Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over witwaspraktijken bij de landsadvocaat

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 11 maart
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1743.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de roep van een expert om Pels Rijcken te vervolgen voor
witwassen? Wat vindt u van de bevindingen dat met gestolen geld rekeningen van Pels
Rijcken zijn betaald?1

Antwoord 1

Ja, ik heb hiervan kennisgenomen. Aangezien het strafrechtelijk onderzoek nog lopende
is, kan ik in het belang van het onderzoek geen inhoudelijke uitspraken hierover doen.

Vraag 2

Kunt u een laatste stand van zaken geven omtrent de onderzoeken die nu nog lopen naar
het handelen van notaris Oranje en het kantoor van de landsadvocaat?

Antwoord 2

Het strafrechtelijk onderzoek naar het handelen van de voormalig notaris is nog in
volle gang. Daarbij geldt – net als bij ieder ander onderzoek – dat het OM ook kijkt
naar de mogelijke betrokkenheid van andere (rechts-)personen. Verdere informatie over
het strafrechtelijk onderzoek kan op dit moment in het belang van het lopende onderzoek
niet gegeven worden. Ik wijs er bovendien op – zoals door mijn ambtsvoorganger gemeld
aan uw Kamer op 13 augustus 20212 en 19 november 20213 – dat zowel door de Deken van de Haagse Orde van Advocaten als door Bureau Financieel
Toezicht onderzoek is gedaan en dat deze toezichthouders de maatregelen hebben getroffen
die zij noodzakelijk achtten.

Vraag 3

Hoe staat het met het voornemen, zoals uitgesproken door uw voorganger tijdens het
tweeminutendebat Juridische beroepen op 16 december 2022, om te komen met een commissie
van experts die zou gaan kijken hoe de juridische advisering bij geschillen aan de
Staat, en ook andere overheden, in de toekomst vorm moet krijgen? Is deze commissie
al aangesteld? Wanneer worden de conclusies en de beleidsreactie verwacht?

Antwoord 3

De opdracht van deze commissie heeft mijn ambtsvoorganger bij brief van 19 november
2021 aan uw Kamer gestuurd.4 Het kabinet verwacht uw Kamer binnen afzienbare termijn over het instellingsbesluit
en de samenstelling van de commissie te kunnen informeren.

Vraag 4

Zou Pels Rijcken door een Bibob-toets komen als zij daar nu aan onderworpen zou worden,
gezien de betrokkenheid van het kantoor bij de witwaspraktijken van notaris Oranje?
Zo nee, waarom gaat de Staat dan vooralsnog nog steeds door het met afnemen van diensten
van dit kantoor?

Antwoord 4

Mijn ambtsvoorganger heeft uw Kamer bij brief van 19 november 2021 bericht een onderzoekscommissie
in te stellen om advies uit te brengen over zowel de mogelijke positionering en vormgeving
als de inhoudelijke reikwijdte van de advocatuurlijke dienstverlening aan de rijksoverheid.
U verwijst in vraag 3 naar deze toezegging. Deze commissie wordt ook gevraagd zich
uit te laten over de vraag welke eisen de Staat zou moeten stellen aan een advocatuurlijke
dienstverlener vanwege diens bijzondere positie. Of het aangewezen is voor een eventuele
opdrachtverlening een Bibob-toets uit te voeren, kan door de commissie worden betrokken
in haar onderzoek. Ik zie nu geen aanleiding hierop vooruit te lopen. Daarbij is van
belang dat er geen aanwijzingen zijn dat er sprake was van betrokkenheid bij de fraude
van de andere notarissen of van advocaten van het kantoor van de Landsadvocaat.

Vraag 5

Snapt u dat het gek is dat een bedrijf als ING in 2018 voor 775 miljoen euro strafvervolging
afkocht wegens nalatigheden bij voorkomen van witwassen, maar dat Pels Rijcken tot
nog toe geen enkele sanctie is opgelegd, terwijl in het geval van Pels Rijcken toch
ook beargumenteerd kan worden dat tekort is geschoten in de controle? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 5

In het strafrechtelijk onderzoek naar ING Bank heeft het OM onderzoek gedaan naar
jarenlange en structurele overtreding van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren
van terrorisme (Wwft). Na afronding van het onderzoek heeft het OM toen besloten dat
het afdoen van de strafzaak met een transactie ex art. 74 Wetboek van Strafrecht ter
grootte van 775 miljoen euro – gelet op alle omstandigheden van het geval5 – een passende afdoening was. Die transactie is door ING Bank betaald en daarmee
is het betreffende strafrechtelijk onderzoek naar ING Bank geëindigd.

Zoals in het antwoord op vraag 2 is aangegeven, is het strafrechtelijk onderzoek naar
het handelen van de voormalig notaris en mogelijke andere verdachten nog in volle
gang. Pas op het moment dat het onderzoek is afgerond en alle feiten en omstandigheden
van het geval bekend zijn geworden, zal ten aanzien van eventuele verdachten een vervolgbeslissing
worden genomen.