Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid van Houwelingen over het OMT COVID-19 en eventuele belangenverstrengeling

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 25 februari
2022).

Vraag 1

Klopt het dat infectieziektebestrijding in Nederland normaliter een decentrale verantwoordelijkheid
is van burgemeester en Wethouders, uitgevoerd door Gemeentelijke Gezondheidsdiensten
(GGD’en) en dat dit alleen in het geval van nationale crises onder verantwoordelijkheid
van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport valt?1

Antwoord 1

Infectieziekten zijn normaal onderdeel van de gezondheidszorg in Nederland. Uitvoering
van georganiseerde infectieziektebestrijding in het kader van de volksgezondheid is,
op basis van de Wet publieke gezondheid, de verantwoordelijkheid van de gemeente,
met als uitvoerder de GGD. De GGD wordt daarbij ondersteund door het RIVM. Wanneer
sprake is van een infectieziekte behorend tot groep A, of een directe dreiging daarvan,
geeft de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport leiding aan de bestrijding.

Vraag 2

Kunt u aangeven wat de criteria zijn voor de status van een nationale crises die vervolgens
de basis vormen voor ministeriële verantwoordelijk van infectieziektebestrijding?
Kunt u de bronnen toevoegen waar deze criteria beschreven staan? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

De indeling in categorie A, B1, B2 of C in de Wet publieke gezondheid (Wpg) is gebaseerd
op de volgende aspecten:

Vraag 3

Wat is de werkwijze van het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) bij de samenstelling
van een Outbreak Management Team (OMT)? Specifiek, welke criteria werden en worden
gehanteerd om iemand wel of niet bij het OMT COVID-19 uit te nodigen?

Antwoord 3

De directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM is voorzitter
van het OMT. Het hoofd van de Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding (LCI)
van het RIVM, is secretaris. Het OMT heeft een aantal vaste deelnemers. Zij zitten
in het OMT omdat zij bij een organisatie werken of lid zijn van een (beroeps-)vereniging
die een belangrijke rol speelt in de infectieziektebestrijding in Nederland en tevens
zelf expert zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om leden voorgedragen door het Nederlands
Huisartsen Genootschap (NHG), de Nederlandse Vereniging van Medische Microbiologie
(NVMM) en het Landelijk Overleg Infectieziektebestrijding (LOI). Andere deelnemers
aan het OMT, afhankelijk van het onderwerp, worden uitgenodigd omdat zij specifieke
kennis of ervaring hebben.

Vraag 4

Klopt het dat het OMT COVID-19 bestaat uit vaste leden, vast uitgenodigde experts,
overige experts, vaste deelnemers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
(RIVM) en overige deelnemers van het RIVM?

Antwoord 4

Dat klopt.

Vraag 5

Wat is in uw visie «een OMT-lid»? Zijn dat enkel de vaste leden of ook de vast uitgenodigde
experts?

Antwoord 5

Een OMT-lid is iemand die aan een OMT deelneemt.

Vraag 6

Kunt u aangeven hoe de verhouding is in de advisering tussen de vaste leden van het
OMT COVID-19 en de vaste uitgenodigde experts?

Antwoord 6

Het advies van het OMT is een gezamenlijk advies. Als het advies niet unaniem is,
wordt dit aangegeven in het advies.

Vraag 7

Hebben alle aanwezigen bij een specifieke OMT-vergadering stemrecht? Zo ja, tellen
de stemmen van alle aanwezigen gelijk of telt de stem van de vaste leden zwaarder
dan die van leden die gevraagd zijn op basis van hun expertise? Zo nee, welke aanwezigen
bij het OMT hebben stemrecht en op basis van welke criteria is dat bepaald?

Antwoord 7

De leden van het OMT hebben inbreng op basis van hun expertise; de adviezen komen
tot stand op basis van de expertise van de leden samen, niet op basis van stemrecht.

