Verslag houdende een lijst van vragen en antwoorden : Verslag houdende een lijst van vragen en antwoorden

Nr. 4
VERSLAG HOUDENDE EEN LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

Vastgesteld 20 april 2022

De vaste commissie voor Financiën, belast met het voorbereidend onderzoek van dit
voorstel van wet, heeft de eer verslag uit te brengen in de vorm van een lijst van
vragen met de daarop gegeven antwoorden.

De vragen zijn op 23 maart 2022 voorgelegd aan de Minister van Financiën. Bij brief
van 15 april 2022 zijn ze door de Minister van Financiën beantwoord.

Met de vaststelling van het verslag acht de commissie de openbare behandeling van
het wetsvoorstel voldoende voorbereid.

De voorzitter van de commissie, Tielen

Adjunct-griffier van de commissie, Kling

1. Kunt u de raming geven van de 100 miljoen euro die naar de Wereldbank wordt overgemaakt?

Nederland geeft een garantie aan de Wereldbank af ter hoogte van 100 miljoen euro.
Op de begroting van het Ministerie van Financiën is daarvoor met de eerste incidentele
suppletoire begroting1 een garantie van 100 miljoen euro voor 2022 opgenomen. Dit betreft een vaststaand
bedrag en geen raming. Er wordt geen betaling gedaan aan de Wereldbank zolang de garantie
niet wordt ingeroepen. De onzekere impact van de crisis op Oekraïne betekent dat het
risico bestaat dat de garantie (ten dele) wordt ingeroepen. Zoals beschreven in het
betreffende toetsingskader risicoregelingen Oekraïne Wereldbank kent het Wereldbankraamwerk
een aantal risicomitigerende maatregelen, die het risico verkleinen dat de garantie
wordt ingeroepen. Er is daarom geen uitgavenraming in de begroting opgenomen.

2. Kunt u aangeven waar deze middelen specifiek voor bedoeld zijn?

De garantie van Nederland ter hoogte van 100 miljoen euro is een aanvulling op de
begrotingssteun die de Wereldbank reeds aan Oekraïne geeft.2 De middelen komen in algemene zin ten goede aan het financieringsgat dat Oekraïne
heeft als gevolg van de oorlog. De invasie door Rusland heeft geleid tot risico-aversie
en het terugtrekken van kapitaal uit Oekraïne, waardoor de toegang tot financiële
markten ernstig is bemoeilijkt. Het conflict leidt daarnaast tot het oplopen van het
begrotingstekort. Daarom heeft de Oekraïense overheid dringend behoefte aan financiële
steun, waar Oekraïne de internationale gemeenschap ook met nadruk om heeft verzocht.
Met de begrotingssteun kan de overheid op korte termijn sociale uitgaven en andere
kritieke publieke uitgaven doen. De begrotingssteun aan Oekraïne is ongeoormerkt.

3. Waarom wordt de keuze gemaakt om het geld over te maken naar de Wereldbank? Welke
voorwaarden worden toegevoegd om te kunnen sturen op het besteden van deze middelen?

Zoals aangegeven bij vraag 1 maakt het kabinet geen geld over naar de Wereldbank,
maar geeft het een garantie af ter hoogte van 100 miljoen euro waardoor de Wereldbank
meer financiering in de vorm van een lening aan Oekraïne kan verstrekken. De keuze
voor een Nederlandse garantie op een lening aan de Wereldbank is gekozen vanwege een
aantal redenen: (1) snelheid, doordat de lening vanuit de Wereldbank een opvolging
is van eerder geleverde begrotingssteun waardoor er snel financiering verstrekt kon
worden, (2) doelmatigheid, doordat de Wereldbank door haar expertise en contacten
beter in staat om de lening te monitoren dan Nederland in het geval van een bilaterale
lening, (3) gecoördineerde financiering met andere internationale partners, doordat
naast Nederland ook Zweden, het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, de Baltische staten
en Japan bijdragen en (4) financiële waarborgen, vanwege het beleid dat de Wereldbank
voert waardoor garanties van Nederland aan de Wereldbank nog niet eerder zijn ingeroepen.

Zoals bij vraag 2 aangegeven is de begrotingssteun ongeoormerkt. Daardoor worden geen
nieuwe voorwaarden gesteld voor de besteding van de middelen. De Wereldbank ziet toe
op bevestiging van de ontvangst van de lening door de Oekraïense overheid en kan vragen
om inzicht in de wijze waarop de financiering verwerkt wordt in de begroting.

