Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van den Berg en Palland over het bericht ‘Nederlandse zelfredzaamheid productie mondkapjes’

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 20 januari
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 1202.

Vraag 1

Bent u bekend met het verslag van het commissiedebat van de vaste Kamercommissie voor
Volksgezondheid, Welzijn en Sport met de voormalig Minister voor Medische Zorg en
Sport d.d. 5 juli 2021?1

Antwoord 1

Ja daar ben ik mee bekend.

Vraag 2

Welke acties onderneemt het kabinet om Nederland zelfredzaam te maken in de productie
van medische mondkapjes?

Antwoord 2

In zijn brief van 4 november 2021 welke heeft de toenmalige Staatssecretaris van VWS
de Kamer geïnformeerd over de stand van zaken ten aanzien van het versterken van de
leveringszekerheid van medische producten waar de zorg van afhankelijk is, waaronder
persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) zoals mondneusmaskers. Dit gebeurt in het
kader van het versterken van de leveringszekerheid van medische producten. Dit is
een blijvende en belangrijke prioriteit voor het Ministerie van VWS.

Vraag 3

Aan welke instanties is subsidie verleend? Zijn vanuit het Ministerie van VWS of het
Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH) afneemgaranties aangereikt voor mondkapjes,
zodat een productie kon worden gestart?

Antwoord 3

Er zijn geen subsidies verstrekt in dit kader. Tijdens de coronacrisis zijn met verschillende
mondmaskerfabrikanten contracten afgesloten voor de afname van in Nederland geproduceerde
FFP2 mondmaskers en chirurgische mondmaskers (type IIR).

Vraag 4

In hoeverre is het tegen te gaan dat bedrijven die mondkapjes vervaardigen (zoals
de samenwerking met de sociale werkplaats in Sittard nu failliet dreigen te gaan,
omdat ziekenhuizen voorraden hebben van mondkapjes?2

Antwoord 4

Er zijn de afgelopen periode verschillende bedrijven opgestart die een markt zagen
in het produceren van mondmaskers. Toen het weer mogelijk was hebben ziekenhuizen
weer bij hun reguliere aanbieders persoonlijke beschermingsmiddelen ingekocht en waarschijnlijk
ook hun voorraden opgehoogd. Het is niet aan de overheid om deze bedrijven te ondersteunen
in het geval ze failliet dreigen te gaan. Ik zie wel dat door de toegenomen vraag
naar medische mondmaskers buiten de zorg de productie bij deze bedrijven is toegenomen.

De leveringszekerheid van medische producten staat voor mij voorop, zodat de zorg
altijd kan beschikken over voldoende middelen van de juiste kwaliteit. Productie dichtbij
huis kan bijdragen aan het versterken van deze leveringszekerheid. Hierbij is een
gezonde business case van belang. Wat een business case gezond maakt verschilt per
sector en per product. Hierbij is het aan bedrijven zelf om hun waardeketen in te
richten, omdat zij deze het beste kennen.

De toenmalig Staatssecretaris van VWS heeft onderzoek uitgezet om de ervaringen met
de verschillende instrumenten om productie dichtbij huis te stimuleren te evalueren.
Wanneer de uitkomsten van dit onderzoek bekend zijn zal ik deze gebruiken om, samen
met partijen uit het veld, kennisinstellingen en andere ministeries, te bepalen wat
de beste aanpak is.

Vraag 5

Wat doet het Ministerie van VWS om via Nederlandse initiatieven, zoals de sociale
werkplaats in Sittard, de zelfredzaamheid op peil te houden?

Antwoord 5

Productie dichtbij huis kan bijdragen aan de leveringszekerheid van medische producten.
Ik denk dat deze productie zich kan onderscheiden door innovatie gericht op duurzaamheid
en daarmee het verschil kan maken ten opzichte van andere landen. Het vraagstuk van
duurzame productie is onderdeel van het onderzoek dat is uitgezet om de ervaringen
met de verschillende instrumenten om productie dichtbij huis te stimuleren te evalueren.
Ook heeft het Ministerie van VWS samen met het Ministerie van EZK twee innovatiecompetities
uitgeschreven: één om duurzame mondmaskers te ontwikkelen en één om duurzame isolatiejassen
te ontwikkelen.

