Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Paul over het bericht 'In achterkamertje van beautysalon verdienen ze aan leed van toeslagenouders: 'Schandalig''

Antwoord van Staatssecretaris De Vries (Financiën – Toeslagen en Douane) (ontvangen
28 januari 2022).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van bovenstaand bericht?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u een algemene reflectie geven op het bovenstaande bericht?

Antwoord 2

Het Algemeen Dagblad (AD) berichtte op 8 januari jl. over een tussenpersoon uit Den
Haag die voor € 150,– mensen middels een standaardbrief hulp aanbiedt bij het indienen
van een verzoek tot compensatie voor de problemen bij toeslagen. Uit het artikel wordt
niet duidelijk of het om verzoeken gaat tot compensatie voor de problemen bij de kinderopvangtoeslag
of de beoogde compensatie voor gedupeerden van problemen bij andere toeslagen (huurtoeslag,
zorgtoeslag, kindgebonden budget) zoals aangekondigd door mijn ambtsvoorganger bij
brief van 29 oktober 2021.2

Uitgangspunt voor de bestaande en beoogde herstelregelingen is dat het proces voor
aanmelding en behandeling passend en zo eenvoudig mogelijk is. Aanmelding voor de
herstelregeling kinderopvangtoeslag kan eenvoudig telefonisch en via de website van
de hersteloperatie. Indien gewenst kunnen ouders hierbij ondersteuning krijgen vanuit
het sociaal domein binnen hun gemeente, bijvoorbeeld als zij de Nederlandse taal niet
machtig zijn. Ouders krijgen in het verdere proces onder meer gratis juridische bijstand
en een persoonlijk zaakbehandelaar die hen bijstaat. Een beroep doen op de beoogde
herstelregeling voor gedupeerden van andere toeslagen is niet mogelijk, omdat die
herstelregeling nog niet van kracht is.

Vanuit het eerder genoemde uitgangspunt zou het absoluut niet nodig moeten zijn om
(betaalde) aanvullende hulp in te schakelen. Het staat iedereen echter wel vrij om
deze toch in te schakelen. Wanneer veel personen desondanks gebruikmaken van een (betaalde)
tussenpersoon, is dit voor de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT), de VNG
en voor mij een signaal dat de informatievoorziening en dienstverlening voor deze
personen mogelijk niet goed werkt. Het artikel suggereert dat met name burgers die
de Nederlandse taal onvoldoende machtig zijn, van deze tussenpersoon gebruikmaken.
Naar aanleiding van deze casus kijken de VNG en UHT opnieuw naar de informatievoorziening
aan en dienstverlening richting deze burgers.

Vraag 3 en 4

Hoe kan het dat dit soort constructies met tussenpersonen kunnen bestaan? Wat gaat
u hiertegen doen?

Bent u het met de leden van de VVD-fractie eens dat het bestaan van deze constructies
volstrekt onacceptabel is?

Antwoord 3 en 4

Zoals ik aangaf in mijn antwoord op vraag 2 is de hersteloperatie erop gericht het
proces van aanmelding en behandeling voor gedupeerden passend en zo eenvoudig mogelijk
te maken. Ik wil benadrukken dat het absoluut niet nodig is om betaalde tussenpersonen
in te schakelen. Het staat iedereen natuurlijk vrij om zelf (betaalde) aanvullende
hulp in te schakelen. Het geven van advies aan burgers over het doen van een aanvraag
en het ondersteunen van burgers bij het doen van een aanvraag bij een overheidsinstantie
zoals Toeslagen is niet verboden. Bedrijven die deze diensten aanbieden dienen zich
echter wel te houden aan wet- en regelgeving. Of er sprake is van strafbare gedragingen
kan ik niet beoordelen op basis van dit artikel en is ook niet aan mij om te beoordelen.
Wanneer personen vermoeden dat er sprake is van strafbaar handelen door tussenpersonen,
dan moedig ik hen aan om aangifte te doen bij de politie. Uit het artikel maak ik
op dat dat in dit geval ook gebeurd is, en dat de politie deze zaak onderzoekt. Wel
ga ik na in hoeverre er grond is om een melding te doen bij de Autoriteit Consument
en Markt die onderzoek kan doen en kan handhaven op het terrein van het consumentenrecht.

Vraag 5

Op welke wijze gaat u ervoor zorgen dat dit soort aanvragen worden gesignaleerd bij
de toetsing?

Antwoord 5

Voor alle verzoeken die binnenkomen bij Toeslagen wordt vastgesteld om wat voor type
verzoek het gaat. Er wordt niet vastgesteld en niet bijgehouden of verzoeken via of
met hulp van een tussenpersoon binnenkomen. Dit zou ik ook onwenselijk vinden in het
kader van gelijke behandeling. Indien het een verzoek betreft voor compensatie vanwege
problemen met andere toeslagen, antwoordt UHT de burger middels een brief waarin onder
meer wordt toegelicht dat de beoogde compensatieregeling thans nog niet bestaat en
dat daarmee nog geen beroep gedaan kan worden op deze regeling. Er wordt aangegeven
dat deze burgers daarom ook niet op een lijst worden geplaatst bij UHT. Ik wil hiermee
voorkomen dat er mogelijke onterechte verwachtingen worden gewekt dat er recht zou
zijn op compensatie en daarmee uitbetaling. Op deze manier wordt direct duidelijkheid
gegeven aan deze groep. Indien het verzoek (ook) een verzoek om compensatie vanwege
de problemen met de Kinderopvangtoeslag bevat, wordt de ouder aangemeld voor de huidige
hersteloperatie kinderopvangtoeslag, voor zover een ouder daar niet al bekend is.