4. Welke voorwaarden stelt de Wereldbank aan Oekraïne ten aanzien van de financiële
steun aan Oekraïne?

Begrotingssteunoperaties van de Wereldbank gaan standaard gepaard met hervormingsprogramma’s.
De lening is een aanvulling op eerdere begrotingssteun die door de Wereldbank verstrekt
werd in december 2021.3 Hierdoor blijven dezelfde voorwaarden van kracht. Deze voorwaarden richten zich op
drie onderwerpen: (1) het bevorderen van demonopolisering door staatsbedrijven en
versterking anticorruptie-instellingen, (2) het versterken wetgeving rondom grondeigenaarschap
en versterking van kredietmarkten en (3) het versterken van het sociale vangnet. Tot
aan de start van de oorlog liep de voortgang van deze hervormingen volgens schema.
Dit is ook één van de voorwaarden die de Wereldbank stelt voor additionele begrotingssteun.

De Wereldbank geeft echter wel aan dat ondanks deze goede voortgang op de hervormingen
de implementatie na uitbraak van de oorlog onder druk staat. De Wereldbank verwacht
verdere voortgang, maar de mate daarvan is afhankelijk van stopzetting van de oorlog
en normalisatie van de situatie. Ook is er extra druk op de begroting ontstaan vanwege
de oorlog en dit kan een negatieve impact hebben op de implementatie van hervormingen.
Het kabinet is van mening dat dit gezien de ernst en de duur van de oorlog begrijpelijk
is. Het kabinet is ook van mening dat eerste prioriteit ligt bij het ondersteunen
van de Oekraïense regering, zoals met deze garantie, en het beëindigen van de oorlog.

5. Is er sprake van dat Oekraïne moet bezuinigen in ruil voor de financiële steun?

Onder de drie genoemde prioriteiten van hervormingen vallen zeven concrete acties
inclusief resultaatindicatoren. Geen van deze resultaatindicatoren omvat bezuinigingen.
Daarbovenop stelt de Wereldbank zoals aangegeven bij vraag 6 dat de implementatie
van hervormingen na uitbraak van de oorlog onder druk staat. Er wordt in ruil voor
de additionele begrotingssteun niet gevraagd om bezuinigingen.

6. Kunt u uitsluiten dat Oekraïne delen van de economie moet privatiseren in ruil
voor de financiële steun?

Geen van de genoemde hervormingen die onderdeel van de begrotingssteun zoals verleend
in december bevat voorwaarden voor privatisering en dit geldt ook voor de additionele
financiering.

7. Hoeveel financiering kan de Wereldbank extra verstrekken vanwege de garantiestelling
van 100 miljoen euro door Nederland?

De Nederlandse garantie van 100 miljoen euro stelt de Wereldbank in staat om ditzelfde
bedrag aan aanvullende financiering aan Oekraïne in de vorm van een lening te verstrekken.
Hiervan wordt 80 miljoen euro verstrekt bij de begrotingssteunoperatie die op 7 maart
jl. door het bestuur van de Wereldbank is goedgekeurd, en 20 miljoen euro bij de verdere
begrotingssteun die momenteel door de Wereldbank wordt voorbereid.

8. Voor welk bedrag staat Nederland momenteel garant ten aanzien van Oekraïne?

Nederland geeft een garantie aan de Wereldbank af ter hoogte van 100 miljoen euro.
Op de begroting van het Ministerie van Financiën is daarvoor met de eerste incidentele
suppletoire begroting een garantie van 100 miljoen euro voor 2022 opgenomen. Nederland
staat niet direct garant voor andere bedragen aan Oekraïne bij de Wereldbank of andere
internationale financiële instellingen.

9. Welke uitgaven mag Oekraïne doen met de in totaal 700 miljoen dollar van de Wereldbank?
En welke uitgaven met de additionele financiering?

Het klopt inderdaad dat de Wereldbank een steunpakket met een hoogte van (meer dan)
700 miljoen dollar voor Oekraïne heeft aangekondigd op 7 maart jl.4 De Nederlandse garantie aan de Wereldbank van 100 miljoen euro is onderdeel van dit
pakket, evenals een garantie van Zweden, giften (Verenigd Koninkrijk, Denemarken en
de Baltische staten) en parallelle financiering (Japan) en telt op tot 723 miljoen
dollar aan steun voor Oekraïne. Dit bedrag stelt de Oekraïense overheid in staat om
sociale en andere kritieke publieke uitgaven te kunnen doen. De totale pakket aan
begrotingssteun is ongeoormerkt. Daarnaast werkt de Wereldbank aan verdere steun aan
Oekraïne en buurlanden ter hoogte van in totaal 3 miljard dollar. Hier zijn nog geen
verdere details over bekend, maar de Wereldbank geeft aan dat dit gericht zal zijn
op verlening van openbare diensten en de opvang van vluchtelingen.