Vraag 6

Bent u bereid om op zeer korte termijn een pilotproject op te zetten, met bijvoorbeeld
de sociale werkplaats in Sittard, om te bezien of en op welke voorwaarden een Nederlands
initiatief tot het maken van mondkapjes op stand-by niveau gehouden kan worden, zodat
de productie in Nederland direct opgeschaald kan worden indien nodig?

Antwoord 6

Op 4 november 2021 heeft de toenmalig Staatssecretaris van VWS de Kamer geïnformeerd
over de stand van zaken ten aanzien van het versterken van de leveringszekerheid.
Productie dichtbij huis kan daaraan bijdragen. Opschaalbare productiecapaciteit wordt
expliciet meegenomen in het onderzoek dat het Ministerie van VWS heeft uitgezet om
de ervaringen met de verschillende instrumenten om productie dichtbij huis te stimuleren
te evalueren. Wanneer de uitkomsten van dit onderzoek bekend zijn zal ik deze gebruiken
om, samen met partijen uit het veld, kennisinstellingen en andere ministeries, te
bepalen wat de beste aanpak is. Het is nu niet het juiste moment voor een dergelijke
pilot.

Vraag 7

In hoeverre kan het LCH op kleine schaal mondkapjes blijven inkopen met het oog op
een nieuwe coronagolf in de toekomst, zodat de noodzakelijke bedrijven wel kunnen
blijven bestaan?

Antwoord 7

Aan het begin van de huidige coronacrisis bleken er in de zorg acute tekorten te zijn
aan persoonlijke beschermingsmiddelen en medische hulpmiddelen. Door samen te werken
met verschillende partijen is het gelukt om in korte tijd een tijdelijk consortium
op te zetten dat de inkoop en distributie beschermingsmiddelen centraal ging regelen:
het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH). Dit is wat mij betreft een voorbeeld
van hoe een samenwerking tussen overheid en marktpartijen binnen korte tijd zijn vruchten
kan afwerpen. Tegelijkertijd is zo’n constructie op de lange termijn niet zonder meer
houdbaar. Liever kies ik voor een ijzeren voorraad om toekomstige tekorten te voorkomen.
De toenmalig Minister voor Medische Zorg en Sport heeft uw Kamer daarover geïnformeerd
in haar brief van 14 april 2021. Over de verdere uitwerking daarvan informeer ik u
later dit jaar.

Vraag 8

Bent u bereid om in brede zin te bezien of meer gedaan kan worden om initiatieven
tot het vervaardigen van mondkapjes te helpen overleven tot de volgende coronagolf,
omdat we de productie dan weer hard nodig hebben?

Antwoord 8

Het thema van opschaalbare productiecapaciteit in tijden van crisis, heeft mijn aandacht.
Want productie «koud» opstarten is lastig en inefficiënt gebleken. Dit komt ook terug
in de diverse gesprekken die zijn gevoerd met de sector en ook in internationaal verband.

Daarbij vind ik het belangrijk om de kennis en kunde over productie van PBM, die we
in de coronacrisis hebben opgedaan, te behouden en te benutten. In het onderzoek dat
ik heb uitgezet om de ervaringen met de verschillende instrumenten om productie dichtbij
huis te stimuleren te evalueren wordt opschaalbare productiecapaciteit expliciet meegenomen.
Het beschikbaar hebben van opschaalbare productiecapaciteit van kritische medische
producten in Nederland, kan één van de instrumenten zijn waarop we nog meer gaan inzetten.
Dergelijke productiecapaciteit vormt ook onderdeel van het plan voor een ijzeren voorraad
voor PBM en overige kritische hulpmiddelen waarover de Kamer eerder is geïnformeerd.