Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Nispen, Bikker en Palland over de kleinschalige detentievoorziening De Compagnie in Krimpen a/d IJssel

Antwoord van Minister Dekker (Rechtsbescherming) (ontvangen 2 juli 2021).

Vraag 1

Klopt het dat u in 2018 De Compagnie, een afdeling van de PI Krimpen heeft bezocht
en u daarna op Twitter positief hierover heeft uitgelaten, namelijk dat «men in Krimpen
goed heeft begrepen dat het leren van een vak en werk de kans verkleint dat gedetineerden
weer de fout in gaan als ze vrijkomen»?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat u recent bij een bijeenkomst in de Balie op 10 mei 2021 heeft gezegd
dat De Compagnie een prachtig mooi project is? Kunt u dit nader toelichten?

Antwoord 2

Dat klopt. Op een aparte afdeling van de Penitentiaire Inrichting (PI) Krimpen aan
den IJssel, De Compagnie, is het leef- en werkklimaat zo ingericht dat het gedetineerden
stimuleert om, eenmaal uit de gevangenis, een betaalde baan te hebben. Vrijwilligers
van Gevangenenzorg Nederland (GN) ondersteunen de gedetineerden bij het vinden hiervan.
De Compagnie is een mooi project, omdat met de juiste hulp en begeleiding de kans
op een baan en de zelfredzaamheid van (ex-)gedetineerden worden vergroot.

Vraag 3

Klopt het dat er een evaluatie of impactanalyse is waaruit blijkt dat de recidive
na verblijf in deze inrichting lager is en dat er maatschappelijke meerwaarde is,
ook financieel gezien? Deelt u de mening dat dit waardevol is, kunt u dit toelichten?

Antwoord 3

De Compagnie is een pilot en gestart in 2016. In 2019 is een analyse uitgevoerd waarbij
is gekeken naar de maatschappelijke en financiële impact. Betrokkenen gaven aan dat
specifieke elementen van De Compagnie een positieve bijdrage levert aan arbeidsintegratie,
door middel van selectie, motivatie en arbeidstoeleiding. Daarbij is met inzet van
de vrijwilligers gewerkt aan herstel van relaties, verbetering van het leefklimaat
en een prettig werkklimaat op de afdeling. Naast deze kwalitatieve analyse is een
indicatieve berekening gemaakt van de baten op arbeidsintegratie en recidivevermindering.
Op basis van deze berekening uitten de onderzoekers de verwachting dat de werkwijze
van De Compagnie ook financieel waardevol kan zijn. Hierbij dient wel te worden opgemerkt
dat het geen volwaardige maatschappelijke kosten-batenanalyse is, omdat er is gewerkt
met aannames en schattingen. De eerste cijfers van recidive lijken lager te liggen
onder deelnemers van De Compagnie in verhouding tot vergelijkbare groepen. Kanttekening
is dat het bij deelnemers van De Compagnie om geselecteerde deelnemers gaat en dat
ten tijde van het onderzoek een deel van de groep nog maar korte tijd uit detentie
was.

De lessen die De Compagnie heeft opgehaald en de werkwijze die is ontwikkeld zie ik
als zeer waardevol. De belangrijkste werkzame elementen, zoals de toepassing van selectie,
motivatie en arbeidstoeleiding, liggen ten grondslag aan het concept van de Beperkt
Beveiligde Afdelingen (BBA), zoals ontwikkeld met de wet Straffen en Beschermen (SenB).

Vraag 4

Klopt het dat in uw Kamerbrief over «Recht doen, kansen bieden» staat dat het WODC
een proces- en planevaluatie uitvoert naar kleinschalige detentievoorzieningen, zoals
De Compagnie in Krimpen a/d IJssel, Huis van Herstel in Almelo en de Kleinschalige
voorziening Middelburg?1

Antwoord 4

Dat klopt. Het onderzoek evalueert de projectplannen en processen van meerdere kleinschalige
detentievoorzieningen. Het onderzoek behelst geen effectevaluatie, maar kan als voorbereiding
hiertoe dienen. Het rapport wordt na de zomer verwacht.

Vraag 5

Hoe verhoudt dit alles zich tot het bericht dat gedetineerden en personeel vorige
week al geïnformeerd zijn over het sluiten van deze afdeling? Klopt dit?

Antwoord 5

De Compagnie is opgezet als een pilot. Dit betekent dat het een tijdelijk leertraject
is. Dit is vanaf de start bij alle betrokkenen bekend. Dienst Justitiële Inrichtingen
(DJI), GN en mijn ministerie zijn momenteel in gesprek over hoe er vervolg kan worden
gegeven aan De Compagnie.

Vraag 6

Kunt u inzage geven in de wijze van financiering van De Compagnie sinds de start in
2016 tot en met het lopende jaar, wat zijn hiervan de totale kosten geweest?

