Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Bikker over het sinds 1 januari 2021 geldend verbod van Zilveren Kruis om medische hulpmiddelen via apotheken en apotheekhoudende huisartsen te verstrekken

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede Staatssecretaris
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen op 15 september 2021). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 3672.

Vraag 1

Bent u bekend met de beleidswijziging die Zilveren Kruis sinds 1 januari 2021 heeft
ingesteld waardoor verzekerden hun medische hulpmiddelen zoals incontinentiemateriaal,
diabetesteststrips, medische voeding en verbandmaterialen alleen bij gecontracteerde
medische speciaalzaken kunnen bestellen en niet meer kunnen afhalen bij de apotheek
maar deze thuis bezorgd moeten laten krijgen?

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met de beleidswijziging van Zilveren Kruis. De toenmalig Minister
voor MZS is hierop ingegaan in de brief van 26 april 2021.

Vraag 2

Bent u bekend met signalen van apothekers en verzekerden dat deze wijziging negatief
uitpakt als het gaat om gebruiksvriendelijkheid, snelle service en maatwerk, omdat
de verplichte bijkomende kosten zeer hoog worden, waardoor leveranciers zich genoodzaakt
zien om alleen grote hoeveelheden te bezorgen?1

Antwoord 2

Ja, ik ben bekend met signalen hierover. De voormalig Minister voor MZS heeft hierover
op 26 april 2021, naar aanleiding van een verzoek om een reactie van de vaste commissie
voor VWS, een brief gestuurd naar de Tweede Kamer (zie Kamerstuk 32 805, nummer 115). 2

Vraag 3

Kunt u aangeven aan welke kwaliteitsstandaarden Zilveren Kruis moet voldoen met betrekking
tot het inkopen van medische hulpmiddelen? Vindt u dat Zilveren Kruis daar nu aan
voldoet?

Antwoord 3

Van zorgverzekeraars wordt verwacht dat zij zorgen voor goede, betaalbare en toegankelijke
zorg voor alle verzekerden, gericht op het bevorderen van gezondheid en kwaliteit
van leven. Concreet betekent dit dat zorgverzekeraars voldoende zorg van goede kwaliteit
moeten inkopen voor verzekerden, maar daarin ook zelf keuzes mogen maken. Een voorwaarde
hierbij is wel dat zorgverzekeraars deze zorgplicht naar hun verzekerden kunnen nakomen,
dat betekent dat zorgverzekeraars aanbieders voor natura-zorg voldoende moeten contracteren,
zodat verzekerden hun recht op zorg ook kunnen verkrijgen. Het staat zorgverzekeraars
echter vrij om met aanbieders wel of geen overeenkomst aan te gaan. De Nederlandse
Zorgautoriteit (NZa) ziet toe op de naleving van de zorgplicht (artikel 11 van de
Zorgverzekeringswet). In de «Beleidsregel toezichtkader zorgplicht zorgverzekeraars
(TH/BR-025)» is opgenomen wat van zorgverzekeraars verwacht wordt ten aanzien van
tijdigheid, kwaliteit en bereikbaarheid. In «De zorgplicht: handvatten voor zorgverzekeraars
(PUC_323566_22)» benoemt de NZa handvatten bij de uitvoering van de zorgplicht.

Vraag 4

Kunt u aangeven welke eisen een verzekeraar mag stellen aan gecontracteerde zorgverleners?
Kunnen eisen over manier van bezorgen (thuis) daarbij horen? Met welk doel voor ogen
mogen zorgverzekeraars deze eisen stellen?

Antwoord 4

Voor zorgverzekeraars is het van belang dat zij hun zorgplicht naar hun verzekerden
nakomen en zorgen voor het betaalbaar en toegankelijk houden van goede zorg. Dit betekent
dat zorgverzekeraars aanbieders moeten contracteren, zodat verzekerden hun recht op
zorg ook kunnen verkrijgen. Eisen over de manier van bezorgen kunnen daarbij horen.
Daarover maken zorgverzekeraars en zorgaanbieders afspraken. De NZa ziet toe op de
naleving van de zorgplicht (artikel 11 van de Zorgverzekeringswet).

Zorgverzekeraar Zilveren Kruis geeft aan onder andere afspraken gemaakt te hebben
over de gestelde kwaliteitseisen, levertijden, afleverhoeveelheden en spoedzorg. Zo
werken bij de gecontracteerde medisch speciaalzaken gespecialiseerde verpleegkundigen
en wondconsulenten die bij medische problemen direct telefonisch of online kunnen
ondersteunen en adviseren. Ook zijn er afspraken gemaakt over bereikbaarheid en bezorging.
Een medisch speciaalzaak is 24 uur, 7 dagen per week bereikbaar voor bestellingen,
vragen en advies. Spoedbestellingen worden binnen 6 uur afgeleverd op het verblijfadres
in Nederland.

Vraag 5

Kunt u schetsen wat de gevolgen zijn voor chronische patiënten als zij te laat, te
weinig of niet passende medische hulpmiddelen ontvangen?

Antwoord 5

De gevolgen die kunnen optreden als chronische patiënten te laat, te weinig of niet
passende hulpmiddelen ontvangen, zijn afhankelijk van het soort hulpmiddel. Het niet
tijdig verkrijgen van een passend medisch hulpmiddel kan gevolgen hebben voor de mogelijkheden
van participatie in de maatschappij, het kan gevolgen hebben voor de levenskwaliteit
en kan ook vergaande medische gevolgen hebben.

Juist om te voorkomen dat dit soort gevolgen optreedt, heeft Zilveren Kruis afspraken
gemaakt met medisch speciaalzaken over kwaliteitseisen, levertijden, afleverhoeveelheden
en spoedzorg. Zilveren Kruis monitort of de gecontracteerde aanbieders zich aan de
overeengekomen vereisten houden. Hiermee verwacht ik dat negatieve gevolgen voor patiënten
zoveel mogelijk worden voorkomen.

Vraag 6

Welke mogelijkheden hebben verzekerden in de praktijk om van verzekeraar te veranderen
en als chronisch patiënt zich aanvullend te verzekeren?

Antwoord 6

Alle verzekerden hebben jaarlijks de mogelijkheid om desgewenst over te stappen naar
een andere zorgverzekeraar en zich aanvullend te verzekeren. De angst dat chronisch
zieken door een andere zorgverzekeraar niet geaccepteerd worden voor de aanvullende
verzekering blijkt volgens de cijfers niet terecht. Cijfers van Zorgweb laten namelijk
zien dat in 2021 bij

slechts 2,4 procent van de aanvullende verzekeringen sprake was van medische selectie.
Omdat ik het belangrijk vind dat ook chronisch zieken zich vrij voelen om over te
kunnen stappen, heb ik tijdens de informatiecampagne van het afgelopen overstapseizoen
de boodschap verspreid dat voor een aanvullende verzekering vrijwel geen acceptatievoorwaarden
gelden (zie Kamerstuk 29 689, nummer 1099).

Zorgverzekeraar Zilveren Kruis heeft zijn gewijzigde beleid tijdig, voor 1 april 2020,
gepubliceerd op zijn website en in oktober 2020 de betreffende verzekerden geïnformeerd.
Deze datum ligt ruim voor het einde van de overstapperiode. Dit heeft de verzekerden
in staat gesteld om voordat het gewijzigde beleid inging, indien gewenst, te kiezen
voor een andere zorgverzekeraar.

Vraag 7

Bent u bereid om in gesprek te gaan met Zilveren Kruis over de inkoopvoorwaarden voor
medische hulpmiddelen en de benodigde verbetering voor verzekerden?

Antwoord 7

Ik organiseer regelmatig overleggen met zorgverzekeraars. Dat neemt niet weg dat ik
ook uw zorgen hoor. Maar zolang de keuzes van de zorgverzekeraar binnen de kaders
van de wet passen, is het niet aan mij om daarop te interveniëren.