Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kathmann over het tegengaan criminele activiteiten via de verzending van postpakketten

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid), mede namens de Staatssecretaris
van Financiën – Toeslagen en Douane (ontvangen 22 maart 2022). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1899.

Vraag 1

Kent u het bericht «Douane onderschepte dit jaar dubbel zoveel drugs»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kent u nog meer signalen of gegevens waaruit opgemaakt kan worden dat de handel van
drugs of andere illegale goederen via de post gegroeid is? Zo ja, wat zijn die? Zo
nee, bent u bereid daar onderzoek naar te laten verrichten?

Antwoord 2

Uit de constatering dat Douane dubbel zoveel drugs onderschept trek ik niet zonder
meer de conclusie dat de handel van drugs of andere illegale goederen via de post
gegroeid is. De Douane heeft in 2021 ten aanzien van het toezicht op post haar capaciteit
vergroot en haar controles geïntensiveerd. Dit ligt in lijn met de opdracht die mijn
ministerie hiertoe heeft gegeven. Deze intensivering heeft geleid tot de forse inbeslagname
van bijna 20.000 briefpostzendingen met vooral synthetische drugs. Er zijn geen gegevens
beschikbaar waaruit kan worden opgemaakt dat de handel in drugs of andere illegale
goederen via de post is gegroeid. Zie verder de antwoorden op de vragen 4 en 6.

Vraag 3

Welke resultaten heeft het Postinterventieteam van de Landelijke Eenheid van de politie
het afgelopen jaar geboekt? Wat is de aard en omvang van de aangetroffen goederen?
Is daar sprake van een toename?

Antwoord 3

Bij het Post Interventieteam zijn in 2021 34 opsporingsonderzoeken gestart op basis
van 178 in beslag genomen pakketten/enveloppen. Deze onderzoeken zijn opgestart na
inbeslagname van de pakketten met verdovende middelen door de Douane en pakketten
die zijn overgedragen door private partners. Dit betreft enkel de pakketten waarvoor
een directe opsporingsindicatie bestond. In het oog sprong een onderzoek waarbij 11
aanhoudingen zijn gedaan. Gedurende dat onderzoek zijn diverse pakketten in beslag
genomen waarin grote hoeveelheden XTC, MDMA en ketamine zijn aangetroffen. Daarnaast
zijn door het Post Interventieteam diverse andere opsporingsonderzoeken uitgevoerd
waarbij in totaal nog eens 23 aanhoudingen zijn verricht en diverse verdovende middelen
en veel cryptocurrency in beslag zijn genomen.

Vraag 4

Wat zijn de resultaten van het project Sensing waarbij de politie en PostNL met andere
partners inzetten op betere en efficiëntere controles van postpakketten?

Antwoord 4

In het fieldlab met politie, douane en PostNL worden belangrijke resultaten geboekt.
Er zijn algoritmes ontwikkeld die worden geïmplementeerd in de controle apparatuur.
Te zijner tijd wordt uw Kamer daarover natuurlijk geïnformeerd.

Vraag 5

Welk deel van de postpakketten die vanuit Nederland naar het buitenland wordt gestuurd
dan wel vanuit het buitenland naar Nederland komt, wordt daadwerkelijk gescreend op
illegale inhoud?

Antwoord 5

Douane kan nu geen schatting geven van het deel postpakketten dat daadwerkelijk wordt
gescreend op illegale inhoud. De douane controleert risicogericht, steekproefsgewijs
in de stroom postpakketten en brieven. Dat gebeurt op diverse plekken in de logistieke
stroom, bij de postale bedrijven cq. de koeriersdiensten als ook op Schiphol. Indien
er een indicatie is, wordt overgegaan tot een fysieke controle. Het is niet mogelijk
om aan te geven hoeveel pakketten of poststukken op deze wijzen gecontroleerd worden,
dit wordt niet geregistreerd. Ik acht het samen met betrokken partners van belang
dat dit globale zicht er komt. Bij toekomstige interventies in de poststroom (zie
beantwoording bij vraag 7 over het Multidisciplinair Post Team) zal een schatting
gemaakt worden van de ratio van in de controle begrepen poststukken.

