Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van den Berg en Kuiken over het bericht 'Woede om Ollongren die bevolking Caribisch Nederland maant korter te douchen: 'Wat een dedain''

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
11 november 2021).

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht «Woede om Ollongren die bevolking Caribisch Nederland
maant korter te douchen: «Wat een dedain»»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de reacties op uw advies aan de bevolking van Caribisch Nederland
om korter te douchen en minder vaak de airco te gebruiken en uw tips over zuinig wassen
en drogen en over het zuinig gebruik van een tweede koelkast of vriezer?

Antwoord 2

Het onderzoek van Milieu Centraal naar energiebesparing in huishoudens is in samenwerking
met de openbare lichamen uitgevoerd. Hoewel beoogd was om data te verzamelen via gericht
huis-aan-huis bezoek, was dit niet mogelijk in verband met COVID-19. Daarom is in
overleg met de openbare lichamen gekozen voor een digitale enquête. Ik begrijp de
kritiek op deze vorm van onderzoek doen en heb in mijn brief aan de Kamer dan ook
aangegeven dat de resultaten uit de enquête niet representatief zijn, hoewel ze wel
richting kunnen geven.

Ik betreur de ophef die is ontstaan over dit initiatief om samen met het openbaar
lichaam Bonaire en betrokken instanties WEB en UNKOBON tot bewustwording en mogelijke
besparing in huishoudens te komen. De woordkeuze in mijn brief, en welk beeld dat
heeft opgeleverd, is ongelukkig omdat er in de tekst onvoldoende rekening is gehouden
met de specifieke omstandigheden waarmee huishoudens in de Cariben te maken hebben.
Dat neemt niet weg dat bewustwording over verbruik ook in Caribisch Nederland tot
besparingen kan leiden. Overigens wil dat niet zeggen dat het gebruik van bepaalde
apparaten omlaag moet. Besparing is ook mogelijk door energiezuinige alternatieven
in te zetten. Op Saba wordt nu bijvoorbeeld als onderdeel van de bewustwordingscampagne
een pilot uitgevoerd met het gratis verstrekken van LED-lampen.

In Europees Nederland lopen al geruime tijd bewustwordingscampagnes op het gebied
van energiebesparing, die huishoudens hebben geholpen de energierekening te verlagen.
Hetzelfde heeft het kabinet ook Caribisch Nederland willen aanbieden, passend binnen
de lokale context.

Vraag 3

Vormen de bedoelde tips de «kansen omtrent praktische verduurzamingsmaatregelen in
woningen voor Caribisch Nederland», die de voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal
in beeld zou brengen?

Antwoord 3

Naar aanleiding van de toezegging in de Kamerbrief Duurzaam bouwen en wonen in de
overzeese Koninkrijksdelen d.d. 21 december 2018 (Kamerstukken II 2018/19, 35 000 IV, nr. 36) heb ik Milieu Centraal gevraagd onderzoek te doen naar energiebesparing in huishoudens.
Het betreft inderdaad de kansen omtrent praktische verduurzamingsmaatregelen in woningen
in Caribisch Nederland. In overleg met de openbare lichamen heeft Milieu Centraal
de resultaten uit het onderzoek verwerkt in laagdrempelige tips en deze aangeboden
aan de openbare lichamen en de elektriciteitsbedrijven. De openbare lichamen kunnen
zelf besluiten of en hoe ze deze willen inzetten.

Vraag 4, 5

Heeft uw oproep bijgedragen aan het vergroten van draagvlak, kennis en ervaring omtrent
energiebesparing in de woning onder de bevolking van Caribisch Nederland? Zo ja, op
welke wijze?

Begrijpt u dat uw oproep tot verbazing heeft geleid omdat veel inwoners van Caribisch
Nederland onder het bestaansminimum leven en daarom al zuinig moeten zijn met energie?

