Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid van der Lee over het bericht dat de Franse president Macron Mali waarschuwt Franse troepen terug te trekken

Antwoord van Minister Kaag (Buitenlandse Zaken) en Minister van Defensie (ontvangen
7 juli 2021).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat de Franse president Macron Mali waarschuwt
Franse troepen terug te trekken?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de recente coup in Mali, waarbij de president en de premier werden
afgezet door kolonel Assimi Goita?

Antwoord 2

Nederland heeft de recente militaire staatsgreep in Mali ten strengste veroordeeld.
Het is buitengewoon zorgelijk dat er voor de tweede keer in negen maanden tijd een
militaire staatsgreep in Mali heeft plaatsgevonden. Daarmee is de politieke transitie
die het land sinds de staatsgreep van augustus 2020 doormaakt, verder in het gedrang
gekomen en is de reeds fragiele veiligheidssituatie verder onder druk gezet. De Europese
Raad heeft de arrestatie op 24 mei jl. van de Malinese transitiepresident N’daw, transitiepremier
Ouane en andere autoriteiten veroordeeld en aangedrongen op hun onmiddellijke vrijlating.
De transitiepresident en -premier zijn enkele dagen later vrijgelaten en verblijven
momenteel nog in huisarrest. Dankzij bemiddeling door de regionale organisatie ECOWAS
en gezamenlijke internationale druk hebben de Malinese militairen weer een civiele
premier aangesteld. Nederland en de EU verwelkomen en ondersteunen de bemiddeling
door ECOWAS.

Vraag 3

Wat is uw reactie op de uitspraak van Macron dat hij Franse troepen zal terugtrekken
als het west-Afrikaanse land afglijdt naar fundamentalisme en jihadisme? Was deze
opvatting bij u reeds bekend? Hoe beoordeelt u deze?

Antwoord 3

Als gevolg van de militaire staatsgreep heeft Frankrijk de bilaterale militaire samenwerking
met Mali tijdelijk opgeschort om druk te houden op een transitie naar een constitutionele
en democratische orde. Na consultaties met de Malinese transitieautoriteiten heeft
Frankrijk op 2 juli jl. besloten deze samenwerking te hervatten. President Macron
kondigde daarnaast op 10 juni jl. een reorganisatie van de Franse militaire inzet
in de Sahel aan, waaronder het einde van de Franse regionale contraterrorisme operatie
Barkhane in haar huidige vorm. Het Franse besluit volgt op de reeds langer bekende
Franse opvatting dat het wenselijk is om de inzet in de regio verder te internationaliseren
en meer verantwoordelijkheid bij de Sahellanden zelf te leggen om hun eigen veiligheid
te waarborgen en veiligheidsdreigingen, waaronder terrorisme, tegen te gaan. Het kabinet
deelt de opvatting dat het wenselijk is dat Sahellanden meer verantwoordelijkheid
nemen voor hun eigen veiligheid.

Vraag 4

Wat zijn de gevolgen van de recente coup voor de VN-missie MINUSMA in Mali, waaraan
Nederland 110 militairen levert, met name voor de juridische legitimiteit van de VN-missie,
die er op verzoek van Mali is gekomen?

Antwoord 4

De militaire staatsgreep in Mali heeft geen gevolgen voor de rechtsgrond voor het
optreden van de VN-missie MINUSMA. Deze wordt gevormd door resoluties van de VN-Veiligheidsraad
(VNVR). Op 29 juni jl. heeft de VNVR het mandaat van MINUSMA met een jaar verlengd.
Het huidige mandaat loopt tot 30 juni 2022 en is vastgelegd in resolutie 2584.

Op 26 mei jl. kwam de VNVR bij elkaar om over de ontwikkelingen in Mali te spreken.
De VNVR veroordeelde in een persverklaring de arrestaties van de transitiepresident
en -premier en herbevestigde steun voor terugkeer naar een civiel geleide transitie
en bemiddeling door ECOWAS. De VNVR herbevestigde eveneens steun aan de VN-missie
MINUSMA. Ook Nederland blijft achter deze missie staan.

Vraag 5

Op welke wijze wordt er contact gehouden met bondgenoten over de ontstane situatie?
Zijn er meer landen die overwegen hun troepen terug te trekken?

Antwoord 5

Nederland onderhoudt op hoofdstedelijk niveau, via de Nederlandse ambassade in Bamako,
en via VN- en EU-kanalen nauw contact met bondgenoten over de ontwikkelingen in Mali
en de mogelijke implicaties daarvan voor de regio, de VN, EU en Nederland. Met name
onderhoudt Nederland nauw contact met Frankrijk over de recent aangekondigde herziening
van de Franse militaire inzet in de Sahelregio. De Minister van Buitenlandse Zaken
sprak en marge van de Raad Buitenlandse Zaken van juni jl. hierover met haar Franse
collega, die aangaf dat er met de herziening geen sprake is van een Franse terugtrekking
uit de Sahel en dat Frankrijk toegewijd blijft aan de strijd tegen terrorisme. De
precieze modaliteiten en planning van deze herziening zijn momenteel nog niet bekend.
Er zijn voor zover bekend vooralsnog geen andere landen die een reorganisatie van
hun militaire presentie overwegen als gevolg van de huidige politieke en veiligheidssituatie.