Vraag 6

Wat zijn de resultaten van het onderzoek binnen het publiek-private samenwerkingsverband
Intell naar hoe ondermijnende criminaliteit bestreden kan worden en hoe in de breedte
misbruik wordt gemaakt van de logistieke sector?2

Antwoord 6

Het onderzoek Intell heeft laten zien, dat er een noodzaak is om de kennis die er
binnen de verschillende publieke en private partijen is te delen. Indien dat goed
georganiseerd is, levert dat veel winst op. Pas nadat duidelijk is hoe een fenomeen
in elkaar zit heeft interveniëren echt zin. Dan kan gekeken worden naar mogelijkheden
voor een aanpak vanuit de verschillende partijen. Een aanpak kan in theorie variëren
van beter inzicht in en awareness van de problematiek, het opwerpen van barrières
om criminaliteit tegen te gaan, tot opsporing en vervolging.

Vraag 7

Deelt u de mening van de in het bericht genoemde woordvoerder van het Openbaar Ministerie
dat er meer capaciteit nodig is voor het onderzoek naar postpakketten via de post
en de mening van de woordvoerder van de Douane dat er nu nog maar het topje van de
ijsberg van de totale hoeveelheid drugs die via pakketten wordt verstuurd wordt onderschept?
Zo ja, hoe gaat u ervoor zorgen dat er meer capaciteit komt en er meer pakketten met
illegale inhoud worden onderschept? Welke concrete doelen staan u daarbij voor ogen?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Ik vind de geschetste cijfers van inbeslagnames van drugs per brievenbuspost en postpakketten
naar het buitenland zorgelijk. De Douane, het Landelijk Parket en het Post Interventieteam
(PIT) van de politie werken in deze aanpak al intensief samen. Mijn ministerie verkent
momenteel met de politie, Douane en het Openbaar Ministerie de invulling van het oprichten
van een Multidisciplinair Post Team (MPT), waarbij de FIOD heeft aangegeven waar nodig
een bijdrage te willen leveren. Het betreft een projectmatig construct waarin het
PIT onderzoek kan doen naar de aard, ernst en omvang van postzendingen met verdovende
middelen binnen Europa. Tevens kan onderzoek gedaan worden naar hoe de aanpak van
deze problematiek, indachtig de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de
betrokken partners (partners MPT én private partners in de postsector) in de toekomst
het beste vormgegeven kan worden. Op deze wijze kan vanuit de betrokken diensten gezamenlijk
een zo effectief mogelijke aanpak op de verzending van verdovende middelen via de
post worden ingezet. Door het multidisciplinaire karakter en de samenwerking in de
controle en de opsporing van de politie en Douane kan de pakkans worden vergroot.
De specifieke invulling wordt momenteel in overleg met betrokken partners vormgegeven.
De Douane blijft daarnaast volop inzetten op het onderscheppen van postzendingen met
verdovende middelen en zet tevens in op slimmer en gerichter controleren (bijvoorbeeld
door innovatie op het gebied van scannen). Bovendien is het verrijken van de internationale
informatiepositie van belang. Vanuit de douane wordt er momenteel ingezet op een intensivering
op de samenwerking met risicolanden; de Douane wisselt informatie uit met onder andere
de VS en Australië. Daarnaast zal de Douane dit jaar een liaison plaatsen bij het
national targeting centre in de VS om de informatiepositie te versterken.

Vraag 8

Bent u nog steeds van mening dat het onwenselijk is als verzenders van pakketjes verplicht
worden zich te legitimeren? Zo ja, waarom? Zo nee, hoe gaat u die verplichting dan
invoeren?3

Antwoord 8

Ik acht de kans dat het verzenden van drugspakketten vanwege een legitimatieplicht
wordt bemoeilijkt gering. Criminelen kunnen een legitimatieplicht op verschillende
manieren omzeilen en daarom acht ik deze barrière niet doeltreffend. Criminelen kunnen
gebruik maken van katvangers (Iemand die een pakket verstuurd namens een ander zodat
diens identiteit onbekend blijft) en gestolen of valse identiteitsbewijzen, of misbruik
maken van adresgegevens van particulieren of ondernemers. Of gebruik gaan maken van
enveloppen die gewoon via de brievenbus worden verzonden. Bovendien acht ik een legitimatieplicht
gelet op het totale volume aan pakketpost, de inbreuk op de privacy van de klanten
en de verzwaring van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven niet proportioneel
om deze drugscriminaliteit tegen te gaan.

Het belang van het opheffen van de anonimiteit van de malafide verzender onderken
ik natuurlijk wel. Met de partners worden de mogelijkheden daartoe onderzocht.