Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Wuite en Paulusma over de artikelen 'Het ene Nederland is het andere niet' en 'Er vallen doden door slechte zorg Sint Eustatius'

Antwoord van Staatssecretaris Van Ooijen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede
namens de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 19 mei
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2579.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de artikelen «Het ene Nederland is het andere niet»1 en «Er vallen doden door slechte zorg Sint Eustatius»2?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Heeft u kennisgenomen van het opiniestuk van een inwoner van Sint Eustatius op Dossier
Koninkrijksrelaties.nl, over zijn zorgen over de zorgfunctie naar aanleiding van de
tragische afloop van een medische verwijzing van een patiënt?3

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Kunt u een kabinetsappreciatie geven op bovengenoemde artikelen?

Antwoord 3

De artikelen gaan in op de recente ontwikkelingen op het domein van de gezondheidszorg
van Sint Eustatius.

Het verhaal van mevrouw van Tongerloo schetst -ondanks enkele feitelijke onjuistheden
(zie vraag 2 en 3 in de aanvullende Kamervragen van VVD)- een goed beeld van de complexe
verhoudingen en omstandigheden op Sint Eustatius, die ervoor zorgden dat de coronacrisis
juist ook daar zo ingrijpend was. Het is hierbij goed om nog eens te herinneren in
welke fase van de crisis Caribisch Nederland destijds zat. Medische hulpgoederen waren
overal ter wereld schaars, zo ook in Nederland en in de regio. Transport vormde een
uitdaging omdat de luchtruimen en landsgrenzen gesloten werden, wat tevens gevolgen
had voor het overplaatsen van patiënten voor ziekenhuisopname in de regio. Net als
in Europees Nederland moest de reguliere zorg op Sint Eustatius afgeschaald worden.
Natuurlijk heeft de coronacrisis voor Sint Eustatius grote gevolgen gehad. Niet alleen
voor wat betreft gezondheidszorg, maar ook sociaaleconomisch. Voor de inwoners én
voor het medisch personeel dat hier werkte in deze onrustige en onzekere periode.
Het is belangrijk om van onze ervaringen te leren en samen goed voor te bereiden op
een mogelijke nieuwe pandemie in de toekomst. Sint Eustatius wordt net als Bonaire
en Saba meegenomen in de beleidsagenda ten aanzien van het verbeteren van pandemische
paraatheid, waarbij het toepassen van maatwerk centraal staat. Daarnaast is het van
belang om lessen te trekken voor het verbeteren van de gezondheidsvoorzieningen in
Caribisch Nederland die zijn opgebouwd sinds 2010.

De artikelen van curacao.nu en dossierkoninkrijksrelaties.nl gaan grotendeels in op
het recente overlijden van een inwoner van Sint Eustatius. Kort hierop, in april,
heeft opnieuw een overlijden plaatsgevonden. Het feit dat er twee patiënten zijn komen
te overlijden, in zo’n kort tijdsbestek, vind ik vreselijk en moet grote impact hebben
op de hechte gemeenschap van Sint Eustatius. T.a.v. het eerste overlijdensgeval kan
ik mij voorstellen dat inwoners zich afvragen of door de artsen van St. Eustatius
Health Care Foundation (SEHCF) en het verzekeringskantoor van VWS wel accuraat gehandeld
is. Beide artikelen gaan ervan uit dat er bij dit handelen medische fouten zijn gemaakt.
Hierover kan nog geen uitspraak worden gedaan. SEHCF heeft conform de procedures van
de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een calamiteitenonderzoek in gang gezet.
Desalniettemin zijn de in het artikel geuite zorgen van de inwoners van Sint Eustatius
aanleiding voor mij om met betrokken gezondheidsinstanties het gesprek aan te gaan
om ervoor te zorgen dat de zorg op Sint Eustatius verbeterd wordt.

Vraag 4

Bovenstaande artikelen en het opiniestuk bespreken knelpunten in het doorverwijzen
van patiënten die (acute) zorg nodig hebben; hoe reflecteert u op deze knelpunten?
Welke stappen heeft u ondernomen of bent u van plan te nemen om doorverwijzing te
verbeteren? Kunt u hierbij reflecteren op de rol van Zorg en Jeugd Caribisch Nederland?

Antwoord 4

Afgelopen jaren heeft Zorg en Jeugd Caribisch Nederland (ZJCN) jaarlijks 6000–8000
medische uitzendingen verzorgd. Ook in de Covid-periode is het gelukt om de urgente
zorg doorgang te laten vinden. In 2020 zijn er in totaal 40 klachten binnengekomen.
Desalniettemin zijn er knelpunten die verbeterd moeten worden. Ten aanzien van de
knelpunten rondom reguliere doorverwijzingen zijn het afgelopen jaar diverse stappen
genomen ter verbetering. In oktober 2021 hebben specialisten van SEHCF op Sint Eustatius
en de afdeling dienstverlening van ZJCN afspraken gemaakt over de kwaliteit van verwijzingen.
Voor het jaar 2022 is tevens prioriteit toegekend aan het verbeteren van de dienstverlening,
hieronder valt ook het verwijsproces. Om verwijzers op de Bovenwindse eilanden meer
ruimte te geven ben ik voornemens om een pilot op te zetten waarbij er naar bepaalde
specialismen een vrije doorverwijzing kan plaatsvinden.

