Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Stoffer over oplossingen voor de stijgende brandstofprijzen

Antwoord van Staatssecretaris Van Rij (Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst),
mede namens de Minister van Financiën (ontvangen 21 maart 2022).

Vraag 1, 5 en 6

Erkent u dat de stijgende brandstofprijzen tot grote financiële problemen leiden bij
veel gezinnen, huishoudens en bedrijven?

Bent u bereid de accijnzen op brandstof tijdelijk te verlagen, om zo de stijgende
rekening voor burgers en bedrijven enigszins te verlichten? Zo nee, waarom niet?

Welke maatregelen overweegt u verder om de oplopende kosten voor brandstof voor gezinnen,
huishoudens en bedrijven te beperken?

Antwoord 1, 5 en 6

De brandstofprijzen zijn de afgelopen tijd inderdaad fors gestegen. Dit raakt veel
huishoudens direct in de portemonnee. Om de gevolgen te dempen heeft het kabinet afgelopen
vrijdag 11 maart aangekondigd dat het onder andere voornemens is om per 1 april de
accijns voor benzine en diesel tijdelijk te verlagen met 21%.1 Het accijnstarief van benzine daalt met 17,3 cent per liter en het accijnstarief
van diesel met 11,1 cent. De verlaging van deze accijnstarieven is een tijdelijke
maatregel en geldt voor 9 maanden.

Vraag 2

Klopt het dat de stijgende brandstofprijzen leiden tot extra btw-opbrengsten en het
Rijk dus financieel profiteert van hogere brandstofprijzen en kunt u dit inzichtelijk
maken?

Antwoord 2

Nee dit klopt niet. Brandstofaccijnzen zijn een vaste belasting per liter brandstof.
De accijnsinkomsten stijgen daardoor niet mee met de brandstofprijzen. De btw-inkomsten
zijn wel mede afhankelijk van de hoogte van de brandstofprijzen: Indien er meer btw
op brandstof binnenkomt, dan wil dit nog niet zeggen dat de totale btw-inkomsten met
hetzelfde bedrag toenemen. Immers, door de hogere uitgaven aan brandstoffen verbruiken
huishoudens mogelijk minder brandstof en besteden zij minder aan andere producten.
Het beschikbare inkomen is namelijk niet direct meegestegen met de hogere prijzen.
Deze lagere consumptie zorgt juist weer voor minder btw-inkomsten voor het rijk. Wat
het saldo is van deze twee tegengestelde richtingen op de totale btw inkomsten is
op voorhand niet te zeggen. Daarnaast zijn er ook andere budgettaire doorwerkingen
van de veranderde macro-economische en geopolitieke omstandigheden te verwachten.

Vraag 3

Bent u bereid de btw-opbrengst te bevriezen zodat de brandstofprijzen minder snel
stijgen en het Rijk niet profiteert van de stijgende brandstofprijzen? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 3

Nee, zoals hierboven reeds is uiteengezet, is er geen sprake van automatische totale
extra btw inkomsten voor het Rijk als gevolg van hogere brandstofprijzen en zijn er
ook andere budgettaire doorwerkingen denkbaar. Het gebruiken van eventuele dergelijke
meevallers zou in strijd zijn met de begrotingsregels die er juist in voorzien dat
externe factoren zoals prijzen en conjunctuur niet van invloed zijn op de ruimte om
de belastingen beleidsmatig tussentijds te wijzigen. Dit maakt het mogelijk dat bij
tegenvallende ontvangsten we ook niet direct de belastingen moeten verhogen.

Vraag 4

Is het mogelijk de verhoging van de onbelaste reiskostenvergoeding, zoals voorgesteld
in het coalitieakkoord, versneld door te voeren en bent u daartoe op korte termijn
bereid? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

De onbelaste reiskostenvergoeding kan om uitvoeringstechnische redenen niet gedurende
het jaar worden verhoogd. Het kabinet heeft er daarom voor gekozen om te kijken naar
maatregelen die wél op korte termijn kunnen en bovendien direct compensatie bieden
voor de hoge energieprijzen.

Vraag 7

Wilt u deze vragen voor het debat over de koopkracht (zoals aangevraagd tijdens de
Regeling van Werkzaamheden van 8 maart jl.) beantwoorden?

Antwoord 7

Ja.