Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Kent over de oproep van de FNV om Black Friday dit jaar over te slaan

Antwoord van Staatssecretaris Wiersma (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), mede namens
de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen 7 december 2021).

Vraag 1, 2

Wat is uw oordeel over het bericht «Leer van fouten en skip Black Friday»?1

Welke lessen zijn er getrokken uit Black Friday vorig jaar, toen het Rijksinstituut
voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) een verband zag tussen de drukte tijdens de
Black-Friday-periode en het toenemende aantal besmettingen in december?2

Antwoord 1, 2

In het artikel van de FNV wordt de link gelegd tussen Black Friday en een aanzienlijke
toename van de besmettingscijfers daarna. Volgens het RIVM kan er vorig jaar mogelijk
een verband zijn geweest tussen de toename van de besmettingscijfers en de drukte
in de winkelgebieden tijdens Black Friday. Het RIVM heeft ook aangegeven dat in die
periode weer minder thuisgewerkt werd, het weer mogelijk werd meer mensen thuis te
ontvangen én er was veel meer testcapaciteit. Deze factoren hebben mogelijk ook een
rol gespeeld in de toename van de besmettingscijfers.

Duidelijk is wel, dat vorig jaar tijdens Black Friday zich enkele situaties hebben
voorgedaan, waar de gemeente uiteindelijk heeft moeten ingrijpen. Ik ben het met de
FNV eens dat dat soort situaties onwenselijk zijn en moet worden voorkomen. Het OMT
heeft in haar spoedadvies geadviseerd hiervoor aandacht te hebben met het oog op de
strengere maatregelen.

Ik heb begrepen dat retailers ook dit jaar weer op eigen initiatief hebben gekozen
om Black Friday over een langere periode uit te spreiden. Daarnaast blijft de verantwoordelijkheid
van de werkgever bestaan om een veilige werkomgeving te creëren en zich aan de maatregelen
te houden. Ook wordt aan winkelbezoekers de oproep gedaan daar waar mogelijk niet
te winkelen op drukke momenten. Van belang is dat winkelbezoekers óók verantwoordelijkheid
nemen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de maatregelen die vorig jaar zijn genomen om medewerkers te
beschermen tijdens extreme drukte rond Black Friday onvoldoende waren?

Antwoord 3

Sinds het begin van de pandemie zijn in de retail meerdere maatregelen genomen om
het risico op besmetting te voorkomen zoals onder andere aangepaste looproutes, hygiënemaatregelen
en beschermingsmiddelen. Deze maatregelen pasten bij de maatregelen en adviezen van
het kabinet om het risico op besmetting met het coronavirus te verkleinen.

In die specifieke situaties waar op Black Friday vorig jaar helaas echt sprake was
van extreme drukte en het naleven van de maatregelen niet langer mogelijk was, is
ingegrepen door de burgemeesters om te voorkomen dat klanten en medewerkers extra
risico liepen op besmetting met het coronavirus.

Vraag 4

Wat vindt u ervan dat winkelketens er dit jaar opnieuw voor kiezen Black Friday door
te laten gaan waardoor winkelpersoneel en medewerkers van distributiecentra opnieuw
aan verhoogde risico’s worden blootgesteld?

Antwoord 4

Zoals ook genoemd in het antwoord op vraag 2, blijft de verantwoordelijkheid van de
werkgevers in de retail bestaan om voor medewerkers een veilige werkomgeving te creëren.
Dit is van belang in de bestrijding van het coronavirus. Ook de hierboven genoemde
spreiding is daarbij van belang.

Dat neemt niet weg dat de risico’s op besmetting voor iedereen op de werkvloer zo
klein mogelijk moeten zijn en er ondanks alle inzet drukke situaties kunnen ontstaan.
Het is de verantwoordelijkheid van de werkgever om dat op een goede manier te organiseren.

Naast de maatregelen die de werkgevers samen met de werknemers nemen, golden op Black
Friday uiteraard ook de overheidsmaatregelen zoals de aangepaste sluitingstijden,
het dragen van de mondkapjes, de plicht om 1,5 meter afstand te houden en thuis te
blijven bij klachten.

Verder hebben burgemeesters via de lokale wettelijke mogelijkheden nog steeds de ruimte
en bevoegdheid om in te grijpen als dat noodzakelijk is.

Vraag 5

Vindt u het onacceptabel dat medewerkers die tussen de 10 en 12 euro bruto per uur
verdienen bloot worden gesteld aan dit overbodige, extra besmettingsrisico?

Antwoord 5

Iedere medewerker heeft het recht om gezond en veilig te werken, ongeacht het loon
dat verdiend wordt. De werkgever moet deze veilige werkomgeving creëren voor haar
werknemers. Maar ook winkelbezoekers hebben de verantwoordelijkheid om zich aan de
maatregelen van de overheid te houden. Als iedereen dit doet, is er geen extra besmettingsrisico
voor werknemers.

Vraag 6

Wat gaat u, met de lessen van vorig jaar in gedachte, doen om te voorkomen dat medewerkers
aan dit overbodige extra besmettingsrisico worden blootgesteld?

Antwoord 6

Black Friday is ondertussen geweest. Het beeld is dat op Black Friday met toepassing
van de maatregelen, initiatieven uit de sector en de geleerde lessen, de situatie
voor zowel klanten als medewerkers veilig was en zich geen extreme situaties zoals
vorig jaar hebben voorgedaan. Ingrijpen door de burgemeesters is daardoor niet nodig
gebleken.