Vraag 8

Als een vast lid niet bij een OMT COVID-19 vergadering aanwezig kan zijn, wordt er
dan een vervanger voor dit lid uitgenodigd? Zo ja, op basis van welke criteria wordt
dit lid uitgenodigd? Zo ja, indien er een vervanger van een vast OMT-lid aanwezig
is, telt de stem van deze vervanger dan even zwaar als de stem van het originele OMT-lid?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Voor de vaste deelnemers van het OMT die voorgedragen werden door een organisatie
of vereniging die een belangrijke rol speelt in de infectieziektebestrijding in Nederland
kan een vervanger aan de voorzitter worden voorgesteld. Zie daarnaast het antwoord
op vraag 7.

Vraag 9

Wat is de rol van de «overige experts» in het OMT COVID-19? Wat zijn de criteria om
hen wel of niet om advies te vragen bij een specifieke adviesvraag? Telt hun visie
even zwaar als die van de vaste OMT-leden of vaste OMT-experts?

Antwoord 9

Deze experts worden uitgenodigd voor het OMT COVID-19 omdat zij specifieke kennis
of ervaring hebben, van deze kennis en ervaring wordt bij de advisering gebruik gemaakt.
Alle deelnemers aan een OMT nemen op gelijkwaardige basis deel aan de discussie en
de totstandkoming van het advies.

Vraag 10

Wat is de rol van de «vaste deelnemers van het RIVM» in het OMT COVID-19?2

Antwoord 10

De opdracht aan het OMT als geheel is om te komen tot het best mogelijke professionele
advies op dat moment met inbreng van alle expertise. De rol van de vaste deelnemers
is het inbrengen van hun eigen expertise en ervaring. Zie overigens het antwoord op
vraag 9.

Vraag 11

Wat is de rol van de «overige deelnemers van het RIVM» in het OMT COVID-19?3

Antwoord 11

De opdracht aan het OMT als geheel is om te komen tot het best mogelijke professionele
advies op dat moment met inbreng van alle expertise. De rol van de overige deelnemers
van het RIVM is het inbrengen van hun eigen expertise en ervaring. Zie ook het antwoord
op vragen 9 en 10.

Vraag 12

Op basis van welke criteria wordt besloten wie van de mensen zoals beschreven op de
website van het RIVM bij een specifieke OMT COVID-19 vergadering aanwezig mogen zijn?4

Antwoord 12

De vragen die beantwoord moeten worden, zijn leidend.

Vraag 13

Klopt het dat alle OMT-leden andere specialisten kunnen voordragen voor deelname aan
het OMT COVID-19? Op basis van welke criteria wordt bepaald of iemand wordt uitgenodigd
voor een specifieke OMT COVID-19 vergadering? Aan welke criteria dient iemand te voldoen
vooraleer deze specialist in aanmerking komt voor deelname aan het OMT COVID-19?5

Antwoord 13

Voor deelname aan het OMT worden experts uitgenodigd op basis van expertise en ervaring.

Vraag 14

Op basis waarvan en met welke frequentie wordt beoordeeld of een expert niet langer
een vast lid is van het OMT danwel of nieuwe vaste leden aan het OMT worden toegevoegd?

Antwoord 14

Wanneer de voorzitter of de leden van het OMT van mening zijn dat bepaalde expertise
gemist wordt in het OMT dan nodigt de voorzitter nieuwe experts uit. Vaste leden zijn
voorgedragen door hun organisaties. Nieuwe vaste leden worden voorgedragen en benoemd
bij terugtreden van hun voorganger.

Vraag 15

In de bekendmakingen van de OMT COVID-19 adviezen wordt gesproken over «Het OMT»;
wie worden bedoeld met de aanduiding «het OMT»? Betreft dit alle deelnemers aan de
specifieke OMT-vergadering, zijn het enkel de vaste leden van het OMT, zijn dit ook
de deelnemers vanuit het RIVM, of wordt er nog iets anders bedoeld?6

Antwoord 15

Dit betreft dan alle deelnemers aan de specifieke OMT-vergadering.

