Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Leijten en Hijink over het bericht 'Ziekenhuis OZG door deal met PowerField in de armen van commercie geduwd en het unieke Oldambtster landschap wordt vermarkt: 'Onoorbaar en amoreel''

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede namens Minister
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Staatssecretaris van Economische
Zaken en Klimaat (ontvangen 9 november 2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar
2021–2022, nr. 446.

Vraag 1

Deelt u de angst dat na de zorg ook het landschap vermarkt wordt?1 Waarom wel/niet?

Antwoord 1

Het kabinet deelt deze zorg niet. Ruimtelijke ontwikkelingen zijn alleen mogelijk
binnen het kader van wetten en ruimtelijk beleid. In alle gevallen dient rekening
gehouden te worden met het ruimtelijk beleid van de verschillende overheidslagen en
regelgeving. Voor wat betreft het realiseren van duurzame energie is in het kader
van het Klimaatakkoord afgesproken dat dit wordt overgelaten aan decentrale overheden
(provincies, gemeenten en waterschappen). Dat betekent dat zij ruimtelijke kaders
formuleren voor het realiseren van duurzame energie. Voor wat betreft zonne-energie
is aan de regio’s de voorkeursvolgorde zonne-energie meegegeven voor het maken van
ruimtelijke afwegingen. Dat betekent dat bij het maken van de afweging in eerste instantie
gekeken wordt naar mogelijkheden voor meervoudig ruimtegebruik zoals zon op dak, om
daarmee landbouwgronden of natuurgebieden zoveel mogelijk te ontzien.

Vraag 2

Waarom heeft de directie van het Ommelander Ziekenhuis Groningen (OZG) besloten tot
een deal met Powerfield?

Antwoord 2

Naar aanleiding van het artikel en deze Kamervragen is contact opgenomen met OZG en
PowerField om meer informatie over het betreffende plan te verkrijgen. Het ziekenhuis
laat weten door projectontwikkelaar PowerField benaderd te zijn om de ontvangende
partij te zijn van een schenking ter waarde van € 20 miljoen indien het zonnepark
daadwerkelijk wordt gerealiseerd. Het ziekenhuis investeert zelf niet in het zonneproject.
PowerField geeft aan dit aanbod te hebben gedaan om invulling te geven aan de verplichting
om opbrengsten van zonneparken deels terug te laten stromen naar de omgeving. De schenking
wordt alleen gedaan als het zonnepark daadwerkelijk tot stand komt. Er zou geen sprake
zijn van een al uitgewerkte juridische «deal».

Het ziekenhuis heeft tevens laten weten niet afhankelijk te zijn van deze schenking
en niet failliet te gaan als het zonnepark niet doorgaat. Wel zou de financiële bijdrage
volgens het ziekenhuis van grote betekenis kunnen zijn voor het meerjarenplan «Ommelander
op koers» dat medio 2020 in uitvoering is genomen om de duurzame financiële toekomst
van het ziekenhuis zeker te stellen.

Overigens wijs ik erop dat er geen sprake is van een wettelijke verplichting om opbrengsten
terug te laten stromen naar de omgeving. Wel is er in het Klimaatakkoord een algemeen
streven voor 2030 vastgelegd van 50% lokaal eigendom bij projecten voor hernieuwbare
elektriciteit op land. Zie ook het antwoord op vraag 7 en 8.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het bizar is dat de zorg afhankelijk is van dergelijke deals?
Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 3

De suggestie dat de zorg afhankelijk zou zijn van «deals» wijs ik van de hand. Het
kabinetsbeleid met betrekking tot zorgaanbieders in financiële problemen is uiteengezet
in de Kamerbrief «Doorontwikkeling beleid rond zorgaanbieders in financiële problemen»
van 11 oktober 20192. Dit beleid is gericht op continuïteit van zorg voor patiënten en cliënten. Zorgaanbieders
zijn zelf verantwoordelijk voor hun financiële bedrijfsvoering. Zorgverzekeraars hebben
zorgplicht. Als een aanbieder financiële problemen heeft moet hij in gesprek gaan
met de zorgverzekeraars en andere betrokkenen, zoals financiers, om een passende oplossing
zoeken.

Zoals ook aangegeven in het antwoord op vraag 2, heeft het OZG laten weten niet afhankelijk
te zijn van deze schenking en niet failliet te gaan als het zonnepark er niet komt.
Wel vinden er gesprekken plaats tussen het OZG en de zorgverzekeraars over het toekomstbestendig
maken van de bedrijfsvoering van het ziekenhuis. Uw Kamer is hier eerder over geïnformeerd3. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), die toezicht houdt op de zorgplicht van zorgverzekeraars,
geeft desgevraagd aan dat deze gesprekken constructief verlopen.

