreden door de KNVB.
Aan toeschouwers kunnen bijvoorbeeld boetes worden opgelegd, en aan individuele spelers
en teams kunnen, naast boetes, bijvoorbeeld ook schorsingen worden opgelegd.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de omstandigheid dat rondom deze mishandeling de Hitlergroet gebracht
is?

Antwoord 3

Ik vind het uitbrengen van de Hitlergroet in elke context en op ieder moment verwerpelijk.
Omdat de zaak nog in onderzoek is, kan ik mij over dit specifieke geval niet uitlaten.

Vraag 4

Wat vindt u ervan dat iemand in Nederland de Hitlergroet brengt, juist in de week
dat in Nederland wordt stil gestaan bij de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog?

Antwoord 4

Zoals ook bij vraag 3 gesteld, vind ik dit op ieder moment verwerpelijk. Ik kan bovendien
mij heel goed voorstellen dat dit incident extra emoties oproept in de week waarin
wij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdenken. Ik keur dit met de sterkst
mogelijke bewoordingen af.

Vraag 5

Bent u bereid op korte termijn in gesprek te gaan met de voetbalclub waar de daders
voor spelen? Wat vindt u in dit verband van verplichte educatie voor de daders, naast
het strafrecht, door hen bijvoorbeeld kamp Westerbork of Vught te laten bezoeken?

Antwoord 5

Er is een strafrechtelijk onderzoek gestart en de politie is in gesprek met beide
voetbalclubs. Daarnaast is de onafhankelijk aanklager van de voetbalbond een onderzoek
gestart. Voetbalclub Macabbi heeft richting de KNVB aangegeven over twee weken een
verklaring in te sturen.

Uit de onderzoeken en gesprekken moet blijken wat er zich precies heeft afgespeeld
tijdens deze zaalvoetbalwedstrijd. Vooralsnog wacht ik af wat er uit de onderzoeken
en gesprekken komt. Wel roep ik alle voetbalclubs die te maken hebben met antisemitische
en discriminatoire uitlatingen op om altijd een officiële melding te maken bij het
meldpunt discriminatie van de KNVB en hiervan aangifte te doen bij de politie.

De Anne Frank Stichting ondersteunt clubs bij het ontwerpen en opzetten van een Spreekkorenproject.
Dit educatieve traject zet in op bewustwording van het kwetsende effect van discriminerende
uitingen op de voetbaltribune. Supporters die zich schuldig maken aan kwetsende leuzen,
kunnen deelnemen aan het Spreekkorenproject van de club. Binnen dit project zijn er
twee routes voor deelname daaraan:

a. De meest gebruikte route betreft supporters die zich misdragen hebben in het stadion
en daarom een stadionverbod van KNVB of club hebben gekregen. Die kunnen een vermindering
van de duur van dat stadionverbod krijgen als ze een fors aantal uren taken binnen
de club verrichten. Daar kan het Spreekkorenproject onderdeel van zijn.

b. Supporters die vanwege spreekkoren buiten het stadion zijn gearresteerd, kunnen van
het Openbaar Ministerie een alternatieve sanctie krijgen en op die basis deelnemen
aan het Spreekkorenproject. Als die deelname naar tevredenheid heeft plaatsgevonden,
wordt daarna afgezien van verdere vervolging.

De Anne Frank Stichting heeft op basis van de eerdere succesvolle educatieve aanpakken
van antisemitische spreekkoren bij Feyenoord en FC Utrecht ook een aanpak gericht
op racistische uitingen ontwikkeld. Binnen een pilot bij FC Den Bosch wordt samengewerkt
met het Nationaal Monument Kamp Vught en Radar Den Bosch om de spreekkorenaanpak geschikt
te maken voor de lokale situatie.

Vraag 6

Hoe beoordeelt de huidige opvolging van ernstige antisemitische incidenten en/of strafbare
feiten?

Antwoord 6

Het is belangrijk om antisemitische incidenten te herkennen en op een juiste manier
op te volgen. In de afhandeling van strafbare feiten, nemen de politie en het Openbaar
Ministerie maatregelen om te waarborgen dat er bij de opsporing en vervolging niet
alleen oog is voor het commune delict, maar ook juist voor een eventueel discriminatieaspect.
Om dit te bevorderen zet de politie in op het professionaliseren van het Netwerk Divers
Vakmanschap, zodat de nodige specialistische kennis beschikbaar wordt voor de politiemensen
die zich bezighouden met discriminatie en racisme. In 2019 is aan het Joods Politie
Netwerk, in het kader van de aanpak van antisemitisme, zoals voorgesteld door de ChristenUnie
en de VVD, een bedrag van 50.000 euro beschikbaar gesteld. Hiermee wordt het netwerk
onder andere in staat gesteld om voorlichting te realiseren in alle politie-eenheden.

