Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen het lid Stoffer over het bericht dat de acceptgiro verdwijnt

Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën) (ontvangen 25 november 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Acceptgiro verdwijnt in 2023 na 46 jaar, ouderenbonden
kritisch»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u inzage geven in de kenmerken van de bedrijven en instellingen die nog gebruik
maken van de acceptgiro?

Antwoord 2

De acceptgiro wordt aangeboden door het bedrijf Currence. Currence verstrekt licenties
aan banken om betaling per acceptgiro aan hun klanten te kunnen aanbieden. De meeste
acceptgiro’s worden nog verstuurd door overheidsinstanties, goede doelen en kerken,
verzekeraars, webshops, energiemaatschappijen, waterleidingbedrijven, uitgeverijen,
(para)medici en woonstichtingen. In totaal gaat het om 7.700 verzenders. Het aantal
ingestuurde acceptgiro’s neemt jaarlijks af, van 300 miljoen in 1995 naar 6,4 miljoen
in 2020.

Vraag 3

In hoeverre worden goede doelen door dit voornemen geraakt, is er overleg geweest
met de goededoelensector over dit voornemen en welke maatregelen worden genomen om
de gevolgen voor goede doelen zo beperkt mogelijk te houden?

Antwoord 3

In een aantal sectoren wordt de acceptgiro vooral nog gebruikt, waaronder de goededoelensector.
Hoewel veel goede doelen de afgelopen jaren ook met alternatieven zijn gaan werken,
zoals de iDEAL QR-code bij het collecteren en de (papieren) Europese incasso voor
doorlopende donaties, zullen zij geraakt worden door de afschaffing van de acceptgiro.
Van de Betaalvereniging Nederland heb ik begrepen dat de afgelopen jaren regelmatig
wordt gesproken met de goededoelensector en andere sectoren waar de acceptgiro gebruikt
wordt, over de afname van het gebruik van acceptgiro’s en welke alternatieven hiervoor
zijn.

Naast bovenstaande alternatieve werkwijzen, zijn er twee directe papieren alternatieven
voor de acceptgiro: het papieren machtigingsformulier en de factuur met de Standaard
Betaalinstructie, die via het papieren bankoverschrijvingsformulier of via internetbankieren
voldaan kan worden.

Currence biedt de acceptgiro nog aan tot 1 juni 2023. De banken die acceptgiro’s aanbieden
aan goede doelen blijven met deze goede doelen in gesprek om hen tijdens de afbouwperiode
te ondersteunen bij de overstap naar bovenstaande alternatieven.

Vraag 4

In hoeverre worden ouderen en andere groepen met een afstand tot digitale middelen
met dit voorstel geraakt en worden er alternatieven ingezet om deze groepen tegemoet
te komen, zodat zij volwaardig kunnen blijven deelnemen aan het betalingsverkeer?

Antwoord 4

Voor ouderen en andere groepen mensen die nog regelmatig gebruik maken van de acceptgiro
is het vervelend dat een vertrouwde papieren betaalmethode verdwijnt. Voor groepen
die nog regelmatig van de acceptgiro gebruikmaakten zijn papieren alternatieven voorhanden,
zoals de papieren incassomachtiging. Daarnaast maken steeds meer aanbieders gebruik
van de Standaard Betaalinstructie, waarbij de gegevens voor een betaling op een uniforme
wijze gepresenteerd worden. Dit maakt het eenvoudig om deze gegevens correct over
te nemen op een papieren overschrijvingsformulier (of via internetbankieren).

Het besluit tot uitfasering van de acceptgiro is ook besproken in het Maatschappelijk
Overleg Betalingsverkeer (MOB). Daarin overleggen de belangrijkste stakeholders in
het betalingsverkeer, waaronder verschillende ouderenorganisaties. Een belangrijk
doel van het MOB is het waarborgen van de toegankelijkheid en bereikbaarheid van het
betalingsverkeer voor alle groepen in de samenleving.

Vraag 5 en 6

Bent u het met mij eens dat banken een grote verantwoordelijkheid hebben richting
bedrijven, instellingen en burgers om de toegang tot geld en de beschikking over geld
te allen tijde voor iedereen te borgen en te garanderen?

Bent u het met mij eens dat een goede dienstverlening vanuit banken essentieel is
en hoe is dat wettelijk vastgelegd?

Antwoord 5 en 6

Ik deel de mening dat banken de verantwoordelijkheid hebben om te zorgen voor een
toegankelijk en bereikbaar betalingsverkeer, en dat een goede dienstverlening daarvoor
essentieel is. Dat omvat zowel de mogelijkheid tot het houden van een rekening als
de mogelijkheid om over het daarop gestalde geld te kunnen beschikken. Zeker nu het
betalingsverkeer steeds meer digitaliseert, is het van groot belang om te zorgen dat
ook groepen met een afstand tot digitale middelen gebruik kunnen blijven maken van
het betalingsverkeer, omdat toegang tot het betalingsverkeer essentieel is om deel
te nemen aan de samenleving.

In Nederland geeft de Bankwet 1998 aan De Nederlandsche Bank (DNB) de taak om de goede
werking van het betalingsverkeer te bevorderen. DNB zorgt er in dat kader voor dat
het betalingsverkeer veilig, betrouwbaar, efficiënt en toegankelijk blijft. Voor dat
laatste doel zit DNB het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) voor, waarin
zij met vertegenwoordigers van banken, betaaldienstverleners en gebruikers spreekt
over de staat van het Nederlandse betalingsverkeer. De toegankelijkheid van het betalingsverkeer
is hierbinnen een belangrijk thema.

Om de toegang tot het betalingsverkeer voor iedereen te garanderen is in Europees
verband de Richtlijn betaalrekeningen opgesteld, die in Nederlandse wetgeving is geïmplementeerd.2 Op grond daarvan moeten banken aan iedere natuurlijke persoon die legaal in de Europese
Unie woont de mogelijkheid bieden om een zogeheten basisbetaalrekening te openen.
Bovendien garandeert de wet dat de banken een dergelijke rekening niet uitsluitend
via internet aanbieden. De verschillende basisbetaalrekeningen kunnen worden vergeleken
op de website van de Consumentenbond.3 Daarnaast bieden de banken een overstapservice aan waarmee klanten eenvoudig van
bank kunnen wisselen. Tot slot hebben banken een algemene zorgplicht om hun diensten
te verlenen met zorgvuldige inachtneming van de belangen van hun klanten.4

Vraag 7

Hoe wordt de uitfasering en de afschaffing van de acceptgiro gemonitord?

Antwoord 7

De acceptgiro wordt aangeboden tot 1 juni 2023. Currence, licentiehoudende banken
en andere stakeholders zullen de uitfasering monitoren. De Betaalvereniging zal in
opdracht van Currence rapporteren over de praktische ervaringen en statistieken, zoals
suggesties van stakeholders, reacties van eindgebruikers en ervaringen met de overstap
naar alternatieven. Dit wordt besproken in het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer,
waaraan ook het Ministerie van Financiën als toehoorder deelneemt.