Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Nispen en Bikker over de valse start van het online gokken en de storing in het Centraal register uitsluiting kansspelen

Antwoord van Minister Dekker (Rechtsbescherming) (ontvangen 27 oktober 2021). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 449.

Vraag 1

Erkent u dat het legaliseren van online gokken een lange aanloop heeft gekend, met
heel veel debat, en dat een van de belangrijkste zorgen een toename van kansspelverslaving
was, waarvoor het Centraal register uitsluiting kansspelen (Cruks) één van de meest
essentiële instrumenten was om die grote toename te voorkomen?

Antwoord 1

De legalisatie van online kansspelen is een lang traject geweest. Het kansspelbeleid
is er op gericht kansspelverslaving te voorkomen, de consument te beschermen en fraude
en criminaliteit tegen te gaan. Daarom is bij het legaliseren van online gokken uitdrukkelijk
aandacht uitgegaan naar verslavingspreventie. Cruks is een belangrijk, maar niet het
enige instrument dat bij online kansspelen wordt ingezet om kansspelverslaving te
beperken. Er zijn meer maatregelen genomen. Zo zijn alle aanbieders verplicht het
speelgedrag van spelers te volgen en tijdig te interveniëren. Ook moeten spelers vooraf
limieten instellen die bepalen hoeveel geld ze maximaal kunnen inzetten.

Vraag 2

Hoe heeft het kunnen gebeuren dat bij de start van het online gokken op 1 oktober
het Cruks niet functioneerde?1

Antwoord 2

De Kansspelautoriteit heeft mij het volgende bericht. Het Cruks is in de periode voor
1 oktober jl. getest in de zogenaamde testomgeving. Stresstesten en pentesten zijn
succesvol uitgevoerd en de systemen zijn veilig bevonden.

De live verbindingen met aanbieders konden echter niet worden getest. De reden hiervoor is
dat Cruks werkt met BSN nummers. Vóór 1 oktober was het niet mogelijk om BSN nummers
(persoonsgegevens) uit te wisselen omdat de regelgeving die dit toestaat, pas op 1 oktober
2021 in werking zou treden. Op vrijdag 1 oktober bleek dat er een probleem was met
de live verbinding met de Beheervoorziening burgerservicenummer (BV BSN) als gevolg van het
ontbreken van een diginet verbinding. Deze koppeling is nodig zodat aanbieders van
kansspelen de gegevens van spelers kunnen verifiëren. Door het probleem met de verbinding
konden spelers zich niet inschrijven bij online aanbieders. Op 2 oktober jl. is met
betrekking tot de verbinding met BV BSN een tussenoplossing gecreëerd zodat spelers
zich bij vergunde aanbieders konden inschrijven. Het probleem is op 20 oktober jl.
definitief opgelost. Zie ook het antwoord op vraag 12.

Op donderdag 30 september jl. bleek daarnaast dat ondanks de succesvolle testen de
inschrijving in Cruks niet werkte omdat de DigiD verbinding nog niet was gerealiseerd.
Die verbinding is nodig voor het inschrijven van spelers in Cruks. Dit probleem is
op maandagmiddag 4 oktober opgelost. Spelers konden zich vanaf dat moment inschrijven
in Cruks.

Vraag 3

Hoe kan het dat de Kansspelautoriteit toestemming gaf om online kansspelen aan te
bieden, terwijl Cruks een storing had en consumenten zich niet konden inschrijven
in Cruks en er dus geen bescherming was tegen de risico’s van online gokken?

Antwoord 3

Het klopt dat de Kansspelautoriteit op 2 oktober jl. de mogelijkheid heeft geboden
aan net vergunde aanbieders om online kansspelen aan te bieden, terwijl nog niet alle
problemen met Cruks waren opgelost.

Bij de besluitvorming heeft bij de Kansspelautoriteit voorop gestaan dat de consument
veilig moet kunnen spelen.

De vrees bestond dat meer Nederlanders bij illegale sites zouden gaan gokken als ze
in het weekend niet bij legale Nederlandse aanbieders terecht zouden kunnen.