Om de doorverwijzing in acute situaties te verbeteren gaat ZJCN met de betrokken partijen
de verantwoordelijkheden en bevoegdheden evalueren en waar nodig het reeds bestaande
protocol aanvullen, verduidelijken of aanscherpen. Het is van belang dat ziekenhuizen
kennis hebben van hun behandelplicht in acute situaties.

Over de verbeteringen van het verwijsproces zal ik (bestuurlijke) afspraken maken
met alle betrokken partijen.

Vraag 5

Kunt u bevestigen of de nieuwkomers die (nog) niet via de zorgverzekering van Caribisch
Nederland zijn verzekerd, risico’s ondervinden bij het verkrijgen van essentiële medische
zorg? Zo ja, kunt u de Kamer informeren over een plan om dit probleem op te lossen?

Antwoord 5

Een nieuwkomer dient zich bij vestiging in Caribisch Nederland te houden aan de procedures
van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Zij die nog in afwachting zijn van
de beschikking van de IND, maken nog geen aanspraak op de zorgverzekering en zijn
zelf verantwoordelijk om een tijdelijke zorgverzekering af te sluiten. Dit is conform
Europees Nederlandse wet- en regelgeving. De nieuwkomer wordt hierover voorgelicht
door zowel de IND als ZJCN.

In het geval dat iemand onverzekerd is en zich in een acute of levensbedreigende situatie
bevindt, geldt dat de zorgverlener een behandelplicht heeft. Administratieve kwesties
zijn hierin niet leidend.

Vraag 6

Kunt u uiteenzetten wat de procedures en protocollen zijn in Caribisch Nederland,
voor het in gang zetten van een medische verwijzing buiten het eiland? Kunt u bevestigen
of een verwijzing alleen wordt gedaan door een arts en uiteenzetten wat voor (financiële)
afspraken Zorg en Jeugd Caribisch Nederland hierover heeft gemaakt met organisaties
voor medische evacuaties (met bijbehorend medisch team)? Kunt u verduidelijken wat
uw rol is hierin?

Antwoord 6

De procedure bij een medische uitzending buiten het eiland is als volgt; indien een
(huis)arts («verwijzer») constateert dat de verzekerde specialistische zorg nodig
heeft die niet beschikbaar is op het eiland, wordt een verwijsverzoek ingediend bij
ZJCN. De verwijzer vermeldt in het verzoek de mate van urgentie. In het geval van
een reguliere medische uitzending beoordelen en toetsen de medisch adviseurs (artsen)
van ZJCN aan de hand van de Regeling Aansprakelijkheid Zorgverzekering (RAZ) BES of
het verwijsverzoek voldoet aan de rechtmatigheids- en doelmatigheidseisen. Indien
niet akkoord, ontvangt de verwijzer een terugkoppeling met de onderbouwing. Indien
akkoord, handelen de medewerkers van ZJCN het verzoek verder af; zij plannen de afspraak
en de logistiek eromheen (vlucht, transport, accommodatie, PCR-test, daggeldvergoeding)
en onderhouden contact met de verzekerde. Tijdens en aan het eind van de medische
uitzending geeft de behandelend arts een terugkoppeling aan de verwijzer en medisch
adviseurs van ZJCN. Bovenstaande beschreven procedures en protocollen zijn bekend
bij de zorgverleners in Caribisch Nederland.

Ten aanzien van medische evacuaties heeft ZJCN afspraken gemaakt met National Helicopters
(Medevac) voor de Bovenwindse eilanden en de Air-ambulance voor Bonaire. Deze zijn
24/7 beschikbaar. T.a.v. de inzet van de Medevac op Saba en Sint Eustatius geldt dat
de verwijzer indien mogelijk vooraf toestemming moet hebben verkregen van de medisch
adviseurs. In uitzonderingsgevallen kan achteraf toestemming aangevraagd worden.

Vraag 7

Bent u bereid om bij (huis)artsen in Caribisch Nederland te informeren in hoeverre
de beoordeling van Zorg en Jeugd Caribisch Nederland bij het al dan niet instemmen
met een verwijzing buiten het eiland, naar hun ervaring een negatief effect heeft
op de kwaliteit van zorg?

Antwoord 7

Ja, ik ben bereid om in gesprek te gaan met zorgverleners over hun zorgen.

Vraag 8

Kunt u toelichten in welke mate Zorg en Jeugd Caribisch Nederland en/of u, budgettaire
overwegingen van invloed laten zijn op het al dan niet instemmen met een verwijzing?

Antwoord 8

In de beoordeling spelen budgettaire overwegingen geen rol, medische gronden zijn
leidend. De RAZ-BES regelt de aanspraken op zorg, op basis hiervan wordt beoordeeld
of de aangevraagde behandeling doelmatig en rechtmatig is.

Vraag 9

In hoeverre acht u een relatief kleinschalige voorziening als Zorg en Jeugd Caribisch
Nederland in staat om de juiste beoordeling en afweging te maken bij een medisch urgente
verwijzing?

Antwoord 9

Binnen ZJCN bestaat een afdeling Medisch Advies, bestaande uit artsen en medewerkers.
Dit team is ervaren en voldoende uitgerust om dit te beoordelen.

Vraag 10

Bent u bereid een specifiek onderzoek in te stellen naar het in vraag 2 bedoelde incident
waarbij een patiënt met een niet-Nederlandse nationaliteit tragisch is komen te overlijden?

Antwoord 10

De IGJ is op de hoogte gebracht van de calamiteit. SEHCF heeft conform de procedures
van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een calamiteitenonderzoek in gang
gezet.