Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Gijs van Dijk over chaos bij budgetbeheer Plangroep

Antwoord van Minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) (ontvangen
24 februari 2022).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de chaotische situatie binnen schuldhulpverlener en budgetbeheerder
Plangroep, waar geen gehoor wordt gegeven als klanten contact zoeken, leefgeld te
laat wordt uitbetaald en rekeningen van klanten door Plangroep niet worden betaald?1
2
3

Antwoord 1

Het is mij bekend dat Plangroep fouten heeft gemaakt. Cliënten dreigden daarvan de
dupe van te worden. Dat is altijd ongewenst, maar omdat deze mensen financieel kwetsbaar
zijn, vind ik de fouten ernstig. Op 8 december 2021 heeft de toenmalige Staatssecretaris
van SZW hierover Kamervragen van het lid Kat (D66) beantwoord.4 Hij heeft daarbij onder meer gemeld dat Plangroep in overleg met de betrokken gemeenten
met de cliënten contact heeft opgenomen om de fouten te herstellen.

Vraag 2

Vindt u het ook zorgwekkend dat Plangroep nagenoeg onbereikbaar is voor de mensen
die financieel afhankelijk zijn van deze organisatie, en daardoor niet altijd op tijd
hun leefgeld krijgen, waardoor zij de huur en boodschappen niet kunnen betalen?

Antwoord 2

Hier zijn evident fouten gemaakt. De mensen die het betreft rekenen erop dat hun financiën
in goede handen zijn. De fouten zullen hard zijn aangekomen zijn, omdat schulden dreigden
te ontstaan op basisvoorzieningen, zoals huur en energie.

Vraag 3

Klopt het verder dat er een verbod is op het afsluiten van gas, water en elektra indien
een klant een schuldhulpregeling heeft? Zo ja, hoe kan het dan gebeuren dat in de
genoemde casus in de Radar-uitzending 1) wordt gesproken over het afsluiten van de
verwarming van een klant van Plangroep?

Antwoord 3

Het klopt dat de levering van elektriciteit of gas aan een kleinverbruiker niet mag
worden beëindigd wegens wanbetaling als er betalingsachterstand is of wordt betrokken
bij een lopend traject van schuldhulpverlening. Dat is geregeld in de Regeling afsluitbeleid
voor kleinverbruikers van elektriciteit en gas. Ik roep de gemeentelijke schuldhulpverlening
op om samen met de cliënt en het energiebedrijf direct een oplossing door te voeren.

De levering van drinkwater mag niet worden beëindigd als dat voor de kleinverbruiker
zeer ernstige gezondheidsrisico’s tot gevolg zou hebben. Dat staat in de Regeling
afsluitbeleid voor kleinverbruikers van drinkwater. Daarin is ook geregeld dat de
leverancier voorafgaand aan afsluiting bewaarmiddelen levert en de kleinverbruiker
in de gelegenheid stelt die te vullen met drinkwater om in de eerste levensbehoeften
te voorzien. Op grond van convenantafspraken met gemeenten schorten drinkwaterleveranciers
incassomaatregelen op als klanten schuldhulpverlening hebben geaccepteerd. Vergelijkbare
convenantafspraken hebben energieleveranciers met gemeenten gemaakt.

Vraag 4

Kunt u aangeven bij welke gemeenten Plangroep actief is als budgetbeheerder? Kunt
u daarnaast aangeven hoeveel mensen afhankelijk zijn van Plangroep als budgetbeheerder?

Antwoord 4

Ik heb niet de informatie om deze vraag te beantwoorden. Gemeenten hebben de taak
om schuldhulpverlening aan de inwoners van de gemeente te geven. Ze kunnen ervoor
kiezen de hulp uit te besteden. Welke gemeenten uitbesteden en om hoeveel cliënten
dat gaat, wordt niet geregistreerd.

Vraag 5

Welke maatregelen gaat u nemen om te voorkomen dat klanten door de chaos bij Plangroep
financieel nog eens extra in de problemen komen en daardoor mogelijk extra schulden
moeten maken?

Antwoord 5

Gelukkig hebben de betrokken gemeenten samen met Plangroep maatregelen genomen. De
cliënten, veelal kwetsbare burgers, mogen uiteraard niet extra in de problemen komen.

Vraag 6

Kunt u toelichten wie uiteindelijk verantwoordelijk is voor schulden die door slecht
handelen van de budgetbeheerder zijn ontstaan? Vindt u het ook onterecht dat de klanten
van budgetbeheerders, zoals bij Plangroep, op dit moment de dupe hiervan zijn met
oplopende schulden?

Antwoord 6

De betrokken gemeenten zijn verantwoordelijk voor het oplossen van de schulden, die
door fouten van de schuldhulpverlening zijn ontstaan. Cliënten mogen niet de dupe
worden.

