Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jansen over de Scania Gryphus

Antwoord van Minister Kamp (Defensie) (ontvangen 6 oktober 2021).

Vraag 1 en 2

Deelt u de meniing dat de informatie in de antwoorden op onze eerdere vragen van 16 juli
jongstleden, waarin de Staatssecretaris stelt dat de combinatie van de Scania Gryphus
vrachtwagen en het huidige type container en laadbak minder dan vier meter hoog is
en daarmee voldoet aan de eisen van de Wegenverkeerswet waardoor deze voertuigen in
Nederland op de openbare weg kunnen rijden, incorrect was?

Hoe verklaart u dat nu toch blijkt dat er centimeters verschil zit tussen de toegestane
hoogte volgens de Wegenverkeerswet en de hoogte van de vrachtwagencombinatie? Hoe
verklaart u dat dit verschil niet eerder is opgemerkt? Hoe verklaart u dat dit verschil
nu wel is opgemerkt?1

Antwoord 1 en 2

Anders dan is gemeld in reactie op de vragen van het lid Jansen van het Forum voor
Democratie2 is eind augustus dit jaar door Defensie geconstateerd dat de hoogte van de Scania
Gryphus High Operational(8x8) in combinatie met de ISO-standaard 8-voet container gemiddeld enkele centimeters
boven de wettelijk toegestane hoogte van vier meter uitkomt. Mede om die reden heb
ik uw Kamer hierover geïnformeerd op 9 september jl. (Kamerstuk 26 396, nr. 116).3

Tijdens de testfase is in 2019 de hoogte van een prototype van het specifieke voertuig4 inclusief container gemeten door de leverancier. Door de leverancier is toen een
minimale hoogte-overschrijding geconstateerd. Deze bevinding is indertijd gedeeld
met Defensie. De verwachting van zowel de leverancier als Defensie was dat het voertuig
bij ingebruikname nog voldoende zou zakken, zoals gebruikelijk bij nieuwe voertuigen.
Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan de stijfheid van nieuwe veerpakketten. Uit
recente metingen door Defensie van eind augustus dit jaar is echter gebleken dat de
hoogte van de specifieke variant in combinatie met de ISO-standaard 8-voet container
enkele centimeters boven de wettelijk toegestane hoogte van vier meter uitkomt. Anders
dan eerder is verondersteld, zijn deze voertuigen nog niet voldoende ingezakt. Op
basis van deze constatering is besloten dat deze combinatie niet op de openbare weg
mag rijden, totdat een toestemming voor weggebruik is verleend en/of het probleem
door de leverancier is opgelost.

Verder is het goed om te weten dat de andere varianten van de Scania Gryphus met laadbak
(met kraan, laadlift of personeelsmodule) of container, die al zijn uitgeleverd, volgens
recente metingen van Defensie lager zijn dan vier meter.

Vraag 3

Deelt u de mening dat dit voorkomen had kunnen worden door intensiever contact te
onderhouden met de eindgebruikers? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Het project bevindt zich thans in de realisatiefase. In deze fase wordt het project
gerealiseerd conform het programma van eisen dat in voorgaande fases in goed overleg
met de gebruikers is opgesteld en vastgelegd. Defensie heeft met de Scania Gryphus
bewust gekozen voor robuuste vrachtwagens, die hoger op de wielen staan. Hierdoor
is het personeel beter beschermd tegen bermbommen. Recente missies hebben aangetoond
hoe belangrijk dit laatste is en dat dit levens kan redden. Daarnaast is het voertuig
daardoor terreinvaardiger, waardoor het voertuig juist in moeilijk te bereiken gebieden
tijdens inzet gebruikt kan worden. In het programma van eisen is vastgelegd dat het
specifieke voertuig in combinatie met de container maximaal vier meter hoog mag zijn
conform de Wegenverkeerswet. Deze eis staat niet ter discussie, ook niet bij eindgebruikers.
De leverancier is verantwoordelijk voor het leveren van een voertuig dat voldoet aan
de gestelde eisen.

Vraag 4

Kunt u aangeven op welk niveau eindgebruikers zijn betrokken bij de voorbereidingsfase
en de realisatiefase, zoals de Staatssecretaris schreef in haar antwoorden van 16 juli
jongstleden? Op brigade-, bataljon-, compagnie-, peloton- of groepsniveau?

