Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Beckerman en Nijboer over de 10.000 euro subsidie voor verbetering/verduurzaming van woningen in het gaswinningsgebied

Antwoord van Staatssecretaris Vijlbrief (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen
14 februari 2022).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de stormloop op de 10.000 euro subsidie voor verduurzaming/verbetering
van woningen in het gaswinningsgebied? Wat is daarop uw reactie?1

Antwoord 1

Ja, daarvan ben ik op de hoogte.

Vraag 2

Waarom heeft u er bewust voor gekozen om niet te zorgen voor voldoende budget?

Antwoord 2

De subsidieregeling is onderdeel van de bestuurlijke afspraken die het Rijk met de
provincie en de aardbevingsgemeenten heeft gemaakt op 6 november 2020. Afgesproken
is dat particuliere woningeigenaren in het postcodegebied waar de waardedalingsregeling
geldt, aangevuld met de postcodes 9679, 9681 en 9682, en die geen onderdeel zijn van
het versterkingsprogramma, maximaal € 10.000 subsidie kunnen aanvragen voor verduurzaming
en woningverbetering. Ten tijde van het opstellen van de bestuurlijke afspraken was
voor alle partijen duidelijk dat het totale budget van 300 miljoen euro onvoldoende
zou zijn om alle Groningers die aan de voorwaarden van de regeling voldoen, tegemoet
te komen. Op dat moment is de inschatting gemaakt dat in de praktijk niet alle woningeigenaren
die in aanmerking komen een aanvraag voor het volledige subsidiebedrag zouden doen.
Inmiddels is duidelijk dat de omvang van het aantal aanvragen daarmee onderschat is.
Ik heb uw Kamer op 14 januari 2022 per brief («Benutting budget woningverbeteringssubsidie»)
gemeld dat het kabinet 250 miljoen euro extra voor deze regeling uittrekt.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het uitermate pijnlijk is dat in dezelfde week waarin het kabinet
aankondigt dat de gaswinning mogelijk verdubbeld wordt Groningers moeten concurreren
om geld?

Antwoord 3

Ik betreur de gang van zaken rondom de subsidieregeling en heb dezelfde dag direct
gezegd dat ik mijn best zou doen om te kijken of ik dit kon oplossen. Binnen vier
dagen is aanvullend budget door het kabinet beschikbaar gesteld. Daarnaast kan ik
mij goed voorstellen dat het nieuws over de tegenvallers rondom de gaswinning een
erg vervelende boodschap voor Groningers was. De belofte die mijn voorgangers hebben
gedaan en die ook ik namens het hele kabinet doe, is dat ik mij maximaal inzet om
de gaswinning in Groningen zo snel als mogelijk volledig en definitief te beëindigen.

Vraag 4

Schaamt u zich niet dat mensen uren buiten in de rij moeten staan om niet buiten de
boot te vallen?

Antwoord 4

Ja. In mijn tweedaagse werkbezoek aan Groningen heb ik dan ook aangegeven dat dit
niet meer mag gebeuren.

Vraag 5

Deelt u de mening dat deze gang van zaken zeer onrechtvaardig is en bijdraagt aan
een toename van ongelijkheid? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 5

Ik betreur de gang van zaken, die door het tekort aan budget is ontstaan. Ik kan heel
goed begrijpen dat dit bij Groningers een gevoel van ongelijkheid heeft opgeroepen.
Het is voor al die Groningers die zonder resultaat urenlang in een wachtrij hebben
gestaan, niet meer dan terecht dat ook zij aanspraak kunnen maken op de subsidie.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het vertrouwen in de overheid hiermee nog verder wordt beschadigd?

Antwoord 6

Ik deel deze mening. Tijdens mijn werkbezoek op 17 januari jl. heb ik aangegeven dat
ik recht wil doen aan Groningers en hun vertrouwen wil terugwinnen. Daarbij is het
besluit om 250 miljoen euro extra budget beschikbaar te stellen een eerste stap.

Vraag 7

Bent u bereid alsnog te zorgen voor voldoende budget? Zo ja, per wanneer en hoe? Zo
nee, waarom niet?

