Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Jasper van Dijk en Leijten over “de ongekende invloed van Blackrock op de Europese klimaatplannen”

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken), mede namens de Minister voor
Klimaat en Energie en de Minister van Financiën (ontvangen 4 april 2022). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1974.

Vraag 1

Wat vindt u van het rapport «Hijacked» van Reclaim Finance en Observatoire des Multinationales,
waarin wordt aangegeven wat de invloed is van vermogensbeheerder Blackrock op het
Europese beleid van duurzame financiën waar zij zelf een groot belang in hebben?1

Antwoord 1

Het rapport2 suggereert dat de financiële sector een grote invloed had op de hernieuwde duurzame
financieringsstrategie van de Europese Commissie. De uitgaven van verschillende lobbyorganisaties
van de financiële sector op het terrein van deze strategie schat het rapport tussen
de 28,3 en 31,9 miljoen euro.

Wanneer het gaat om interacties tussen EU-instellingen en lobbyisten, zoals ook omschreven
in het rapport, is het voor het kabinet van belang dat deze plaatsvinden volgens de
bestaande regels, zoals bijvoorbeeld gedragscodes en het verplichte transparantieregister.
Onder andere de Europese Ombudsman toetst deze regels en onderzoekt gevallen waarin
een EU-instelling of -orgaan in strijd met de wet of goede bestuurspraktijken zou
kunnen hebben gehandeld.

De Europese Commissie, die wetgeving initieert, maakt bij het voorstellen van nieuw
beleid een afweging ten aanzien van de verschillende betrokken belangen. Zo vinden
er voorafgaand aan elk wetgevingsvoorstel van de Europese Commissie bijvoorbeeld ook
publieke consultaties plaats, met als doel om daarmee breed in de samenleving perspectieven
op te halen over een onderwerp. De Europese Commissie legt bij de publicatie van een
voorstel ook verantwoording af over de uitkomsten van een publieke consultatie.

Vraag 2

Kunt u ingaan op de bevinding dat Blackrock en de belangengroepen waar Blackrock bij
hoort, op 22 publieke consultaties hebben gereageerd met als doel zich te verzetten
tegen strenge regels omtrent duurzame financiën?

Antwoord 2

Publieke consultaties hebben als doel om breed in de samenleving perspectieven op
te halen over een onderwerp. Het is aan de Europese Commissie om vervolgens af te
wegen in hoeverre of op welke wijze de inbreng van specifieke organisaties meegenomen
wordt bij het opstellen van nieuwe wetgeving.

Vraag 3

Bent u op de hoogte van het feit dat Blackrock een van de minst klimaatvriendelijke
partijen is op het gebied van duurzame financiën?

Antwoord 3

Het kabinet vindt het van groot belang dat de financiële sector haar verantwoordelijkheid
neemt in de financiering van de duurzame transitie. De fondsen die vermogensbeheerders
zoals BlackRock beheren, zijn cruciaal voor het bereiken van onze duurzame doelstellingen.
Als financiële instellingen hun portfolio in lijn brengen met de doelstellingen van
het klimaatakkoord van Parijs, beperken zij daarnaast de aan duurzaamheid gerelateerde
financiële risico’s waaraan zij blootstaan. Het kabinet zet zich daarom in voor de
verduurzaming van de financiële sector. De financiële sector zelf brengt haar ambities
tot uiting in het klimaatcommitment. In het klimaatcommitment hebben Nederlandse financiële
instellingen afgesproken om actieplannen op te stellen om hun CO2-voetafdruk naar beneden te brengen. BlackRock Nederland is één van de ondertekenaars
van het klimaatcommitment. Het kabinet verwacht dat de ondertekenaars van het klimaatcommitment,
waaronder dus ook BlackRock Nederland, zich aan de gemaakte afspraken houden. De publicatie
van de voortgangsrapportage van het klimaatcommitment dit najaar is hierin een belangrijk
beoordelingsmoment. Het kabinet zal dan bezien waar de sector staat en of dat voldoende
is.

Vraag 4

Hoe valt het, wat u betreft, uit te leggen dat lobbybedrijven met een belang in gas
tussen januari 2020 en juli 2021, 323 meetings hebben gehad, een toename van 9 naar
19 meetings per maand vergeleken met de periode hiervoor?3

Antwoord 4

Het staat individuele bedrijven vrij om te bepalen hoeveel vergaderingen zij organiseren
en met wie. Voor interacties met de EU-instellingen is het van belang dat men zich
daarbij houdt aan de regels omtrent het verplichte transparantieregister.4

Vraag 5

Bent u tevens op de hoogte van het feit dat Blackrock een jaarlijks budget heeft van
30 miljoen euro om beleid, waaronder op het gebied van klimaat en taxonomie, te beïnvloeden?

Antwoord 5

Dit bedrag wordt genoemd in het door u aangehaalde rapport van Reclaim Finance. Ik
heb hiervan kennisgenomen. Naast de conclusies van dit rapport heeft het kabinet hier
verder geen informatie over.

Vraag 6

Bent u het ermee eens dat dit geld niet jaarlijks zou worden uitgegeven, als het ook
niet een positief effect heeft voor bedrijven als Blackrock, zoals het vaag houden
van criteria en andere vormen van regelgeving op het gebied van duurzame financiën?

Antwoord 6

Het kabinet heeft geen inzicht in de overwegingen van een individueel bedrijf bij
het vaststellen van zijn lobbybudget.

Vraag 7

Kunt u betreffende deze lobbygesprekken nog specifiek ingaan op het opnemen van aardgas
en kernenergie in de Europese voorstellen rondom taxonomie, aangezien uit het rapport
blijkt dat Blackrock hiervoor met de Europese Commissie meermaals aan tafel heeft
gezeten?