Vraag 6

Welke stappen gaat u ondernemen om de groep gedupeerden waarom het hier gaat te informeren
over de bestaande hulp en middelen bij het aanvragen van compensatie, zodat zij dit
soort constructies kunnen vermijden?

Antwoord 6

Wanneer veel personen gebruikmaken van een (betaalde) tussenpersoon, is dit – zoals
ik ook in antwoord 2 aangaf – voor UHT, de VNG en voor mij een signaal dat de informatievoorziening
en dienstverlening voor deze personen mogelijk niet goed werkt. Naar aanleiding van
deze casus kijken de VNG en UHT opnieuw naar de informatievoorziening aan en dienstverlening
richting deze groep burgers. Op korte termijn betekent dit in ieder geval dat UHT
de informatie over onder andere de mogelijkheden rondom juridische bijstand en ondersteuning
vanuit gemeenten nadrukkelijker op de website plaatst. Ook wordt aangegeven wat burgers
kunnen doen indien zij vermoeden dat er sprake is van strafbaar handelen door tussenpersonen.
Deze informatie wordt ook geplaatst op het Engelstalige gedeelte van de website van
de hersteloperatie. Daarnaast informeert de VNG de gemeenten over deze casus en vraagt
hen waar mogelijk additionele voorlichting te geven, bijvoorbeeld via wijkteams. UHT
en de VNG verkennen of er additionele mogelijkheden zijn om deze doelgroep beter te
bereiken.

Vraag 7

Hoe wordt omgegaan met de genoemde taalbarrière die oorzaak kan zijn dat gedupeerden
zich tot dit soort tussenpersonen wenden?

Antwoord 7

Het artikel suggereert dat met name burgers die de Nederlandse taal onvoldoende machtig
zijn van deze tussenpersoon gebruikmaken. Zoals ik aangaf in mijn antwoord op vraag
2 en vraag 6 kunnen burgers die de taal onvoldoende machtig zijn gratis ondersteuning
krijgen vanuit hun gemeente bij het aanmelden voor de hersteloperatie Kinderopvangtoeslag.
Daarnaast wil ik er zorg voor dragen dat de informatie over onder andere deze ondersteuning,
verdere juridische bijstand en wat burgers kunnen doen indien zij vermoeden dat er
sprake is van strafbaar handelen ook nadrukkelijker wordt vermeld op het Engelstalige
gedeelte van de website van de hersteloperatie.

Vraag 8

Wat gaat u doen om de mensen in beeld te krijgen die onterecht door dit soort constructies
worden gelokt?

Antwoord 8

Er wordt niet vastgesteld en niet bijgehouden of verzoeken via of met hulp van een
tussenpersoon binnenkomen. Burgers die een verzoek indienen voor de beoogde compensatie
vanwege problemen met andere toeslagen ontvangen wel de eerder genoemde brief van
UHT. Daarnaast wil ik via voorlichting en informatievoorziening benadrukken dat het
absoluut niet nodig zou moeten zijn om (betaalde) aanvullende hulp in te schakelen.
Zoals ik aangaf in mijn antwoord op vraag 6 vraag ik de gemeenten om waar mogelijk
additionele voorlichting te geven. Ook wordt er additionele informatie geplaatst op
de website van de hersteloperatie over wat burgers kunnen doen indien zij vermoeden
dat er sprake is van strafbaar handelen door tussenpersonen. Daarnaast wil ik samen
met de VNG verkennen of er additionele mogelijkheden zijn om deze doelgroep beter
te bereiken.

Vraag 9

Heeft u een beeld of door dit soort constructies daadwerkelijk geld bij mensen terecht
komt die feitelijk niet gedupeerd zijn? Zo ja, over hoeveel geld gaat het dan?

Antwoord 9

Deze constructie – waarbij een tussenpersoon een burger helpt met het invullen van
een verzoek om compensatie – leidt er op zichzelf niet toe dat er geld bij mensen
terechtkomt die geen gedupeerde zijn van de kinderopvangtoeslag zijn. Immers: iedereen
die zich aanmeldt voor de herstelregeling voor gedupeerden van de problemen bij de
kinderopvangtoeslag, op welke wijze dan ook, doorloopt een grondige eerste toets.
Op basis van deze toets wordt vastgesteld of iemand gedupeerd is en in aanmerking
komt voor de € 30.000,– vanuit de Cathuisregeling.

Daarnaast geldt dat de beoogde herstelregeling voor gedupeerden van de andere toeslagen
nog niet in werking is. Naar aanleiding van verzoeken van burgers op basis van deze,
toekomstige, regels wordt nog niet besloten, laat staan compensatie uitgekeerd.

Of het signaal uit het bericht in het AD tot misbruik van de herstelregelingen leidt
is nu nog geen oordeel over te geven. Ik verwijs hiervoor ook naar mijn toezegging
in de begeleidende brief van heden waarin ik heb aangegeven een inventarisatie te
maken van signalen rondom misbruik en u hierover in de Voortgangsrapportages kinderopvangtoeslag
te informeren.

Vraag 10

Kunt u de vragen afzonderlijk beantwoorden?

Antwoord 10

Ja, behoudens vragen 3 en 4 die zijn gezamenlijk beantwoord vanwege de samenhang.