Antwoord 4, 5

Uit het onderzoek komt naar voren dat in Caribisch Nederland de energierekening van
huishoudens voor een belangrijk deel wordt bepaald door verlichting in huis, verkoeling,
en verwarming van water. Dit is relevante informatie voor de vergroting van de bewustwording
op energieverbruik en besparingsmogelijkheden. In mijn brief aan de Kamer d.d. 15 oktober
ga ik hierop in. Het betreft echter geen oproep. Het is aan de openbare lichamen zelf
om te bepalen of en hoe ze de informatie die door Milieu Centraal is aangereikt willen
inzetten in de informatievoorziening aan hun inwoners.

Ik realiseer mij dat armoedebestrijding en de hoge kosten van levensonderhoud een
belangrijk thema is voor het bestuur en de inwoners van Bonaire. Dat geldt ook voor
het kabinet en om die reden is door het kabinet geïnvesteerd in het vergroten van
de bestaanszekerheid. Het onderzoek naar energiebesparing in huishoudens past binnen
de bredere maatregelen van het Rijk op dit gebied. Ook de investeringen van dit kabinet
in duurzaamheid op Bonaire, Saba en Sint Eustatius moeten bijdragen aan het verlagen
van de kosten van nutsvoorzieningen en vergroten van de bestaanszekerheid van de inwoners.
Besparing op verbruik – waar mogelijk – is vanuit duurzaamheid en kostenreductie een
kleine, maar verstandige stap.

Vraag 6

Hebt u kennisgenomen van de brief van de gedeputeerden Den Heyer en Tielman van Bonaire
van 19 oktober jl.? Zo ja, wat is uw antwoord?

Antwoord 6

Ja. Ik heb uw Kamer, ongeveer gelijktijdig met deze beantwoording, separaat een afschrift
gezonden van mijn reactie aan de gedeputeerden.

Vraag 7, 8, 9

Deelt u de mening, dat het voor de energievoorziening in Caribisch Nederland noodzakelijk
is te investeren in duurzame vormen van energie? Zo ja, welke maatregelen neemt u
daarvoor?

Klopt het dat het investeringsplan van energiebedrijf WEB leidt tot 80% duurzame elektriciteitsopwekking
en tot lagere elektriciteitstarieven?

Wat is de stand van zaken met betrekking tot de besluitvorming over het investeringsplan
van energiebedrijf WEB?

Antwoord 7, 8, 9

Verduurzaming van de elektriciteitsproductie op Bonaire heeft de aandacht van het
kabinet. Er worden met alle betrokken partijen, zijnde het openbaar lichaam Bonaire,
WEB, Bonaire Brandstof Terminals B.V (BBT) en ContourGlobal, gesprekken gevoerd over
de verdere verduurzaming van de elektriciteitsproductie.

Het investeringsplan van WEB betreft een verzoek aan het Ministerie van EZK om subsidie
voor investeringen in hernieuwbare elektriciteitsproductie, waarmee het aandeel hernieuwbare
elektriciteitsopwekking volgens dit subsidieverzoek naar 68% zou kunnen stijgen.

Op verzoek van uw Kamer (motie Boucke, 35 632, nr. 13) heeft de op 26 april 2021 opgerichte deelneming BBT in haar statuten ook als doelstelling
opgenomen om zich in te zetten op de verduurzaming van de elektriciteitsproductie
op Bonaire. Op verzoek van uw Kamer wordt een routekaart naar een 100 procent duurzame
energievoorziening in Caribisch Nederland opgesteld (motie Boucke, 35 632, nr. 15) en daarbij wordt bezien welke taken de BBT op zich kan nemen bij verduurzaming op
Bonaire. Het Ministerie van EZK bereidt een reactie op het subsidieverzoek van WEB
Bonaire voor, in samenhang met de Kamerbrief waarin de routekaart uiteengezet wordt.
Deze wordt uiterlijk in januari 2022 naar uw Kamer gestuurd.