Daarbij heeft de Kansspelautoriteit meegenomen dat er juist bij de vergunde aanbieders,
naast Cruks, verschillende instrumenten zijn om kansspelverslaving te bestrijden.
Zie ook het antwoord op vraag 1.

Vraag 4

Klopt het dat de Kansspelautoriteit op zaterdagochtend 2 oktober meldde dat de storing
verholpen was en alles werkte, maar dat de werkelijkheid was dat het systeem nog instabiel
was en spelers pas na het weekend konden inschrijven?

Antwoord 4

Op zaterdagochtend 2 oktober communiceerde de Kansspelautoriteit op haar website dat
de storing van Cruks die ervoor zorgde dat online aanbieders niet bereikbaar waren,
was opgelost. Vanaf dat moment konden online aanbieders dus spelers toelaten. Het
inschrijven van spelers in Cruks is maandag 4 oktober jl. om 16 uur mogelijk geworden.

Vraag 5

Klopt het dat diverse aanbieders u verzocht hebben om tussen het moment van vergunningverlening
en 1 oktober de mogelijkheid te krijgen om hun systemen live te testen, maar dat dit
door de Kansspelautoriteit is afgewezen? Waarom heeft de Kansspelautoriteit deze inschatting
gemaakt en welke rationale ligt hier achter?

Antwoord 5

De Kansspelautoriteit heeft mij bericht dat het klopt dat verschillende aanbieders
vóór 1 oktober bij haar hebben aangegeven graag de mogelijkheid te willen hebben om
voor 1 oktober de systemen live te testen. Zoals in het antwoord op vraag 2 is aangegeven konden live tests voor dat controleproces niet vóór 1 oktober plaatsvinden omdat er geen wettelijke
grondslag bestond om persoonsgegevens te mogen uitwisselen.

Vraag 6, 7

Klopt het dat u richting diverse aanbieders heeft aangegeven dat het systeem nog niet
volledig functioneerde en dat later deze week nog aanvullende reparatiewerkzaamheden
moeten worden uitgevoerd?

Functioneert het Cruks momenteel volledig en zonder problemen? Is te allen tijde de
privacy van de consumenten gewaarborgd geweest?

Antwoord 6, 7

Het klopt dat het systeem niet vanaf het begin volledig functioneerde. Dit was erg
vervelend en voor alle betrokkenen een tegenvaller. Voor de beantwoording van de vraag
naar het huidige functioneren van Cruks verwijs ik u naar het antwoord op vraag 2.
De Kansspelautoriteit heeft mij bericht dat de privacy van consumenten in het gehele
proces niet in gevaar is geweest.

Vraag 8

Hoe is dit alles voorbereid om een goede start mogelijk te maken? Zijn er bijvoorbeeld
ook stresstests uitgevoerd? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Zoals ik bij de beantwoording van Kamervragen van de heer Van Nispen (SP; Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 467) heb aangegeven, zijn bij de bouw en inrichting van Cruks stresstesten en pentesten
uitgevoerd. Deze testen, die bedoeld zijn om de belastbaarheid en veiligheid van het
systeem te testen, zijn goed doorlopen. Sinds eind november 2020 is er voorts een
testomgeving beschikbaar om de toegang tot het register met aanbieders te testen.
Sinds 20 september 2021 is in een productieomgeving (met een testverbinding) getest
met aanbieders die succesvol door de eerdere testen zijn gekomen.

Vraag 9

Wat zijn de gevolgen geweest van het niet (tijdig) werken van Cruks? Was het bijvoorbeeld
mogelijk om in te schrijven en online deel te nemen aan kansspelen zonder dat Cruks
werkte? Hoe risicovol is dat volgens u geweest? Is ook een effect geweest dat spelers
juist bij de illegale (veel risicovollere) aanbieders door zijn gaan gokken? Zijn
deze gevolgen te onderzoeken?

Antwoord 9

Van zaterdagochtend 2 oktober tot maandag 4 oktober 16 uur is het inderdaad voor spelers
mogelijk geweest zich bij een vergunde aanbieder in te schrijven, terwijl inschrijving
in Cruks niet mogelijk was. Dit betekent dat spelers tussen zaterdagochtend en maandagmiddag
hebben kunnen spelen, terwijl ze zich misschien in Cruks hadden willen inschrijven
voor een vrijwillige spelblokkade.