Vraag 16

Als OMT-leden in de media spreken zijn, spreken ze dan namens het OMT of op individuele
titel? Hoe is dat voor de burger te herkennen?

Antwoord 16

OMT leden spreken in de media op persoonlijke titel.

Vraag 17

Deelt u de visie dat OMT-leden terughoudend zouden moeten zijn in hun aanwezigheid
in talkshows? Zo nee, waarom niet? Zo ja, zou u aan OMT-leden kunnen verzoeken niet
in talkshows plaats te nemen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 17

Ik heb geen invloed op media optredens van OMT-leden en dat wil ik ook niet.

Vraag 18

Klopt het dat alle deelnemers aan een OMT COVID-19 elk 200 euro per vergadering ontvangen?
Zo nee, welk bedrag ontvangen zij dan? Zo ja, wordt die 200 euro betaald van budget
van het RIVM en dus van budget van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport?

Antwoord 18

Op basis van een besluit van de rijksoverheid over vergoedingen voor adviescommissies
ontvangen leden van het OMT, met uitzondering van diegenen die onder art 2. derde
lid vallen, zoals ambtenaren, een vergoeding met een maximum van € 200,– per vergadering
van het budget van het RIVM en dus van het budget van het Ministerie van VWS.

Vraag 19

Bent u ermee bekend dat in een artikel beschreven is dat het OMT COVID-19 in totaal
elf vaste leden heeft? Bent u ermee bekend dat op de RIVM website slechts zeven vaste
leden van het COVID-19 OMT vermeld staan? Hoeveel vaste leden van het OMT zijn er
in het geval van COVID-19? Wat zijn de namen van deze vaste leden?7,
8

Antwoord 19

Alle namen van alle OMT-leden zijn te vinden op de website van het RIVM en worden
daar up to date gehouden.

Vraag 20

Klopt het dat prof. dr. Gommers een vast uitgenodigde expert is van het OMT COVID-19
vanaf OMT 57? Bent u ermee bekend dat in het genoemde artikel wordt gemeld dat de
heer Gommers vanaf februari 2022 niet langer deel uitmaakt van dit OMT?9

Antwoord 20

Het klopt dat Prof. dr. Diederik Gommers, internist-intensivist en voorzitter Nederlandse
Vereniging voor Intensive Care, Erasmus vanaf OMT nr. 57 een vast uitgenodigde expert
is. De heer Gommers heeft afscheid genomen als voorzitter van de Nederlandse Vereniging
voor Intensive Care en bekijkt in samenhang daarmee zijn deelname aan het OMT.

Vraag 21

Bent u ermee bekend dat is aangekondigd dat de opvolger van prof. dr. Gommers de nieuwe
voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) zal zijn? Wie
bepaalt wie deze nieuwe voorzitter is? Is al bekend wie deze nieuwe voorzitter is?
Zo nee, wanneer wordt dit bekend?

Antwoord 21

Ik ben daar mee bekend. De Nederlandse Vereniging voor Intensive

Care (NVIC) bepaalt zelf wie zijn voorzitter is. De heer J.C.C. van der Horst is de
nieuwe voorzitter van de NVIC.

Vraag 22

Bent u ermee bekend dat vanaf OMT 65 drs. Illy, kinderarts, deel uitmaakt van de vast
uitgenodigde experts van het OMT? Wat was de aanleiding om drs. Illy op dat moment
uit te nodigen bij het OMT COVID-19?10

Antwoord 22

Daar ben ik mee bekend. Er was binnen het OMT behoefte aan specifieke expertise op
het gebied van kinderen.

Vraag 23

Bent u bekend met het artikel van 12 januari 2022 waarin drs. Illy zich uitspreekt
vóór kindervaccinaties, onder andere door de uitspraak «Als je de kans op schoolsluiting
zo klein mogelijk wilt maken, kun je kinderen het beste laten vaccineren»?11

Antwoord 23

Daar ben ik mee bekend.