Antwoord 7

In het algemeen verwijst het kabinet met betrekking tot aardgas en kernenergie in
de taxonomie naar de Kamerbrief van de Minister voor Klimaat en Energie van 26 januari
jl.5 Het kabinet zal uw Kamer nog informeren over het kabinetsstandpunt ten aanzien van
de definitieve gedelegeerde handeling van de Commissie.

Het kabinet is niet bekend met de inhoud van gesprekken tussen BlackRock en de Europese
Commissie. Voor interacties met de EU-instellingen is het van belang dat men zich
daarbij houdt aan de regels omtrent het verplichte transparantieregister.6

Vraag 8

Vindt u ook dat dit belang van Blackrock lijnrecht staat tegenover het welzijn van
mensen en het klimaat?

Antwoord 8

In algemene zin zijn financiële instellingen ook gebaat bij een bijdrage aan de energietransitie
omdat dit ook duurzaamheidsrisico’s op de balansen van financiële instellingen beperkt.
Zie daarnaast ook het antwoord op vraag 3 met betrekking tot het klimaatcommitment
van de financiële sector, waar BlackRock Nederland één van de ondertekenaars van is.

Vraag 9

Kunt u ingaan op dit rapport in relatie tot het inhuren van Blackrock door de Europese
Commissie als adviseur op het gebied van duurzame financiën?

Antwoord 9

Het rapport van Reclaim Finance noemt een aanbestedingsprocedure als voorbeeld van
de invloed van de financiële sector op het Europese duurzame financieringenbeleid.
Het gaat hierbij om de aanbestedingsprocedure voor advies over de mogelijke integratie
van zogenaamde ecologische, sociale en governance (ESG)-factoren in het Europese toezichtraamwerk
voor banken. Deze procedure werd in het voorjaar van 2020 gewonnen door BlackRock
Investment Management.

In het najaar van 2020 heeft de Europese Ombudsman onderzoek gedaan naar mogelijke
belangenverstrengeling in deze aanbestedingsprocedure.7 De Ombudsman concludeerde dat er geen sprake was van wanbestuur omdat de Europese
Commissie aan de aanbestedingsregels had voldaan. Wel werden door de Europese Ombudsman
zorgen geuit over de tweezijdige rol van BlackRock als enerzijds vermogensbeheerder
en anderzijds adviseur op het terrein van duurzame financieringen. De Ombudsman concludeerde
daarom dat de Europese Commissie de belangenverstrengeling strenger had kunnen beoordelen.
Om dit te verbeteren adviseerde ze om de aanbestedingsprocedures te actualiseren.
Het kabinet vindt dat de Ombudsman belangrijke adviezen aan de Commissie heeft gegeven
naar aanleiding van dit onderzoek. Het is belangrijk dat de Europese Commissie een
solide aanbestedingskader aanhoudt.

De Europese Commissie heeft in april 2021 op het onderzoek van de Ombudsman gereageerd.
De Commissie onderschrijft het advies van de Ombudsman en overweegt een strengere
beoordeling van belangenverstrengeling bij toekomstige aanbestedingsprocedures.8 De Commissie overweegt daarnaast de Financiële Verordening, de Europese regels voor
aanbestedingen door de Europese Commissie, aan te passen. Over deze aanpassingen zal
de Commissie ook een publieke consultatie organiseren. Het kabinet vindt het van belang
dat er in de aanbestedingsprocedures voldoende aandacht is voor mogelijke belangenverstrengeling
en onderschrijft daarom deze acties van de Europese Commissie.

Vraag 10

Hoeveel gesprekken heeft Blackrock gehad met de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging
in Brussel tussen 2020 en 2021 en over welke onderwerpen?

Antwoord 10

Tussen 2020 en 2021 heeft er geen afzonderlijk gesprek met Blackrock plaatsgevonden
op de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de EU; Blackrock is niet geregistreerd
als gesprekspartner op de intern bijgehouden gesprekkenlijst. Blackrock is wel vertegenwoordigd
in brancheverenigingen waarmee de Permanente Vertegenwoordiging heeft gesproken, zoals
TheCityUK en AFME. Voor zover bekend heeft er in de genoemde periode een (digitaal)
gesprek plaatsgevonden over de Handels- en Samenwerkingsovereenkomst met het Verenigd
Koninkrijk, met deelname van TheCityUK, de City of London Corporation en vertegenwoordigers
van de financiële en professionele dienstverleningssector in het VK, waarbij ook een
vertegenwoordiger van BlackRock aanwezig was. Verder kan voor de volledigheid nog
gemeld worden dat er vanuit ministeries contact is met een brede groep aan belanghebbenden
op het thema duurzame financieringen, waaronder Blackrock.

Vraag 11

Wat voor plannen kunnen wij deze nieuwe kabinetsperiode verwachten om de invloed van
de bedrijvenlobby op het beleid in Brussel te beperken?

Antwoord 11

Het merendeel van nieuw beleid in Brussel wordt geïnitieerd door de Commissie. De
Europese Commissie weegt bij het opstellen van nieuwe wetgeving de positie en achtergronden
van de verschillende belanghebbenden. Daarnaast spelen het Europees Parlement en de
Raad als medewetgevers een belangrijke rol bij de totstandkoming van Europees beleid.
Om te zorgen dat vertegenwoordigers van verschillende EU-instellingen op een ethische
en transparante wijze hun werk uitvoeren is het van belang dat men zich aan de geldende
gedragscodes en ook aan het verplichte transparantieregister houdt. Op die wijze kunnen
de verschillende belangen zorgvuldig gewogen worden bij de totstandkoming van nieuw
beleid. Ook kan de Europese Ombudsman bij vermoedens van belangenverstrengeling onderzoek
doen, zoals in dit voorbeeld ook is gedaan.