Vraag 4

Is er zorggeld gemoeid met deze deal? Zo ja, hoeveel en is dit toegestaan?

Antwoord 4

Het OZG heeft desgevraagd laten weten dat dit niet het geval is.

Vraag 5

Op welke manier profiteert het OZG van deze deal?

Antwoord 5

Indien PowerField toestemming krijgt om het betreffende zonnepark te bouwen, ontvangt
het OZG een financiële bijdrage van € 20 miljoen. Volgens het ziekenhuis zou deze
bijdrage van grote betekenis kunnen zijn voor het meerjarenplan «Ommelander op koers»
dat medio 2020 in uitvoering is genomen om de duurzame financiële toekomst van het
ziekenhuis zeker te stellen.

Vraag 6

Op welke manier profiteert Powerfield van deze deal?

Antwoord 6

PowerField heeft desgevraagd laten weten dat het realiseren van dit park hen in staat
zal stellen een grootschalig zonnepark te exploiteren en het rendement daarvan te
genieten. Overigens betekent dit schenkingsvoorstel nog niet dat het park daadwerkelijk
gerealiseerd zal worden. Daarvoor is onder meer ruimtelijke

medewerking nodig is van lokaal bevoegd gezag, dat daarbij primair een ruimtelijke
afweging zal maken, zoals vereist vanuit de Wet ruimte ordening (Wro).

Vraag 7, 8

Op welke manier profiteert de omgeving van deze deal?

Op welke manier is de omgeving betrokken bij de totstandkoming van deze deal?

Antwoord 7, 8

Het kabinet hecht eraan dat omwonenden tijdig en volledig worden betrokken bij ruimtelijke
besluitvorming in hun omgeving. Afspraken waarbij ook iets teruggedaan wordt voor
de omgeving kunnen het resultaat zijn van een dergelijk proces. In het Klimaatakkoord
is afgesproken dat voor grootschalige opwekking van hernieuwbare elektriciteit op
land gestreefd wordt naar 50% eigendom van de lokale omgeving. Het lijkt erop dat
in dit geval voor een andere aanpak is gekozen, waarbij omwonenden in mindere mate
zijn betrokken.

Desgevraagd laat PowerField weten dat zij oriënterende gesprekken hebben gevoerd met
verschillende stakeholders maar dat er wat hun betreft eerst ruimte zou moeten komen
in het ruimtelijk beleid m.b.t. zon- en windparken van de gemeente Oldambt om een
dergelijk initiatief verder uit te werken. Dat zou PowerField vervolgens als initiatiefnemer
in staat stellen een maatwerkmethode toe te passen waarbij de omgeving betrokken wordt
voor het vinden van draagvlak en participatie. Volgens PowerField kan de uitwerking
pas plaatsvinden na vaststelling van het beleid. In dat geval was het qua proces echter
logisch geweest dat ook het idee voor een dergelijke schenking pas in beeld zou komen
na vaststellen van het beleid. Waarbij de eventuele aanpassing van dit beleid net
als de eventuele schenking een resultaat zouden zijn van proces met omwonenden.

Vraag 9, 10

Vindt u dat «(...) het plaatsen van een kassa bij het landschap en daarmee de ruimte
te gebruiken als «melkkoe» (...) onoorbaar en amoreel [is]»? Kunt u uw antwoord toelichten?

Wat gaat u doen om het publieke belang van zowel de zorg als het landschap te dienen?

Antwoord 9, 10

Zoals aangegeven zijn er wettelijke en beleidskaders waaraan ruimtelijke ontwikkelingen
gebonden zijn. Als gevolg hiervan dient er in alle gevallen een publieke belangenafweging
te worden gemaakt door lokaal bevoegd gezag. Dit biedt voldoende waarborgen om te
voorkomen dat de ruimte als «melkkoe» wordt ingezet. Specifiek voor zon-PV (fotovoltaïsche
zonnepanelen) wijst het kabinet hierbij ook op de voorkeursvolgorde voor zon-PV in
de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) waarmee gemeenten extra handvatten hebben voor
het maken van belangenafwegingen met het oog op behoud van ruimtelijke kwaliteit.

Zie verder ook het antwoord op vraag 3