Vraag 24

Spreekt drs. Illy in het artikel namens het OMT, of als voorzitter van de Nederlandse
Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK)? Hoe is dit voor de burger te herkennen?

Antwoord 24

De heer Illy spreekt, net als alle leden van het OMT, op persoonlijke titel.

Vraag 25

Deelt u de visie dat een geneesmiddel altijd op medische gronden zou moeten worden
voorgeschreven of aanbevolen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 25

Per definitie gebeurt het voorschrijven van een geneesmiddel op medische gronden.

Vraag 26

Deelt u de visie dat het argument «Als je de kans op schoolsluiting zo klein mogelijk
wilt maken, kun je kinderen het beste laten vaccineren» een niet medisch argument
is tot het nemen van een geneesmiddel? Zo nee, waarom niet?12

Antwoord 26

Het voorkomen van schoolsluitingen is een vraagstuk met medische consequenties, vanwege
vastgestelde (zowel fysieke als geestelijke) schade aan kinderen en jongeren als zij
te lang in het onderwijs beperkingen ondervinden.

De Gezondheidsraad adviseert het kabinet over het vaccinatiebeleid tegen Covid-19.

Vraag 27

Klopt het dat de beraadslagingen en stemmingen in het OMT vertrouwelijk zijn? Zo ja,
waarom is dat het geval? Wie krijgen deze beraadslagingen en stemmingen wel te zien
en met welke doelstelling?

Antwoord 27

De beraadslagingen in het OMT zijn vertrouwelijk omdat de leden in alle openheid met
elkaar van gedachten moeten kunnen wisselen. Er is geen sprake van stemmingen. Alleen
de leden van het OMT krijgen het verslag van het OMT.

Vraag 28

Hoe is de werkwijze van het OMT in geval van stemmingen, wordt een advies uitgebracht
indien >50% van de aanwezigen een stem vóór uitbrengt? Zo nee, wat is dan de werkwijze?
Zo ja, heeft iedereen aanwezige een stem?

Antwoord 28

Er wordt in het OMT niet gewerkt met stemmen. Als het advies niet unaniem kan zijn,
worden de verschillende opvattingen weergegeven in het advies.

Vraag 29

Deelt u de mening dat in dit uitzonderlijke geval van COVID-19 en de grote impact
van de huidige OMT-adviezen op het leven van burgers dat de beraadslagingen in het
OMT COVID-19 openbaar gemaakt zouden moeten worden? Zo nee, waarom niet? Zou u deze
zo spoedig mogelijk openbaar willen maken gezien het belang voor de samenleving en
de volksgezondheid? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 29

Nee, ik deel niet de mening dat de beraadslagingen van het OMT openbaar moeten worden.
Het advies van het OMT wordt openbaar gemaakt. Dat is ook de basis waarop bestuurlijke
afwegingen plaatsvinden. Tevens kan in de openbare briefings aan de Tweede Kamer alle
toelichting gevraagd worden ter verduidelijking.

De vertrouwelijkheid van het OMT-overleg is nodig zodat de leden vrijuit kunnen spreken.
Dat is nodig om zonder last of ruggenspraak tot de kwalitatief beste adviezen te komen
in het belang van de samenleving en van de volksgezondheid.

Vraag 30

Bent u bekend met de bekendmaking van de OMT COVID-19 adviezen via de site van het
RIVM?2 Klopt het dat het OMT COVID-19 advies pas ná ministeriële besluitvorming openbaar
worden gemaakt? Zo ja, waarom is dat het geval?

Antwoord 30

Ik ben daar mee bekend. Dit is zo ingeregeld om te zorgen dat de Kamer het eerst op
de hoogte is van het advies en zijn controlerende rol daarmee zo goed mogelijk kan
vervullen.

Vraag 31

Worden er nog wijzigingen aangebracht in het initiële COVID-19 OMT-advies zoals ingebracht
in het Bestuurlijk Afstemmings Overleg (BAO) en het OMT-advies dat openbaar wordt
gemaakt via de website van het RIVM? Zo ja, kunt u alle initiële COVID-19 OMT-adviezen
zoals ingebracht in het BAO openbaar maken?13

Antwoord 31

Indien dit aan de orde is, wordt dit in het desbetreffende advies aangegeven.