Antwoord 7

Ja, zie hiervoor mijn beantwoording bij vraag 2.

Vraag 8

In uw beantwoording op eerdere kamervragen, waarin we de manier waarop u Groningers
laat concurreren om geld hekelden, gaf u aan onze typering «wedstrijdje» niet te herkennen.
Hoe staat die uitspraak in verhouding tot de stormloop?2

Antwoord 8

In de beantwoording van deze eerdere vragen is aangegeven dat iedereen evenveel kans
heeft om een aanvraag voor de subsidie in te dienen. Daarbij werd gesteld dat nog
geen inschatting te maken was over de vraag naar de regeling. Inmiddels is gebleken
dat deze vraag zeer groot was.

Vraag 9

Klopt het dat de regeling geldt voor particuliere eigenaren met een gebouw in de postcodes
waar de waardedalingsregeling van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) geldt,
aangevuld met de postcodes 9679, 9681 en 9682 in de gemeente Oldambt? Hoeveel woningen
met toegewezen mijnbouwschade zijn er, maar vallen buiten deze regeling? Wat is daarop
uw reactie?

Antwoord 9

Het klopt dat particuliere eigenaren in de postcodebieden van de waardedalingsregeling
van het IMG en de genoemde postcodegebieden aanspraak maken op de subsidie.

Het aantal woningen waar fysieke schade door het IMG3 is vergoed, maar dat buiten deze postcodegebieden van de subsidie valt, is volgens
het overzicht van postcodes bij het jaarverslag over 2020 van het IMG circa 18.500.
Voor 2019 is deze berekening destijds niet gemaakt. De specifieke informatie per postcodegebied
over 2021 wordt momenteel door het IMG verzameld en meegenomen in het jaarverslag
van 2021, dat uiterlijk 15 maart 2022 wordt gepubliceerd. Eigenaren van deze woningen
met erkende aardbevingsschade van 1.000 euro of meer kunnen aanspraak maken op de
waardevermeerderingsregeling, een subsidie van 4.000 euro die zij kunnen inzetten
voor verduurzamingsmaatregelen.

Er is voor het toepassingsgebied van de woningverbeteringssubsidie uitdrukkelijk gekeken
naar aansluiting bij de doelstelling om een kwaliteitsimpuls te geven aan de woningvoorraad
in het aardbevingsgebied, en eigenaren in staat te stellen achterstallig onderhoud
te verrichten en hun woning te verbeteren. De postcodegebieden waar waardedaling geconstateerd
is en de aanvullende postcodes in Oldambt zijn als afbakening gekozen omdat het voor
eigenaren in deze postcodegebieden niet altijd duidelijk was of hun huis in de versterkingsopgave
zou worden opgenomen. Hierdoor hebben zij mogelijk onderhoud en verbeteringen in hun
huis uitgesteld. Er gelden daarbij aanvullende voorwaarden, zoals dat de woning niet
is opgenomen in het versterkingsprogramma van de Nationaal Coördinator Groningen,
de woning gebouwd en opgeleverd is voor 1 januari 2016, en dat het gebouw bestemd
of mede bestemd is voor bewoning of voor een bedrijf aan huis. Woningcorporaties maken
geen aanspraak op de subsidie.

Vraag 10

Kan het samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) voldoende rekening houden met mensen
die minder mobiel zijn, die geen vervoer naar gemeente hebben en/of geen computer
hebben? Hoeveel extra mensen hebben zij ingezet? Wat zijn de kosten van deze extra
inzet en de inzet van een extern callcenter? Waaruit worden die kosten betaald?

Antwoord 10

Ja. Bij de aanvraagprocedure is rekening gehouden met mensen die minder mobiel zijn
of mensen die geen computer hebben. De inleverpunten zijn ingesteld om mensen die
niet digitaal vaardig zijn een aanvraag in te kunnen laten dienen. Daarnaast konden
mensen iemand anders machtigen een digitale aanvraag te doen of andere mensen de aanvraag
in te laten dienen bij een inleverpunt. Verder konden aanvragers SNN bellen voor hulp
bij het invullen van hun aanvraag.