Vraag 7

Welke verantwoordelijkheid hebben gemeenten, volgens bijvoorbeeld de Wet gemeentelijke
schuldhulpverlening, om gedupeerde mensen door Plangroep te ondersteunen? Vindt u
ook dat gemeenten die Plangroep als budgetbeheer hebben ingeschakeld voor mensen met
schulden een actievere rol dienen te spelen in het oplossen van de problemen van de
mensen waarvan de rekeningen nu niet worden betaald?

Antwoord 7

De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening geeft gemeenten de taak schuldhulpverlening
te geven aan de inwoners van de gemeente. Gemeenten kunnen ervoor kiezen de hulp uit
te besteden, maar ze blijven verantwoordelijk.

Vraag 8

Gaat u in samenwerking met gemeenten er zorg voor dragen dat klanten bij Plangroep
die te maken hebben met extra kosten en schulden door de chaos bij Plangroep financieel
worden gecompenseerd?

Antwoord 8

Het doet mij goed dat het oplossen van de knelpunten en het compenseren van eventuele
extra kosten en schulden is opgepakt door de betrokken gemeenten en Plangroep.

Vraag 9

Klopt het verder dat rechters, via de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp),
mensen in de schulden richting budgetbeheerders sturen?

Antwoord 9

Nee, dat klopt niet. Budgetbeheer kan tijdens schuldhulpverlening worden ingezet.
Daar is de rechter niet bij betrokken. De rechter krijgt een rol als het niet lukt
met schuldhulpverlening de schulden op te lossen. Aan de rechter kan dan om een dwangakkoord
worden gevraagd om schuldeisers tot medewerking te dwingen of de rechter kan om toelating
tot de wettelijke schuldsanering (Wsnp) worden gevraagd. In veel gevallen heeft de
cliënt dan al budgetbeheer. Als er geen budgetbeheer is, zal de rechter daar niet
naar doorverwijzen. In uitzonderlijke situaties vindt de rechter het raadzaam dat
de cliënt in het kader van een Wsnp-traject beschermingsbewind aanvraagt. Beschermingsbewind
is een andere – verdergaande en minder vrijblijvende – maatregel dan budgetbeheer.

Vraag 10 en 11

Zo ja, vindt u het daarom ook zorgwekkend dat mensen in de schulden via de rechter
naar bijvoorbeeld Plangroep zijn gestuurd en vervolgens dieper in de problemen zijn
geraakt?

Bent u bereid om ervoor te zorgen dat indien mensen met schulden door een rechter
naar een budgetbeheerder worden gestuurd deze alleen naar budgetbeheerders worden
gestuurd die goede kwaliteit laten zien? Zou het mogelijk om alleen budgetbeheerders
met voldoende kwaliteit hiervoor in zetten?

Antwoord 10 en 11

Zoals toegelicht in mijn antwoord op vraag 9 stuurt de rechter mensen met schulden
niet naar een budgetbeheerder. Budgetbeheer wordt door de gemeentelijke schuldhulpverlening
ingezet. Dit neemt niet weg dat ik de kwaliteitsborging van dienstverlening aan financieel
kwetsbare mensen heel belangrijk vind. In mijn antwoord op vraag 16 licht ik het Kwaliteitskader
schuldhulpverlening toe.

Vraag 12

Kunt u meer inzicht geven in de bedrijfsstructuur van Plangroep? Klopt het dat Plangroep
onderdeel is van een commerciële Human Resource (HR)-dienstverlener? Ziet u ook het
risico dat Plangroep, als onderdeel van een commerciële dienstverlener, het maken
van winst boven kwaliteit van dienstverlening en service stelt?

Antwoord 12

Over de bedrijfsstructuur van Plangroep heb ik geen informatie, anders dan de openbare
informatie die bijvoorbeeld op de website van Plangroep te vinden is. Gemeenten zorgen
voor de kwaliteit en de continuïteit van de schuldhulpverlening. Een deel van de gemeenten
kiest voor uitbesteden aan een gespecialiseerde instelling of voor samenwerking met
andere gemeenten, omdat deze manieren van uitvoering de kwaliteit en continuïteit
ten goede kunnen komen. U kunt hierbij denken aan een kleine gemeente met beperkte
uitvoeringscapaciteit of aan de schuldhulpverlening aan zelfstandig ondernemers waar
specifieke kennis voor nodig is. De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening schrijft
voor dat alleen uitbesteed mag worden aan een organisatie die zich «blijkens haar
doelstelling of werkzaamheden richt op schuldhulpverlening».5

Vraag 13

Bent u het eens dat het beter is om de schuldhulpverlening en het budgetbeheer als
taak van de overheid te zien en dus op te nemen in het publieke domein?