Vermeldenswaardig is ook de pilot met gespecialiseerde rechercheurs voor de aanpak
van discriminatie en antisemitisme. Deze pilot is dit jaar gestart ter uitvoering
van de moties Paternotte en Bisschop. Voor deze pilot is meerjarig incidenteel 7 miljoen
toegekend. In deze pilot maken gespecialiseerde rechercheurs onderdeel uit van het
Expertise Centrum Aanpak Discriminatie – Politie (ECAD-P) dat politie breed opereert.
Het expertisecentrum stelt politiemensen beter in staat om discriminatievraagstukken
te herkennen, op te pakken en af te handelen. Het expertisecentrum heeft ook een landelijke
informatie- en kennisfunctie die ontwikkelingen in de buitenwereld monitort en expertise
op het thema discriminatie ontwikkelt, toepast en onderhoudt. Daarin is ook de taak
belegd om jaarlijks de rapportage over discriminatiecijfers samen te stellen die aan
uw Kamer wordt toegestuurd. Het expertisecentrum zorgt er ook voor dat kennis over
de aanpak van discriminatie wordt geïntegreerd in het politieonderwijs.

Ook het Openbaar Ministerie heeft een Landelijk Expertise Centrum Discriminatie (LECD).
Dit expertisecentrum zorgt onder meer voor een zo goed mogelijke behandeling van discriminatiezaken
door het Openbaar Ministerie, vanaf het moment van opsporing en onderzoek tot een
uitspraak van de hoogste rechter. Op elk arrondissementsparket is een officier van
justitie met de portefeuille discriminatie aangesteld. Officieren en andere medewerkers
binnen het Openbaar Ministerie worden door het Landelijk Expertise Centrum Discriminatie
op het gebied van de aanpak van discriminatiezaken geadviseerd en geïnformeerd.

In de Aanwijzing discriminatie is opgenomen dat de politie aangiften betreffende discriminatie
in beginsel opneemt en in behandeling neemt, waarbij het uitgangspunt is dat opsporingsonderzoek
wordt verricht bij discriminatiefeiten.

Vraag 7

In hoeverre heeft u zicht op antisemitische incidenten rondom Joodse sportteams?

Antwoord 7

Publicaties zoals de Monitor Antisemitische Incidenten 2021 van het CIDI verbeteren
het inzicht rondom dit soort incidenten.

Daarnaast worden in het jaarlijkse landelijke cijferrapport van onder andere de antidiscriminatievoorzieningen
(ADV’s) en de politie ook meldingen van antisemitische incidenten geregistreerd. Hieronder
vallen ook incidenten gerelateerd aan spanningen tussen voetbalsupporters en het roepen
van antisemitische leuzen tijdens wedstrijden. Ook in het landelijke cijferrapport
Cijfers in Beeld (het overzicht van discriminatiecijfers vanuit het Openbaar Ministerie)
is aandacht voor specifieke discriminatiefeiten en commune feiten met een discriminatieaspect
waarbij de grond antisemitisme apart wordt geregistreerd.

Meldingen waarin sprake is geweest van enige vorm van discriminatie (waaronder ook
antisemitische meldingen) worden door de KNVB bijgehouden middels een monitoringslijst.
Er wordt geen afzonderlijke lijst bijgehouden inzake antisemitische incidenten, dan
wel rondom Joodse sportteams.

Vraag 8

Wat is er volgens u nodig dit soort ernstige antisemitische incidenten en/of strafbare
feiten tegen te gaan en ervoor te zorgen dat de Joodse gemeenschap zich vrij en veilig
voelt in Nederland?

Antwoord 8

Voor antisemitisme is absoluut geen plaats in onze samenleving. Daar blijf ik mij,
samen met het kabinet en de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding, sterk
voor inzetten.

Het is van belang dat antisemitische incidenten voorkomen worden. Daarom is een preventieve
inzet enorm belangrijk. Het kabinet zet in op de bevordering van de dialoog, bewustwording
in het onderwijs en de aanpak van antisemitisme in het voetbal.

Met de gelden die door de Tweede Kamer extra zijn toegevoegd aan de begroting van
het Ministerie van Justitie en Veiligheid voor de jaren 2019–2021 is de Nationaal
Coördinator Antisemitismebestrijding aangesteld en zijn verschillende projecten gestart.
Inmiddels is er ook structureel budget voor de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding.
De projecten uit de antisemitismegelden zien toe op capaciteitsopbouw, het versterken
van de weerbaarheid van de Joodse gemeenschap en het vergroten van bewustwording.

Het strafrecht is het sluitstuk van de aanpak van discriminatie, waaronder antisemitisme.
Zoals ook aangegeven bij vraag 6 is het belangrijk om antisemitische incidenten tijdig
te herkennen en op te volgen. De politie en het Openbaar Ministerie nemen maatregelen
om te waarborgen dat er bij de opsporing en vervolging aandacht is voor een eventueel
discriminatieaspect. Daarnaast is in de Aanwijzing discriminatie van het OM vastgelegd
dat als door het OM in een zaak een discriminatieaspect aanwezig wordt geacht, dit
door de officier van justitie in het requisitoir wordt benadrukt en als strafverzwarende
omstandigheid in de eis wordt meegenomen.»

Vraag 9

Bent u bereid op korte termijn in gesprek te gaan met de Joodse gemeenschap over de
gevolgen van dit ernstige incident en het veiligheidsgevoel van de Joodse gemeenschap?
Zo ja/nee, waarom?

Antwoord 9

Ik spreek regelmatig met de Joodse gemeenschap, zoals ook de Nationaal Coördinator
Antisemitismebestrijding dat doet, om signalen van onveiligheidsgevoel op te vangen.
De Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding heeft naar aanleiding van dit incident
contact gehad met vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap.