Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ephraim over vluchtactie Nederlands ambassadepersoneel Kabul

Antwoord van Minister Kaag (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 14 september 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Diplomaten verlieten tegen alle instructies in Nederlandse
ambassade in Kabul»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u de Kamer een chronologisch overzicht doen toekomen inzake de gebeurtenissen
rondom de Nederlandse ambassade in Kabul? Wilt u bij uw antwoord ook de gegeven instructies
vanuit Den Haag betrekken?

Antwoord 2

Graag verwijs ik u naar het feitenrelaas dat op 7 september jl. aan de Kamer gestuurd
is (kamerstuk 2021Z15021).2

Vraag 3, 4

Wat vindt u van het feit dat het Nederlandse ambassadepersoneel er naar verluidt voor
koos om met een Amerikaanse evacuatievlucht Kabul te ontvluchten in plaats dat ze
hun taak vervulden, te weten de paspoorten van honderden landgenoten in orde maken
om het hen mogelijk te maken het hernieuwde Talibanbolwerk te verlaten?

Wat vindt u van het feit dat ze daarmee Afghaans personeel en tolken en hun gezinnen
wellicht in ontreddering achterlieten, zonder hen op de hoogte te hebben gebracht?

Antwoord 3, 4

Zoals ook in het feitenrelaas weergegeven was de intentie van het kabinet op 16 augustus
om aanwezig te blijven met tenminste één ambassadevertegenwoordiger en beveiliging
om een goede overdracht aan een nieuw team mogelijk te maken en goed zicht te kunnen
houden op zich ontwikkelende evacuatiemogelijkheden voor Nederlanders, lokaal personeel
en tolken. Het is echter aan de leiding ter plekke om te bepalen of dit ook verantwoord
is gezien de veiligheidssituatie, aangezien zij de situatie ter plaatse het beste
kunnen inschatten. Ontwikkelingen ter plekke zoals omschreven in het feitenrelaas
(acute veiligheidsrisico’s aan de ene kant, gecombineerd met het feit dat er op dat
moment geen evacuaties mogelijk waren) hebben ervoor gezorgd dat de leiding ter plekke
uiteindelijk de afweging heeft gemaakt te vertrekken in het belang van de veiligheid
van het gehele team. Dit werd gedaan na advies van de commandant van het BSB-detachement,
die eveneens meende dat het onverantwoord was nog langer te blijven. Een vervangend
team, uitgerust voor en toegespitst op de situatie met voldoende militaire capaciteit
werd onmiddellijk samengesteld voor vertrek.

Vraag 5

Deelt u de mening dat door de vluchtactie van het oude Nederlandse ambassadeteam er
mogelijk zeer veel kostbare tijd verloren is gegaan bij de evacuatie van landgenoten?
Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 5

Op het moment van het vertrek van het ambassadeteam waren er geen evacuaties mogelijk.
De VS had aangegeven ten minste 48 uur of langer alleen vluchten toe te staan die
versterking invliegen om de veiligheid van het vliegveld te garanderen. Andere vluchten
werden op dat moment niet toegelaten. Een vervangend team, uitgerust voor en toegespitst
op de situatie met voldoende militaire capaciteit, werd onmiddellijk samengesteld
voor vertrek om de toekomstige evacuaties te begeleiden. De voornaamste uitdaging
bij de evacuatie werd gevormd door andere factoren zoals de slechte veiligheidssituatie
en mensenmassa’s rondom het vliegveld waardoor mensen de poorten van de luchthaven
moeilijk konden bereiken.

Vraag 6, 7, 8

Hoe duidt u de uitlatingen van Afghaanse ambassademedewerkers, die stellen dat Nederland
vertrok zonder iets te zeggen en zonder coördinatie met Den Haag? Kunt u uw antwoord
toelichten?

Bent u bekend met het feit dat in Den Haag op hoog niveau met onbegrip gekeken wordt
naar het feit dat de ambassade in Kabul zonder instructie werd verlaten, terwijl er
binnen nog paspoorten van mensen achterbleven? Kunt u uw antwoord toelichten, zeker
omdat het besluit om het land te verlaten lijnrecht inging tegen uw instructies om
zo lang mogelijk open te blijven? Tenzij deze instructie anders luidde, dan gaarne
een toelichting hieromtrent.

Welke consequenties heeft de vermeende vluchtactie voor het ambassadepersoneel?

Antwoord 6, 7, 8

Zoals ook omschreven in het feitenrelaas werd de ambassade op dringend advies van
de VS op 15 augustus om 01:00 verplaatst naar de luchthaven. Hierbij zijn de geldende
protocollen gevolgd, zoals het loskoppelen van de server. Tijdens de verplaatsing
naar het vliegveld was er om veiligheidsredenen geen extern contact mogelijk. Vertegenwoordigers
van de lokale medewerkers van de ambassade zijn zo snel mogelijk, rond 6.30 uur lokale
tijd, geïnformeerd over de nachtelijke verplaatsing van de ambassade.

Het op de ambassade achterlaten van safe passage brieven en andere documenten was hierbij een bewuste keuze, omdat de lokale medewerkers
op deze wijze toegang konden krijgen tot deze documenten. Dit was niet het geval geweest
als de uitgezonden medewerkers de documenten hadden meegenomen naar de veilige locatie
op het vliegveld, aangezien de lokale staf op dat moment geen toegang tot de luchthaven
zou krijgen. Toen de vertegenwoordigers van de lokale staf de volgende ochtend vroeg
geïnformeerd werden over de nachtelijke verplaatsing, ontvingen zij tevens de informatie
die nodig was om toegang te krijgen tot de achtergelaten documenten.