Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op de vragen van het lid Van der Plas over de EU Transportverordening (EG nr. 1/2005) met betrekking tot het vangen van kippen

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 15 oktober
2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 3386.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de huidige situatie met betrekking tot het tillen of slepen
aan de poten van kippen?1, 2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Weet u dat de Wet dieren van toepassing is op alle dieren, niets daarop uitgezonderd,
van hobbydierhouder met één tot twee kippen tot de grootste professionele pluimveehouderij
met honderdduizenden kippen?

Antwoord 2

De Wet Dieren geeft een integraal kader voor regels over gehouden dieren en daaraan
gerelateerde onderwerpen.

Vraag 3

Weet u dat het in Nederland gaat om de aan de poten opgetilde kippen?

Antwoord 3

Mijn beantwoording op schriftelijke vragen van lid De Groot (D66) en de uitspraak
van het College van Beroep voor het bedrijfsleven van 29 april 2021, waarnaar in de
eerste vraag wordt verwezen, gaan over het Europese verbod om dieren bij de poten
op te tillen of voort te trekken en specifiek in relatie tot het vangen van pluimvee.

Vraag 4

Weet u dat buitenlandse aan de poten opgetilde kippen wel in Nederland geslacht mogen
worden en dit ongeveer 45% van de Nederlandse slachtcapaciteit is?

Antwoord 4

In mijn beantwoording op de schriftelijke vragen van lid De Groot licht ik toe dat
het gangbaar is in de EU en andere landen dat legkippen en vleeskuikens aan de poten
worden opgetild als ze worden gevangen voorafgaand aan transport. Inderdaad is ongeveer
45% van het totaal aantal pluimvee dat in Nederlandse slachthuizen wordt geslacht
afkomstig uit andere lidstaten.

Vraag 5

Weet u dat de Dierenbescherming bij brief van 25 mei 2021 ervoor pleit om niet te
wachten op aanpassing van de Europese transportverordening EG nr. 1/2005, om net als
Kipster en Rondeel de «rechtop-vangmethode» toe te passen, om vangploegen te trainen
op rechtop vangen, om dit op te nemen in het kwaliteitssysteem Integrale Ketenbeheersing
(IKB) pluimveeservicebedrijven en om onderzoek uit te voeren naar andere innovatieve
vangmethodes?

Antwoord 5

De Dierenbescherming heeft op 25 mei een brief aan mij gestuurd waarin ze oproepen
tot een plan om het vangen van pluimvee aan de poten uit te faseren. Hierbij worden
inderdaad onder andere de door u aangehaalde punten genoemd.

Vraag 6

Bent u bekend met het feit dat op jaarbasis in Nederland 0,04% van de kippen (Alleen
Kipster en Rondeel) worden geladen met een rechtop-vangmethode en dat 99,96% van de
kippen in Nederland aan de poten worden opgetild?

Antwoord 6

In een opinieartikel van Eyes on Animals van 2 juni 20203 wordt beschreven dat de rechtop-vangmethode inmiddels bij vijf bedrijven is geïntroduceerd:
Rondeel, Kipster, Demeter, Gijs en Eike. Mij is niet bekend welk percentage kippen
op deze wijze wordt gevangen, maar dit zal inderdaad gering zijn, in relatie tot het
totaal aantal pluimvee dat in Nederland gehouden wordt.

Vraag 7

Bent u bekend met het feit dat in geheel Europa en in de gehele wereld kippen aan
poten worden opgetild?

Antwoord 7

Ik verwijs uw Kamer graag naar mijn antwoord op vraag 4.

Vraag 8

Bent u bekend met het feit dat dat alle erkende IKB-pluimveeservicebedrijven verplicht
werken met opgeleid personeel via de door Avined erkende opleiding, te weten de cursus
Verantwoord Pluimveeladen? Deelt u de mening dat het derde verzoek van de Dierenbescherming
is de eerdergenoemde brief nu al dagelijkse praktijk is? Deelt u de mening dat het
derde verzoek van de Dierenbescherming nu al een vereiste is om erkend te zijn en
te blijven? Deelt u de mening dat het vijfde verzoek van de Dierenbescherming een
suggestie is, gezien het feit dat de innovatie de laatste 15 tot 20 jaar niet heeft
stilgestaan en deze dagelijks wordt toegepast en verder doorontwikkeld, alles in relatie
met dierenwelzijn en arbeidgerelateerde zaken, ook in verband met Arbowetgeving?

Antwoord 8

Ik ben bekend met de systematiek van de door Avined erkende opleidingen. Ik constateer
dat deze opleidingen niet de training voor de «rechtop-vangmethode» bevatten, waar
de Dierenbescherming in hun brief voor pleit. De Dierenbescherming vraagt om het uitfaseren
van het vangen van kippen aan de poten en stelt dat hiervoor ook andere innovatieve
diervriendelijkere vangmethodes onderzocht kunnen worden. De door hun bedoelde innovaties
zouden de huidige praktijk van vangen aan de poten moeten vervangen en zijn daarom
dus niet persé in lijn met die van de afgelopen 15 tot 20 jaren.

Vraag 9

Bent u bekend met het feit dat gemiddeld genomen over alle stalsystemen en pluimveediersoorten
de gemiddelde arbeidsinzet vier keer hoger zal zijn bij de rechtop vangmethode?