Vraag 32

Bent u bekend met de beschrijving van het RIVM over het OMT? Bent u ermee bekent dat
hierin wordt beschreven dat OMT-leden onafhankelijk advies geven? Kunt u beschrijven
wat volgens u de betekenis is van de beschrijving «onafhankelijk advies»? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 32

Ik ben daar mee bekend. Onafhankelijk betekent zonder last of ruggenspraak.

Vraag 33

Gaat de onafhankelijke advisering op voor de vaste leden, de vast uitgenodigde experts,
de overige experts en de deelnemers van het RIVM?14

Antwoord 33

De onafhankelijke advisering gaat over alle leden van het OMT.

Vraag 34

Deelt u de visie dat een persoon die inkomen haalt uit de verkoop van PCR-testen niet
langer onafhankelijk advies kan geven over de inzet van deze PCR-testen? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 34

Om te voorkomen dat dergelijke belangen invloed zouden hebben op de advisering vult
elk lid van het OMT die geen ambtenaar is, een belangenverklaring in.

Vraag 35

Deelt u de visie dat een persoon die inkomen haalt uit de verkoop van mondmaskers
niet langer onafhankelijk advies kan geven over de inzet van deze mondmaskers? Zo
nee, waarom niet?

Antwoord 35

Om te voorkomen dat dergelijke belangen invloed zouden hebben op de advisering vult
elk lid van het OMT die geen ambtenaar is, een belangenverklaring in.

Vraag 36

Deelt u de visie dat een persoon die inkomen haalt uit de verkoop van vaccins tegen
COVID-19 niet langer onafhankelijk advies kan geven over de inzet van deze vaccins?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 36

Om te voorkomen dat dergelijke belangen invloed zouden hebben op de advisering vult
elk lid van het OMT die geen ambtenaar is, een belangenverklaring in.

Vraag 37

Deelt u de visie dat een persoon die inkomen haalt uit de verkoop van geneesmiddelen
voor de behandeling van COVID-19 niet langer onafhankelijk advies kan geven over de
inzet van deze geneesmiddelen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 37

Om te voorkomen dat dergelijke belangen invloed zouden hebben op de advisering vult
elk lid van het OMT die geen ambtenaar is, een belangenverklaring in.

Vraag 38

Herinnert u zich dat u in antwoord op kamervragen heeft aangegeven dat elk lid van
het OMT een belangenverklaring dient in te vullen? Herinnert u zich ook dat u aangaf
dat deze na toetsing en ondertekening openbaar wordt gemaakt? Wat bedoelt u in dit
geval met «toetsing»? Wie beoordeelt uiteindelijk of iemand in het OMT kan deelnemen
op basis van de ingevulde belangenverklaring? Wat zijn criteria om iemand op basis
van de ingevulde belangenverklaring niet in het OMT op te nemen en kunt u een voorbeeld
geven van een persoon die initieel zou deelnemen, maar op basis van zijn/haar belangenverklaring
niet deel kon nemen (eventueel anoniem)?15

Antwoord 38

De indiener van een belangenverklaring draagt zelf verantwoordelijkheid voor een correcte
en voldoende invulling. De toetsing door de secretaris betreft de vraag of bij hetgeen
is opgegeven op dat moment een mogelijk belangenconflict voorzien kan worden. Daarom
wordt bij aanvang van elke OMT-vergadering gewezen op de noodzaak om met het oog op
de voorliggende agenda zo nodig aanvullend functies of belangen te melden.

Vraag 39

Deelt u de visie dat wanneer OMT-leden in hun belangenverklaringen melding maken van
samenwerking met farmaceutische bedrijven zij weliswaar transparant zijn, maar dat
dit nog niet betekent dat er geen sprake is van belangenverstrengeling of onafhankelijk
advies? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 39

De vraag of er sprake is van een conflict van belangen moet beoordeeld worden tegen
het licht van de vraagstukken c.q. agenda van de betreffende OMT-vergadering.