Vraag 6, 7

Welke gevolgen heeft dit voor de aangekondige artikel-100 brief waarin een bijdrage
van een C-130 transportvliegtuig voor de VN-Missie MINUSMA is voorzien?

Welke gevolgen heeft de coup en de nieuwe ontstane situatie voor de VN-missie MINUSMA
als geheel en het rotatieschema waarmee wordt gewerkt, in het bijzonder voor de Nederlandse
troepen?

Antwoord 6, 7

Zoals hierboven aangegeven zijn er geen gevolgen voor de rechtsgrond voor het optreden
van de VN-missie MINUSMA. Er zijn ook geen gevolgen voor de voorziene Nederlandse
bijdrage. Vanuit de missie blijft behoefte bestaan aan logistieke ondersteuning door
Nederland en de andere partners binnen het C-130-rotatiemechanisme. Het besluit om
MINUSMA met een C-130-transportvliegtuig, inclusief bemanning en ondersteunend personeel
te ondersteunen blijft hiermee overeind staan (Kamerstuk nr. 29 521, nr. 417). De bijdrage zal plaatsvinden in een rotatieverband, waarbij Nederland in samenwerking
en afwisseling met Noorwegen, Denemarken en Portugal de missie zal voorzien van de
genoemde transportcapaciteit. Nederland is voornemens deze bijdrage vanaf medio november
2021 te leveren voor de duur van zes maanden. Uw Kamer zal na de zomer en in ieder
geval ruim voor aanvang van de voorziene inzet de toegezegde aanvullende artikel 100-brief
toekomen, waarin ook de laatste ontwikkelingen in Mali worden meegenomen.

Nederland levert momenteel geen eenheden aan MINUSMA. Wel levert Nederland momenteel
drie stafofficieren en maximaal tien Koninklijke Marechaussee- en politiefunctionarissen
aan MINUSMA (Kamerstuk 29 521, nr. 368). Ook ondersteunt Nederland op Duits verzoek het Duitse contingent in Gao met drie
militaire specialisten (Kamerstuk 29 521, nr. 417). De totale Nederlandse bijdrage omvat daarmee op dit moment maximaal zestien functionarissen.

Vraag 8

Kunt u aangeven wat de diplomatieke route is, nu Mali tijdelijk is geschorst uit ECOWAS
(Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten), om Mali weer op het democratische
spoor te krijgen? Welke bijdrage leveren Nederland en de EU hieraan en op welke wijze
ondersteunen zij de ECOWAS in dit traject? Deelt u de mening dat er een zo maximaal
mogelijke inspanning moet worden geleverd om dit te pogen?

Antwoord 8

De internationale gemeenschap behoudt diplomatieke druk op Mali om het transitieproces
te respecteren en terug te keren naar een constitutionele en democratische orde. Na
de staatsgreep heeft ECOWAS opgeroepen tot benoeming van een civiele premier in Mali
en tot het respecteren van het transitietijdspad en -agenda, met democratische presidentsverkiezingen
in februari 2022, waaraan de huidige transitieautoriteiten niet mogen deelnemen. De
bemiddeling door ECOWAS heeft inmiddels geleid tot de benoeming van een civiele premier.
Daarnaast zet ECOWAS momenteel een monitoringsmechanisme op voor de transitie. Nederland
en de EU steunen de bemiddeling door ECOWAS.

Frankrijk heeft de bilaterale militaire samenwerking met Mali tijdelijk stopgezet
als gevolg van de militaire staatsgreep om druk te houden op de transitieautoriteiten
zodat zij zich houden aan het vastgelegde transitieproces naar een constitutionele
orde, met te houden democratische presidentsverkiezingen in februari 2022. Nadat de
Malinese transitieautoriteiten hebben bevestigd zich te houden aan het transitietijdspad,
heeft Frankrijk op 2 juli jl. besloten de militaire operationele samenwerking te hervatten.

De EU volgt de vorderingen nauwgezet en houdt in haar politieke en diplomatieke contacten
met de transitieautoriteiten de druk hoog, bijvoorbeeld tijdens het recente bezoek
aan Mali van de Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Unie, Josep Borrell. Bovendien
heeft de EU middels een verklaring van de Hoge Vertegenwoordiger aangegeven dat het
respecteren van het transitietijdspad met presidentsverkiezingen in februari 2022,
waarvoor de transitieautoriteiten zich niet kandidaat mogen stellen, een voorwaarde
is voor blijvende inzet van de EU en de EU-lidstaten. Het kabinet deelt de mening
dat er een zo maximaal mogelijke inspanning moet worden geleverd om Mali op het democratische
spoor te krijgen. Nederland trekt daarin nauw op met internationale partners.