Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Lee over ontwikkelingen rond de exportkredietverzekering voor een gasproject in Mozambique

Antwoord van Staatssecretaris Vijlbrief (Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst),
mede namens de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (ontvangen
29 november 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Nederland negeerde bij gasproject waarschuwingen over
ontvoeringen en onthoofdingen in Mozambique» van de NRC d.d. 1 november 2021?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat er voor de exportkredietverzekering in Mozambique steun
is verleend op basis van een klimaatanalyse van het project die uitgaat van 2 graden
Celsius, in plaats van 1,5 graad Celsius zoals afgesproken in het Akkoord van Parijs?2

Antwoord 2

Nederlandse exportkredietverzekeringen (ekv’s) worden niet verleend op basis van specifieke
1,5°C (of 2°C) scenario’s. Wel wordt beoordeeld of een project voldoet aan de internationale
IFC Performance Standards op het gebied van emissies. Dit is in lijn met het geldende
mvo-beleid rond ekv’s. Voor het beleid rond ekv’s geldt dat deze aan groene verandering
onderhevig is. Denk daarbij aan de getekende verklaring op de COP26 om steun aan de
fossiele energiesector te beëindigen en de groene E3F-coalitie waarbij Nederland zich
inspant voor vergroening van de exportfinanciering. Verduurzaming van de ekv-keten
is daarmee een belangrijk speerpunt voor de toekomst.

Op verzoek van de bij het project betrokken financiers en verzekeraars is een extern
onderzoek uitgevoerd, het onderzoek waar u naar verwijst. Hierbij is gekeken naar
de mogelijke reductie van emissies als gevolg van het feit dat de door het project
geproduceerde LNG (vloeibaar aardgas) eventueel zou kunnen worden gebruikt om kolencentrales
te vervangen. Het rapport concludeert dat het vanwege allerlei onzekerheden, waaronder
de afnemers van de LNG contracten, niet mogelijk is om daar harde uitspraken over
te doen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat vanuit een klimaatoogpunt Nederland het Mozambique LNG project
nooit in overweging had moeten nemen omdat het niet binnen de scenario’s om de opwarming
van de aarde te beperken tot 1.5 graad Celsius past? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Nee. Zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de Nederlandse overheid steken heeft laten vallen in het due dilligence proces rond het project? Zo nee, kunt u onderbouwen waarom niet?

Antwoord 4

Nee, het due diligence proces is op een zorgvuldige manier uitgevoerd, conform het
geldende nationale beleid voor de ekv en de internationale regelgeving en standaarden.
Ondanks het zorgvuldige due diligence proces heeft de situatie zich zoals bekend helaas
anders ontwikkeld dan destijds was ingeschat. Hierdoor heeft een aantal risico’s zich
ook daadwerkelijk voorgedaan en gemanifesteerd. Een due diligence proces voor een
verzekering blijft immers een risicoanalyse, absolute zekerheden voor de toekomst
zijn nooit te geven.

Tijdens het due diligence proces is gebruik gemaakt van een zo breed mogelijke verzameling
aan bronnen, waaronder analyses en onderzoeken van Atradius DSB, het projectconsortium,
(onafhankelijke) consultants, de Nederlandse ambassade in Maputo, buitenlandse exportkredietverzekeraars
en financiers en maatschappelijke organisaties. Zodra er signalen ontstonden die duidden
op significante risico’s, zoals op het gebied van de veiligheid, zijn deze opgevolgd
en nader onderzocht. Daar de conclusie van het due diligence proces was, dat het project
voldeed aan het beleid en de internationale regelgeving en de risico’s voldoende gemitigeerd
danwel gecompenseerd waren, is besloten de transactie in verzekering te nemen.

Vraag 5

Herinnert u zich uw antwoord op eerdere vragen over de situatie in Noord-Mozambique,
waarin u ook ingaat op de veiligheidsrisico’s?3

Antwoord 5

Ja.

Vraag 6

Kunt u helderheid scheppen of het mogelijk is om een clausule in de exportkredietverzekering
toe te voegen die het moeilijk maakt om in gevallen van ernstige mensenrechtenschendingen
de dekkingstoezegging ongedaan te maken voordat deze automatisch in een polis wordt
omgezet? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Een dergelijke clausule/artikel is aanwezig in alle door Atradius DSB verstrekte dekkingstoezeggingen.
Dit artikel beoogt te voorkomen dat een polis moet worden uitgereikt indien na afgifte
van de dekkingstoezegging duidelijk wordt dat er onaanvaardbare milieu en sociale
effecten, waaronder ernstige mensenrechtenschendingen verbonden zijn aan de uitvoering
van het project. Effecten die optreden buiten de verantwoordelijkheid en invloedssfeer
van het project vallen niet onder de reikwijdte van deze clausule.

Vraag 7

Bent u bereid per direct te stoppen met alle exportsteun voor nieuwe olie- en aardgas
gerelateerde projecten? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Het kabinet heeft op 8 november de COP26 verklaring over internationale publieke steun
voor de groene energietransitie ondertekend4. Dit betekent dat het kabinet in 2022 zal werken aan nieuw beleid voor het beëindigen
van internationale overheidssteun aan de fossiele energie sector, in het bijzonder
voor wat betreft de exportkredietverzekering (ekv). De inzet is dit beleid voor eind
2022 te implementeren. In het komende jaar zal met stakeholders in de betrokken sectoren
gekeken worden wat haalbaar en nodig is voor een groene transitie met behoud van banen
en kennis in Nederland en een duurzame, betrouwbare en betaalbare energievoorziening
in ontwikkelingslanden. Het komend jaar zal dus benut worden om met de betrokken sectoren
tot een zorgvuldige implementatie te komen.