Antwoord 4

Gedurende de gehele voorzien-in-keten; dat wil zeggen van de behoeftestelling tot
instroom en ingebruikname van materieel, worden vertegenwoordigers van de gebruikers
en experts nadrukkelijk betrokken. Zij worden bijvoorbeeld betrokken bij het opstellen
van de eisen, bij de beoordeling van documentatie en bij de beproevingen. In het specifieke
geval van het deelproject Voertuigen 50kN, 100kN en 150kN zijn de verschillende Defensieonderdelen
als hoofdgebruiker betrokken en zijn medewerkers van diverse kenniscentra als experts
vanaf het beginstadium reeds betrokken. Het is aan de hoofdgebruiker om te bepalen
voor welke aspecten hij welke (individuele) gebruikers betrekt tot op eenheidsniveau
(brigade, bataljon, compagnie et cetera). Tevens bepaalt de hoofdgebruiker hoe de
inbreng wordt afgewogen en hoe de verschillende wensen en eisen met elkaar in overeenstemming
worden gebracht, passend binnen de kaders van het project. Zo zijn er binnen het deelproject
Voertuigen 50kN, 100kN en 150kN demonstraties geweest van het gebruik van het te vervangen
materieel. Ook zijn er beproevingen uitgevoerd in samenspraak met de eindgebruikers
en hebben bijvoorbeeld mariniers met de testvoertuigen in de sneeuw gereden in Noord-Zweden.
Daarbij zijn gebruikers van verschillende eenheidsniveaus betrokken.

Vraag 5

Kunt u een rapportage geven van de voortgang van de productie van de resterende vrachtwagens?

Antwoord 5

De productie van de 50kN, 100kN en 150kN vrachtwagens loopt sinds 2018 en loopt naar
verwachting tot en met 2025 (Kamerstuk 27 830, nr. 344 van 21 september jl.). Met de leverancier is afgesproken dat van de 100kN High Operational(8x8) voertuigen momenteel alleen de voertuigen met laadbak (met kraan, laadlift of
personeelsmodule) aan Defensie worden geleverd. Uitlevering van de resterende voertuigen
aan Defensie zal worden herstart zodra de leverancier in afstemming met Defensie een
oplossing voor de hoogte-overschrijding heeft gevonden. Wanneer er een structurele
oplossing is gevonden zal ik uw Kamer daarover informeren via de reguliere rapportages
zoals het Defensie Projectenoverzicht.

Vraag 6, 7 en 8

Is het nog mogelijk om wijzigingen aan te brengen in nog te produceren vrachtwagens?
Zo ja, bent u bereid om bij de eenheden te vragen of er nog meer mankeert aan nieuwe
Scania’s, zodat de eventuele toekomstige levering nog aangepast kan worden? Bent u
dan ook bereid om dit niet enkel aan brigadestaf of bataljonsstaf te vragen, maar
ook bij onderofficieren?

Bent u tevens bereid om wijzigingen aan te brengen aan de al geleverde Scania’s opdat
ze geschikt zijn voor de openbare weg? Zo nee, waarom niet?

Bent u bereid om nogmaals bij de eenheden te vragen wat de behoefte is op de werkvloer
ten aanzien van de verschillende modules (container, huif, laadbak, et cetera) van
de Scania's? Bent u dan ook bereid om dit niet enkel aan brigadestaf of bataljonstaf
te vragen, maar ook bij onderofficieren?

Antwoord 6, 7 en 8

Defensie heeft in 2017 een contract gesloten met de leverancier met een vastgesteld
programma van eisen op basis van een vastgesteld budget. Het programma van eisen is
destijds tot stand gekomen met inbreng van vertegenwoordigers van de gebruikers, inclusief
onderofficieren. Het is voor Defensie daarbij ten alle tijden van belang dat het materieel
voldoet aan het programma van eisen, de geldende wet- en regelgeving en dat het materieel
veilig is voor de gebruikers en anderen. Sinds de eerste levering van deze voertuigen
doen de operationele eenheden hun ervaringen op met het gebruik. Waar nodig worden
deze eenheden, waar onderofficieren deel van uitmaken, ondersteund bij de omschakeling
naar deze nieuwe systemen. Daarnaast kunnen er samen met de leverancier eventueel
benodigde aanpassingen worden doorgevoerd binnen de kaders van het overeengekomen
contract zoals de vooraf vastgestelde eisen en het vastgestelde budget. Er is geen
aanleiding om vanwege de gemeten hoogteoverschrijding de behoefte ten aanzien van
de verschillende modules te herzien.

