Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Nijboer over het bericht dat de Nederlandse Staat diverse deals met vertrouwelingen van Poetin verzekerde

Antwoord van Staatssecretaris Van Rij (Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst),
mede namens de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (ontvangen
23 mei 2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2491.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichtgeving over kredietverzekeraar Atradius die namens de
Nederlandse staat deals met vertrouwelingen van Poetin verzekerde?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat Atradius namens de Nederlandse staat projecten heeft verzekerd van bedrijven
die zaken doen met mensen die op de Amerikaanse sanctielijst staan? Zo ja, kunt u
meer informatie geven over deze deals?

Antwoord 2

Atradius Dutch State Business (ADSB) geeft namens de Nederlandse staat verzekeringen
en garanties af ten behoeve van transacties van Nederlandse exporteurs in het buitenland.
Voordat ADSB een verzekering verstrekt wordt een due diligence uitgevoerd op alle
bij de transactie betrokken partijen. Per transactie beoordeelt ADSB onder meer of
sancties van toepassing zijn, wat de reikwijdte van die sancties is en of die sancties
nog steeds actueel zijn. Voor wat betreft Rusland zijn de sanctiemaatregelen zoals
uitgevaardigd door de Verenigde Naties (VN), de Europese Unie (EU) en Nederland bindend
voor Nederlandse bedrijven. Indien uit de due diligence blijkt dat betrokken personen
op Amerikaanse sanctielijsten voorkomen wordt een afweging gemaakt of er extra due
diligence onderzoek nodig is om te bepalen of de transactie verzekerd kan worden.
Dit was ook het geval bij de risicoanalyse voor de in het artikel genoemde transacties.
Uit het due diligence onderzoek zijn geen onacceptabele risico’s gebleken.

Alle ekv-gedekte transacties worden gepubliceerd op de website van ADSB. Gezien de
bedrijfsvertrouwelijkheid, kan ik uw Kamer niet meer informatie geven over individuele
zaken dan reeds bekend is.

Vraag 3

Kunt u zich vinden in de opmerking dat de verzekeringen de Amerikaanse sanctiewetten
hebben ondermijnd aangezien ze een uitweg bieden voor de personen op sanctielijsten
om hun handel voort te zetten? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Nederland houdt zich aan de sanctiemaatregelen zoals uitgevaardigd door de VN, de
EU en Nederland. Deze sancties zijn bindend en vormen voor Nederland het uitgangspunt,
juist om de onrechtmatige extraterritoriale werking van sancties van derde-landen
(buiten de EU) te voorkomen. De verzekeringen in kwestie zijn niet in strijd met het
vigerende sanctiebeleid van de VN, EU en Nederland.

Vraag 4

Waarom zijn deze personen in navolging van de Amerikanen niet op de Europese sanctielijst
geplaatst in 2014? Heeft het kabinet destijds wel het standpunt ingenomen binnen de
Europese discussie dat ze op de sanctielijst horen?

Antwoord 4

Nederland zet zich in voor nauwe coördinatie tussen de EU en sleutelpartners als de
VS op het vlak van sancties om de effectiviteit van het sanctiebeleid te vergroten.
Om verschillende redenen zijn de sanctiemaatregelen van de EU en andere partners echter
zelden tot nooit volledig identiek. Het komt daarbij voor dat personen of entiteiten
tegen wie de EU sancties heeft gesteld niet zijn gesanctioneerd door bijvoorbeeld
de VS, of vice versa. Zo is voor het aannemen van sanctiemaatregelen politieke overeenstemming
nodig tussen alle EU-lidstaten. Vanwege de vertrouwelijk aard van de EU-besprekingen
gaat het kabinet niet in op de positie die Nederland in EU-verband heeft ingenomen
ten aanzien van sancties tegen specifieke personen. Ook kan de plaatsing van een persoon
of een entiteit op de EU-sanctielijst enkel plaatsvinden indien dit bijdraagt aan
de doelstellingen van het Gemeenschappelijk Buitenlands- en Veiligheidsbeleid van
de EU, de listing voldoende wordt onderbouwd met een overtuigend bewijspakket en blijkt dat is voldaan
aan de listingcriteria van het sanctieregime. De sancties kunnen worden onderworpen
aan rechterlijke toetsing door het Europees Hof van Justitie.

Vraag 5

Wilt u de risicoanalyse die is gemaakt bij het verstrekken van deze garantie naar
de Kamer sturen? Zo nee, kunt u ingaan op waarom in deze analyses de afweging toch
is gemaakt om de verzekering af te geven?

Antwoord 5

Nee, vanwege de bedrijfsgevoeligheid kan ik de risicoanalyses die gemaakt zijn niet
naar uw Kamer sturen. Voor alle in het artikel genoemde transacties is de due diligence
op betrokken partijen conform beleid uitgevoerd. Zo wordt er naast sanctielijsten
ook bijvoorbeeld ook gekeken naar eventuele (negatieve) berichtgeving in de media,
of er aanwijzingen zijn voor financieel- economische criminaliteit en of betrokken
partijen voorkomen op uitsluitingslijsten van internationale organisaties. Uit deze
due dilligence zijn in voorliggende transacties geen risico’s naar voren gekomen die
het aangaan van een verzekering in de weg stonden. Zie ook het antwoord op vraag 2.

Vraag 6

Hoe reflecteert u op het afgeven van deze verzekeringen?

Antwoord 6

Het kabinet is van mening dat deze binnen de destijds geldende regels en beleidskaders,
waaronder sanctiemaatregelen, de OESO-richtlijnen en het anti-omkopingsbeleid, zijn
verstrekt. Uiteraard waren de recente oorlogshandelingen van Rusland bij de verstrekking
van de betreffende verzekeringen niet voorzien. Zoals uw kamer weet is op 25 februari
jl. besloten om de ekv geheel te sluiten voor nieuwe Russische debiteuren.

Vraag 7

Wat is het algehele standpunt van het kabinet omtrent het afgeven van verzekeringen
aan bedrijven die zaken doen met mensen die behoren tot de «inner circle» van ondemocratische
heersers en/of dictators ook als zij nog niet op een sanctielijst staan?

Antwoord 7

Het standpunt van het kabinet is dat uitvoerder ADSB namens de Staat geen verzekeringen
afgeeft op projecten met een link naar personen op sanctielijsten van de VN, EU en
Nederland. Dit is een standaardtoets bij beoordeling van een aanvraag voor een exportkredietverzekering.
Als personen op bovengenoemde sanctielijsten voorkomen betekent het dat er geen verzekering
afgegeven wordt. Zoals ook in het antwoord op vraag 5 is beschreven, wordt er in de
due diligence bij betrokken partijen naast sanctielijsten ook naar andere aspecten
gekeken die verzekering in de weg staan.

Nederland zet zich in voor nauwe coördinatie tussen de EU en sleutelpartners als de
VS op het vlak van sancties om de effectiviteit van het sanctiebeleid te vergroten