Antwoord 9

Eyes on Animals en de Dierenbescherming geven aan dat uit de praktijk blijkt dat «rechtop
vangen» 1,5 tot 2 keer langer duurt. En dat door het aantal vangers ongeveer te verdubbelen,
de kippen in dezelfde tijd kunnen worden gevangen. Dit geldt overigens voor leghennen
en niet voor vleeskuikens. Voor vleeskuikens is dit naar mijn weten nog niet onderzocht.

Vraag 10

Heeft u onderzoek gedaan naar dierwelzijn bij de heden ten dage gebruikte vangmethoden?

Antwoord 10

in 2019 heeft een PPS-onderzoek plaatsgevonden naar letsel en schade bij vleeskuikens4. In totaal zijn ruim 9.000 vleeskuikens in de wachtruimte van het slachthuis beoordeeld
op letsel. Deze waren op de reguliere wijze, dus aan de poten, gevangen. Hieruit bleek
dat vleugelbloedingen en vleugeldislocaties het meest voorkomende letsel zijn. Bij
gemiddeld 4,5% van de kuikens was sprake van bloedingen aan de vleugel groter dan
1 cm. Vleugelbloedingen treden iets vaker op bij trager groeiende kuikens (4,7%) dan
bij de reguliere kuikens (4,3%). Vleugeldislocaties zijn na bloedingen het vaakst
gescoorde letsel. Bij reguliere kuikens werd bij gemiddeld 1,5% van de kuikens een
vleugeldislocatie geconstateerd, bij trager groeiende kuikens werd bij gemiddeld 3,9%
van de kuikens een vleugeldislocatie geconstateerd. De onderzoekers gaven aan dat
het niet aannemelijk was dat deze letsels zijn veroorzaakt tijdens transport, daarom
is het aannemelijk dat dit letsel ten gevolge van het vangen en laden betreft.

Vraag 11

Bent u bekend met de huidige personeelsinzet bij het vangen van kippen van onder andere
arbeidsmigranten?

Antwoord 11

Ik ben ermee bekend dat een deel van het personeel van pluimveeservicebedrijven afkomstig
is uit andere landen.

Vraag 12

Kunt u opsommen wat de gevolgen zijn indien kippen niet meer opgeladen kunnen worden?

Antwoord 12

Het is uiteraard niet de bedoeling dat kippen niet meer geladen gaan worden. Het niet
meer vangen en laden van kippen en vleeskuikens zou betekenen dat deze dieren niet
volgens de normale productiecyclus afgevoerd kunnen worden. Hierdoor stopt de afvoer
van dieren naar de slachthuizen en kunnen nieuwe, jonge dieren niet aangevoerd worden.

Vraag 13

Hoe gaat u, samen met de pluimveesector, dit probleem op de kortst mogelijke termijn
oplossen?

Antwoord 13

Ik ben sinds mei in gesprek met de sector over het vangen van pluimvee om zo snel
mogelijk een overgang te realiseren naar een vangmethode waarbij dieren niet aan de
poten worden gevangen. Echter, een brief van de Europese Commissie van 3 augustus
jongsleden heeft mij doen besluiten een pas op de plaats te maken ten aanzien van
mijn inzet op de naleving van het verbod van vangen aan de poten van pluimvee.

Deze brief beschrijft dat dit verbod eigenlijk niet bedoeld was voor pluimvee. Dit
is in lijn met wat ik in de beantwoording op eerdergenoemde schriftelijke vragen reeds
aangaf, namelijk dat het erop lijkt dat er een uitzondering mist in de verordening.
De Europese Commissie laat daarnaast weten dat het aanstaande advies van de European
Food Safety Authority (EFSA) over dierenwelzijn en transport ook zal ingaan op het
vangen van pluimvee. Dan zal duidelijk worden of, vanuit wetenschappelijk inzichten,
een geheel verbod van het vangen aan de poten noodzakelijk en gerechtvaardigd is,
of dat pluimvee wellicht -onder bepaalde aanvullende voorwaarden- wel aan de poten
mag worden gevangen. Ik wil dit advies graag afwachten voordat ik bepaal hoe om te
gaan met het verbod zoals het nu in de transportverordening verwoord is.

Ondanks bovenstaand blijf ik van oordeel dat de huidige vangmethode, waarbij meerdere
dieren per hand aan de poten worden vastgehouden en ondersteboven hangen, niet gewenst
en niet diervriendelijk is. Ik refereerde in mijn beantwoording op schriftelijke vragen
in mei dit jaar5 aan Europese goede praktijken, die duidelijke beschrijvingen geven van welzijnsvriendelijker
vangen6. Ook in de brief van de Europese Commissie wordt erop gewezen dat de dieren in ieder
geval bij beide poten vastgehouden moeten worden, en dat het vasthouden van het lichaam
en het niet ondersteboven houden van de dieren te prefereren is. Daarom is het van
belang dat de sector doorgaat met het reeds ingezette traject om tot diervriendelijkere
vangmethodes over te schakelen. Ik vind het goed en noodzakelijk dat zij hierbij dierenwelzijnsorganisaties
zoals Wakker Dier, Eyes on Animals en de Dierenbescherming betrekken.