Antwoord 13

Schuldhulpverlening en budgetbeheer, vaak onderdelen van schuldhulpverlening, zijn
opgenomen in het publieke domein. Dat is nodig, omdat mensen met schulden kwetsbaar
zijn en het risico lopen verder in de financiële problemen te raken. Zij moeten daarom
eenvoudig hulp kunnen krijgen van goede kwaliteit. De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening
schrijft voor dat gemeenten schuldhulpverlening geven aan de inwoners van de gemeente.
Commerciële schuldbemiddeling is verboden in Nederland. Schuldbemiddeling, het namens
de schuldenaar in contact treden met de schuldeisers om de schulden op te lossen,
mag alleen gedaan worden door bij wet aangewezen organisaties, zoals gemeenten, gemeentelijke
kredietbanken of instellingen, die zich in opdracht van en voor rekening van gemeenten
met schuldbemiddeling bezighouden. Ook is het niet toegestaan schuldbemiddeling aan
te bieden als impliciet of expliciet onderdeel van budgetbeheer.6 Budgetbeheer als zelfstandige (commerciële) dienstverlening is wel toegestaan. Budgetbeheer
is relevante dienstverlening voor een veel grotere groep burgers en bedrijven en niet
noodzakelijk gekoppeld aan financiële problemen.

Vraag 14

Welke maatregelen gaat u nemen om te voorkomen dat deze chaotische toestanden in de
toekomst kunnen ontstaan?

Antwoord 14

De rijksoverheid blijft gemeenten ondersteunen bij de kwaliteitsborging van schuldhulpverlening.
Belangrijke stap is dat alle gemeenten en hun uitvoeringsorganisaties gaan voldoen
aan het Kwaliteitskader schuldhulpverlening. De beste dienstverlening voor de cliënt
staat centraal in het Kwaliteitskader. Zie ook de toelichting in het antwoord op vraag
16. Als onderdeel van het Kwaliteitskader wordt elke drie jaar de kwaliteit van de
gemeentelijke schuldhulpverlening geaudit. Het kwaliteitskader zorgt voor continue
verbetering van de dienstverlening en het vakmanschap van de hulpverleners.

Vraag 15

Zijn er bij u ook andere problemen met budgetbeheerders en schuldhulpverleners, die
door gemeenten worden ingezet, bekend? Klopt het dat er ook problemen zijn met bereikbaarheid
van de ABN AMRO bewindvoerdersdesk en de ING bewindvoering?

Antwoord 15

Bij mij zijn geen andere problemen met schuldhulpverlening en in het bijzonder budgetbeheer
bekend. Voor wat betreft de bereikbaarheid van de ABN AMRO bewindvoerdersdesk en de
ING bewindvoering ga ik ervan uit dat u doelt op problemen die bewindvoerders ondervinden
met de betaalrekeningen van sommige mensen die onder bewind zijn gesteld. Dat signaal
is mij bekend en wordt besproken in het Landelijk Platform Schuldenbewind. De inzet
is dat de bewindvoerdersorganisaties en banken samen afspraken maken over het beschikbaar
houden van betaalrekeningen tegen redelijke kosten voor bewindvoering.

Vraag 16

Bent u bereid om, samen met gemeenten, harde afspraken over kwaliteit, dienstverlening
en service te maken met commerciële dienstverleners die budgetbeheer en schuldhulpverlening
aan kwetsbare mensen aanbieden?

Antwoord 16

De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening vereist dat gemeenten de nodige maatregelen
nemen om de kwaliteit te borgen van de wijze waarop de integrale schuldhulpverlening
wordt uitgevoerd.7 Dit geldt ongeacht of gemeenten zelf schuldhulpverlening aan hun inwoners aanbieden,
dit geheel of gedeeltelijk uitbesteden of samen met andere gemeenten de schuldhulp
geven. Om te zorgen dat overal in Nederland duidelijk is wat mensen met schulden van
de gemeente kunnen verwachten, heeft de VNG bestuurlijke uitgangspunten geformuleerd
voor de toegang en de kwaliteit van schuldhulpverlening.8 Deze uitgangspunten zijn het vertrekpunt voor het Kwaliteitskader van de NVVK (vereniging
financiële hulpverleners), waaraan sinds dit jaar gemeenten en hun uitvoeringsorganisaties
worden getoetst.9 In het kader van de Brede Schuldenaanpak heeft het Ministerie van SZW de ontwikkeling
en de implementatie van het Kwaliteitskader financieel ondersteund.10 Het Kwaliteitskader is de actualisatie van de al veel langer bestaande Gedragscode
en Modules Schuldhulpverlening van de NVVK. Ik zal met gemeenten nagaan hoe het kwaliteitskader
in de praktijk werkt en of het voldoende waarborgen biedt.

Vraag 17

Is er een kwaliteitskeurmerk voor budgetbeheerders? Zo nee, bent u bereid om hier
onderzoek naar te doen?

Antwoord 17

De kwaliteitsborging van budgetbeheer is onderdeel van het in antwoord op vraag 16
toegelichte Kwaliteitskader.