De leverancier heeft aangegeven de hoogte-overschrijding van de Scania Gryphus vrachtwagen
in combinatie met de ISO-standaard 8-voet container op te lossen. De leverancier is
hiermee inmiddels mee bezig.

Vraag 9

Klopt het dat er recent iemand van de achterklep van één van de nieuwe Scania’s is
gevallen, omdat de popnagels van de opstap het begaven?

Antwoord 9

Bij Defensie is bekend dat bij het belasten van één van de voetsteunen van één van
de voertuigen een deel van de klinknagels, waarmee de voetsteun is bevestigd aan de
laadklep, deels is losgekomen. Dit is niet conform het programma van eisen van Defensie.
Het defect, dat tot nu toe één keer is geconstateerd, is volgens de geldende procedures
gemeld. De betreffende laadklep is ter reparatie van de voetsteun aan de leverancier
aangeboden.

Vraag 10

Kunt u de kwaliteit van de geleverde vrachtwagens garanderen?

Antwoord 10

Bij iedere aanbesteding wordt gecontroleerd of een bedrijf in beginsel de gewenste
aanbesteding kan uitvoeren. De leverancier is contractueel verplicht tot levering
van het in de overeenkomst en bijbehorend programma van eisen overeengekomen product(en).
Daar waar een geleverd product niet voldoet aan de eisen, kan de leverancier daarop
worden aangesproken.

Vraag 11

Klopt het dat de Scania’s tevens te hoog zijn voor de doorgangen van sommige werkhallen
en dat hierdoor onderhoud aan de vrachtwagens bemoeilijkt is? Zo ja, kunt u inventariseren
voor hoeveel procent van de werkhallen dit het geval is?

Antwoord 11

Dat klopt. Dit is vanaf de start van het project bekend bij Defensie en hiermee is
rekening gehouden binnen het programma DVOW. Er is bewust gekozen voor moderne voertuigen,
die groter zijn dan de oudere voertuigen. Dat betekent dat de voertuigen niet meteen
in alle kazernes passen. De in te voeren vrachtwagens zijn in veel gevallen langer,
breder en hoger dan de uit te faseren voorgangers. Niet alle werkplaatsen van Defensie
zijn berekend op deze voertuigen.

Een deel van het onderhoud wordt uitgevoerd bij de industrie en een deel door militaire
monteurs op defensielocaties onder toezicht van de industrie. Op dit moment worden
drie van de zes aangewezen militaire locaties gebruikt als onderhoudslocatie. Nieuwbouw
op de kazernes waar de huidige werkplaatsgebouwen qua afmetingen niet geschikt zijn
voor het werk aan de nieuwe vrachtwagens is onderdeel van het reguliere vastgoedprogramma.
Totdat nieuwe werkplaatsen zijn gerealiseerd, wordt voorzien in interim- voorzieningen
op of nabij kazernes. Voor deze interim- voorzieningen zijn financiële middelen beschikbaar.

Vraag 12

Klopt het dat de Scania’s niet passen op de sommige laad- en losdocks? Zo ja, kunt
u inventariseren voor hoeveel procent van de docks dit het geval is?

Antwoord 12

Dat klopt. De Scania Gryphus voertuigen zijn niet bedoeld als logistiek transportmiddel
voor reguliere bedrijfsvoering dat regelmatig moet laden en lossen bij een magazijn,
maar als (intern) transportmiddel om eigen materieel en uitrusting van een specifieke
operationele eenheid zelfstandig te kunnen vervoeren. Het gebruik van laad- en losdocks
kan eventueel sporadisch voorkomen, maar is vanwege het doel van de voertuigen niet
als eis in het programma van eisen opgenomen. Het kan daarom voorkomen dat bestaande
laad- en losdocks niet geschikt zijn voor de Scania Gryphus.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van het lid Van Haga (Groep
Van Haga), ingezonden 13 september 2021 (vraagnummer 2021Z15394).