SNN voert in opdracht van het Ministerie van BZK de regeling uit en zodoende worden
de uitvoeringskosten betaald door het Rijk. SNN heeft op de innamelocaties 20 SNN-medewerkers
ingezet om de fysieke aanvragen in te nemen. Toen in de ochtend de signalen over de
lange wachtrijen binnenkwamen, hebben de betrokken gemeenten extra medewerkers ingezet.
De totale kosten hangen onder andere af van het aantal behandelde telefoontjes. Op
dit moment is er nog geen overzicht van de totale kosten. Deze uitvoeringskosten worden
niet betaald uit het budget voor de subsidieregeling.

Vraag 11

Was de technische voorbereiding bij SNN op orde? Hoe kan het dat, ondanks de inzet
van veel extra mensen en voorbereidingen, de site al snel overbelast raakte? Hoe kan
het continu verspringen van een plaats in de wachtrij verklaard worden? Hoe kan het
dat mensen ingelogd waren, maar uit het systeem werden gegooid?

Antwoord 11

SNN heeft zich zo goed mogelijk voorbereid op de openstelling van de regeling. Tijdens
de aanvraagronde in juli 2021 liepen de systemen helaas vast. In navolging daarvan
hebben zij verschillende voorzorgsmaatregelen getroffen. Eén daarvan is het werken
met een wachtrij. Iedereen die een aanvraag indient, wordt automatisch, op volgorde
van binnenkomst, in de wachtrij geplaatst. Op het scherm verscheen actuele informatie
over de plek in de wachtrij en hoe lang het nog zou duren voordat de aanvrager zou
worden toegelaten tot het e-Loket.

SNN is bekend met de problemen in de wachtrij die zich ondanks de voorzorgsmaatregelen
hebben voorgedaan. SNN is deze problemen momenteel aan het onderzoeken.

Vraag 12

Welke gemeenten boden inwoners de mogelijkheid de aanvraag ook op papier in het gemeentehuis
in te dienen? Welke gemeenten niet? Wat is daarop uw reactie?

Antwoord 12

Voor de bewoners die schriftelijk een aanvraag wilden indienen, waren tien centraal
gelegen inleverpunten geopend. De gemeenten Groningen, Het Hogeland, Midden-Groningen,
Oldambt, Westerkwartier hebben inleverpunten beschikbaar gesteld om een aanvraag in
te dienen. De tien inleverpunten lagen zodoende verspreid in het gebied waar de potentiële
aanvragers wonen.

Vraag 13 en 14

Bent u het met onze fracties eens dat, na het verdienen van ruim 400 miljard euro
aan de gaswinning in Groningen, het een schoffering is dat deze tombola plaatsvindt?

Hoe verhoudt deze gang van zaken zich tot de titel van het regeerakkoord «Omzien naar
elkaar, vooruitkijken naar de toekomst»?

Antwoord 13 en 14

Ik erken dat de gang van zaken geen goed voorbeeld is van omzien naar elkaar en vooruitkijken
naar de toekomst. Ik sluit mij dan ook aan bij woorden van de Minister-President op
19 januari jl. in het debat over de regeringsverklaring dat hier een «blunder» is
begaan. Het coalitieakkoord bevat een duidelijke opdracht aan mij als Staatssecretaris
van Mijnbouw om Groningers perspectief te bieden en te zorgen voor een goed uitlegbare
en ruimhartige uitvoering van de schadeafhandeling en versterkingsoperatie. Tijdens
mijn werkbezoek heb ik aangegeven dat ik er ben om de Groningers te helpen en dat
ik me ga inzetten om een einde te maken aan de terechte onvrede die er soms is. Conform
het verzoek van uw Kamer bij de Regeling van Werkzaamheden van 18 januari jl. zal
ik uw Kamer op korte termijn een brief sturen met mijn visie op het beleid ten aanzien
van Groningen in de komende jaren.

Vraag 15

Kunt u deze vragen per ommegaande beantwoorden?

Antwoord 15

De vragen zijn zo spoedig mogelijk beantwoord.