Vraag 40

Bent u bekend met het interview met de heer Huurman op Weltschmertz van 27 februari
2021? Bent u ermee bekend dat de heer Huurman met de NVR (huidige Raad voor Volksgezondheid
en Samenleving (RVS)) in 1993 de opzet van een OMT aanbevolen heeft naar aanleiding
van de toenmalige polio-uitbraak in het advies «Vaste prik»? Bent u bekend met het
bijbehorende kabinetsstandpunt uit 1993?16,
17

Antwoord 40

Ik ben bekend met het kabinetsstandpunt op het genoemde advies.

Vraag 41

Bent u ermee bekend dat in het advies «Vaste Prik» onder andere wordt aanbevolen om
in het geval van een uitbraak van een infectieziekte met een epidemisch karakter een
coördinatiepunt te hebben van de deskundigheid op medisch, epidemiologisch en virologisch
gebied, te weten het OMT?18

Antwoord 41

Ik ben daar mee bekend.

Vraag 42

Bent u ermee bekend dat de aanbeveling in het advies «Vaste Prik» was dat dit OMT
specifiek bedoeld was om een uitbraak te managen, dus aan het begin van een uitbraak
om in geval van veel onzekerheid de deskundigheid te bundelen?19

Antwoord 42

De fase waarin er veel onzekerheid is, duurt helaas, bij een nieuwe ziekte als COVID-19,
lang.

Vraag 43

Deelt u de visie dat de fase van een uitbraak in het geval van COVID-19 inmiddels
voorbij is en er dus niet langer sprake is van het moeten managen van een initiële
uitbraak? Zo nee, waarom niet? Deelt u vervolgens de visie dat niet langer sprake
zou moeten zijn van een OMT COVID-19? Zo nee waarom niet? Zo nee, bij welke criteria
is het volgens u geoorloofd het OMT COVID-19 op te heffen?20

Antwoord 43

Ik deel de visie niet dat er in het geval van COVID-19 geen sprake meer is van het
moeten managen van de initiële uitbraak. Er is nog steeds behoefte aan de epidemiologische
analyses en adviezen van het OMT.

Vraag 44

Deelt u de visie dat een onafhankelijke evaluatie moet plaatsvinden over de werkwijze
van het OMT COVID-19? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wie zou volgens u dit onderzoek
op onafhankelijke wijze kunnen uitvoeren? Zo ja, op welke termijn is een dergelijke
evaluatie te verwachten?

Antwoord 44

De OVV gaat in zijn rapport ook in op de besluitvormingsstructuur van de bestrijding
van COVID-19.

Vraag 45

Bent u ermee bekend dat OMT-lid de heer Bonten naast zijn functie als vast uitgenodigde
expert bij het OMT ook adviseur is bij de farmaceuten Janssen Vaccines en Merck? Vindt
u dat iemand die zulke adviseurschappen uitoefent een onafhankelijk advies kan geven
met betrekking tot vaccinaties als een van deze farmaceuten vaccins levert aan Nederland
en daarmee een direct financieel belang heeft?

Antwoord 45

Ik ben daar mee bekend. De advisering over de inzet van vaccinaties is een taak van
de Gezondheidsraad.

Vraag 46

Bent u ermee bekend dat OMT-lid de heer Kluytmans naast zijn functie als vast uitgenodigde
expert bij het OMT ook een financieel belang (m.b.t. coronatesten) verzwegen heeft
in zijn bij het RIVM ingediende belangenverklaring? Deelt u de mening dat de heer
Kluytmans niet meer onafhankelijk kan zijn in zijn functie als expert bij het OMT?21,
22

Antwoord 46

Nee, ik deel die mening niet.

Vraag 47

Kunt u alle bovenstaande vragen afzonderlijk beantwoorden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 47

U vindt hierbij de antwoorden.