Antwoord 6

De Compagnie wordt door drie organisaties gefinancierd: GN, DJI en sinds 2019 vanuit
het budget van Koers en Kansen van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

GN heeft het project in 2016 en 2017 met eigen financiering uitgevoerd. De bijdrage
van GN in 2018, 2019 en 2020 bedroeg in totaal € 299.510,–. Het is de verwachting
dat GN ook in 2021 een bijdrage zal leveren.

De PI Krimpen aan den IJssel zet 28 detentieplaatsen in met alle daarbij behorende
begeleiding en kosten zoals gebruikelijk bij een reguliere gevangenisafdeling in een
PI. Ook levert DJI een bijdrage door het gebruik van de afdeling te beperken tot eenpersoonscelgebruik,
gelet op de doelgroep en werkwijze. Aanvullend is in 2018 door DJI een eenmalige projectbijdrage
aan GN geleverd van € 300.000. Deze bijdrage is daarna overgenomen door het programma
Koers en Kansen. Vanuit het programma Koers en Kansen is in 2019 en 2020 in totaal
€ 670.000,– als bijdrage toegekend aan het project. Voor 2021 is een verzoek in behandeling
van opnieuw € 335.000,–.

Vraag 7

Klopt het dat DJI voornemens zou zijn de werkwijze van de Compagnie landelijk uit
te rollen en/of te willen implementeren in andere inrichtingen? Kunt u ingaan op de
wijze waarop dit zou moeten plaatsvinden en of hierover al afstemming is gezocht met
andere vestigingsdirecteuren in het gevangeniswezen? Hoe kijken zij naar dit voornemen?

Antwoord 7

De Compagnie is een kleinschalig project voor 28 gedetineerden (met een gesloten regime).
Ik zou graag zien dat meer gedetineerden op een soortgelijke manier kunnen werken
aan hun re-integratie in de maatschappij. Ik ben daarom van mening dat (verdere) toepassing
van de werkzame elementen van De Compagnie behulpzaam kan zijn bij het door ontwikkelen
van het landelijke concept van de BBA. Op 31 mei 2021 heeft hierover een gesprek plaatsgevonden
met GN, DJI en mijn ministerie. GN heeft aangegeven hier graag over te willen meedenken.
Binnenkort vindt hier een verdiepende sessie over plaats. Ook de vestigingsdirecteuren
zijn betrokkenen bij dit proces.

Waar mogelijk worden ook voor de reguliere (gevangenis)afdeling vrijwilligers ingezet,
aansluitend op het Detentie & Re-integratie (D&R)-proces. Bekeken zal worden hoe het
opgebouwde netwerk van De Compagnie kan worden benut, bijvoorbeeld door BBA’s hier
gebruik van te laten maken. Specifiek voor de PI Krimpen aan den IJssel geldt dat
deze PI een GVM-hoog locatie is (een PI waar gedetineerden met een hoog vlucht- en/of
maatschappelijk risico geplaatst worden). De plaatsing van risicovolle gedetineerden
en de gebouwelijke situatie in Krimpen aan den IJssel maakt dat deze PI niet geschikt
is als BBA-locatie. Een BBA kent namelijk een open regime waar gedetineerden in de
laatste fase van hun detentie buiten de muren aan het werk kunnen.

Vraag 8

Bent u bekend met de brief van de Commissie van Toezicht van PI Krimpen a/d IJssel
van 13 juni 2021 waarin u dringend wordt verzocht uw besluit rondom beëindiging van
de pilot van De Compagnie te heroverwegen? Wat is hierop uw reactie?

Antwoord 8

Ja. Mijn reactie is overeenkomstig met de beantwoording van deze vragen. In de bijlage2 vindt u een afschrift van mijn reactie aan de Commissie van Toezicht.

Vraag 9 en 10

Is het besluit over het sluiten van De Compagnie nu wel of niet officieel al genomen?
Zo ja, op grond van welke gegevens en informatie?

Bent u bereid te garanderen dat er geen stappen worden gezet om goed lopende voorzieningen
zoals De Compagnie te sluiten, en zeker niet voordat hier eerst uitdrukkelijk met
de Kamer over is gedebatteerd en er een goed onderbouwd voorstel ligt over de toekomst
van deze en andere kleinschalige detentievoorzieningen?

Antwoord 9 en 10

Zoals aangegeven in mijn antwoord op vraag 5 vindt er momenteel een gesprek plaats
over hoe vervolg kan worden gegeven aan De Compagnie. Doel is om de werkzame elementen
van De Compagnie op een duurzame wijze in het BBA-concept te implementeren. Ik zal
uw Kamer hierover na het zomerreces informeren. Er zullen voor die tijd geen onomkeerbare
stappen worden gezet.