Om spelers veilig te kunnen laten spelen was het toelaten van consumenten bij de vergunninghoudende
aanbieders op zaterdag minder risicovol dan dit niet te doen. Dat is een keuze van
de Kansspelautoriteit geweest die ik kan ondersteunen. In het geval dat de Kansspelautoriteit
de inschrijving niet mogelijk zou hebben gemaakt, zou het enige aanbod immers het
illegale aanbod zijn geweest, waarbij de risico’s groter zijn. Daarbij speelt ook
een rol dat een aantal grotere buitenlandse aanbieders juist vanaf de opening van
de legale markt op 1 oktober geen Nederlandse spelers meer bedient. Het risico bestond
daardoor dat spelers terecht zouden komen bij onverantwoord opererende aanbieders
(cowboys). De Kansspelautoriteit heeft mij overigens bericht de opstartproblemen te
evalueren en mij daarover te informeren.

Vraag 10

Hoe verklaart u dat uitgerekend TOTO, onderdeel van een staatsdeelneming, wel gewoon
op 1 oktober online ging, terwijl duidelijk was dat Cruks niet werkte? Hoe kijkt u
terug op die beslissing?

Antwoord 10

Desgevraagd heeft de Nederlandse Loterij (NLO), waar TOTO Sport onder valt, mij laten
weten zaterdag 2 oktober jl. laat in de ochtend online te zijn gegaan voor consumenten,
ná plaatsing van het bericht op de website van de Kansspelautoriteit dat de storing
van Cruks die ervoor zorgde dat online aanbieders niet bereikbaar waren, was opgelost.
De NLO heeft daarnaast aangegeven de afweging te hebben gemaakt om toch al live te gaan, omdat zij het belangrijk vindt om als legale aanbieder, met de aanwezig
zijnde preventiemaatregelen, beschikbaar te zijn voor Nederlandse spelers.

Vraag 11

Deelt u de mening dat juist bij de start van het (omstreden) online gokken dit systeem
ter voorkoming van kansspelverslaving goed had moeten functioneren; kunt u daarbij
ook ingaan op het belang van het vertrouwen dat consumenten moeten hebben in een goede
werking van het systeem?

Antwoord 11

Ik deel de mening dat de systemen rond Cruks goed hadden moeten functioneren bij de
start op 1 oktober. Het is vervelend voor alle betrokken stakeholders en spelers dat
de start niet vlekkeloos is verlopen. Consumenten moeten erop kunnen vertrouwen dat
zij bij legale aanbieders veilig kunnen spelen en aanbieders moeten erop kunnen vertrouwen
dat zij kunnen controleren of een speler al dan niet is uitgesloten van kansspelen.
Echter, op het moment dat bleek dat het systeem niet werkt ondersteun ik de keuze
van de Kansspelautoriteit om zo snel mogelijk te werken aan een situatie waarin consumenten
gebruik kunnen maken van een veilig en legaal aanbod. De Kansspelautoriteit heeft
zoals gezegd aangegeven de opstartproblemen van Cruks te gaan evalueren.

Vraag 12

Kunt u de stabiliteit en de functionaliteit van Cruks garanderen? Zo ja, op welke
manier? Zo nee, wat gaat u doen met de online kansspelmarkt tot het moment dat u dit
wel kunt garanderen?

Antwoord 12

Cruks functioneert nu stabiel. Op 4 oktober jl. kwam, zoals eerder aangegeven in het
antwoord op vraag 2, de aansluiting met Digid tot stand zodat spelers zich aan konden
melden in Cruks. De mogelijkheid van verificatie van de gegevens via BV BSN ontbrak
echter nog. Dit probleem is op 20 oktober jl. opgelost. Op 25 oktober 2021 waren 3067
spelers in Cruks ingeschreven.

Vraag 13

Kunt u deze vragen zo snel als mogelijk beantwoorden?

Antwoord 13

Ja.