Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Alkaya over toeslaggedupeerden met een zakelijke schuld

Antwoord van Staatssecretaris Van Huffelen (Financiën – Toeslagen en Douane) (ontvangen
30 september 2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 4068.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het feit dat verschillende gedupeerden in het toeslagenschandaal
een zakelijke lening zijn aangegaan op grond van het Besluit bijstandverlening zelfstandigen,
om hiermee een (onterechte) schuld aan de Belastingdienst af te lossen?

Antwoord 1

Ja, ik ben hiervan op de hoogte.

Vraag 2

Is het u bekend dat verschillende gemeenten aangeven deze schuld niet te kunnen kwijtschelden
omdat daar nog niet de benodigde wetgeving voor bestaat? En dat sommige gemeenten
zelfs vinden dat gedupeerden hun compensatie maar moeten besteden aan het aflossen
van deze zakelijke lening?

Antwoord 2

Het is mij bekend dat verschillende gemeenten deze schuld nog niet kunnen kwijtschelden
omdat de benodigde wetgeving nog niet is afgerond. De Minister van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid heeft uw Kamer op 17 juni jl. geïnformeerd over de kwijtschelding
van publieke schulden binnen het SZW domein.1 Hierin heeft de Minister aangegeven voornemens te zijn Bbz-leningen en Tozo-leningen
te willen kwijtschelden. Dit moet echter wel binnen de staatssteunkaders plaatsvinden
en uitvoerbaar en uitlegbaar zijn. De afgelopen maanden werkt het Ministerie van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid in overleg met de VNG aan een uitvoerbaar kader. Wij hebben
geen signalen ontvangen dat gemeenten richting gedupeerden aangeven dat hun compensatie
moet worden ingezet voor het aflossen van een zakelijke lening. Ook de VNG heeft dergelijke
signalen niet ontvangen. Mocht deze situatie zich wel voordoen, dan vind ik een dergelijk
advies van gemeenten onwenselijk. Daarom heb ik de VNG gevraagd hier aandacht aan
te besteden in de communicatie richting gemeenten.

Vraag 3, 4 en 5

Welke oplossing gaat u treffen voor gedupeerden met een zakelijke lening? Kunt u uw
antwoord toelichten?

Gaat u ervoor zorgen dat ook zakelijke schulden worden kwijtgescholden?

Wanneer verwacht u een oplossing te hebben voor gedupeerden met een zakelijke lening?

Antwoord 3, 4 en 5

Ik ben voornemens een oplossing te bieden voor zakelijke schulden die op het privévermogen
van de gedupeerde ouder dan wel zijn/haar toeslagpartner kunnen worden verhaald (dus
waarbij wordt ondernomen in de vorm van een eenmanszaak of een personenvennootschap),
met dien verstande dat er niet méér zakelijke schulden zullen worden vergoed dan op
grond van de Europese staatsteunregels is toegestaan, te weten 200.000 euro in drie
jaar (totale staatsteun, dus ook bijv. subsidies). Ik ben me ervan bewust dat het
hiermee kan voorkomen dat voor sommige ouders niet alle zakelijke schulden kunnen
worden kwijtgescholden. We zijn echter gehouden aan Europese staatsteunregels. Alle
departementen/uitvoeringsorganisatie waar zakelijke schulden voortkomen, volgen deze
lijn.

Hierbij wil ik specifiek uw aandacht vestigen op Bbz- en Tozo-leningen voor bedrijfskapitaal.
Het Ministerie van SZW heeft aangegeven dat deze gelijkenissen vertonen met private
leningen. Het ligt dan ook voor de hand om aan te sluiten bij de regeling die door
mij getroffen wordt voor het betalen van private schulden (zie hieronder), waaronder
schulden die voortvloeien uit (zakelijke) leningen. Op grond van deze regeling komen
de achterstallige betalingen voor betaling in aanmerking. Dit geldt niet voor de resterende
hoofdsommen van leningen, tenzij die vanwege betalingsachterstanden opeisbaar zijn
geworden. Dit geldt alleen voor ondernemingsvormen met persoonlijke aansprakelijkheid,
bij bijvoorbeeld besloten vennootschappen wordt niets betaald. Hierbij wordt gemeenten
wel de ruimte geboden om naar de individuele situatie van de gedupeerde ouder te kijken.
Als er sprake is van een zodanig schrijnende situatie kan met beroep op een hardheidsclausule
de gemeente beslissen om toch de hoofdsom kwijt te schelden. De kwijtschelding van
Bbz- of Tozo-leningen voor bedrijfskapitaal zal binnen de staatssteunkaders moeten
plaatsvinden. Voor zakelijke schulden bij private schuldeisers wordt in het concept
beleidsbesluit private schuldenaanpak welke met de achtste Voortgangsrapportage kinderopvangtoeslag
meegestuurd is een oplossing geschetst. Voor een verdere toelichting verwijs ik daarnaar.
De start van de uitvoering hiervoor staat gepland later dit jaar.