Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Beckerman en Alkaya over het Meldpunt huurtoeslag van de Woonbond

Antwoord van Staatssecretaris Van Huffelen (Financiën – Toeslagen en Douane), mede
namens Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 30 juni 2021).

Vraag 1

Wat vindt u ervan dat in twee dagen tijd al 180 mensen zich hebben gemeld bij het
Meldpunt huurtoeslag van de Woonbond?

Antwoord 1

Ik vind het vervelend dat mensen zich genoodzaakt voelen zich te wenden tot dit meldpunt,
maar ik vind het goed dat zij dit wel doen. Dat er ook bij de huurtoeslag mogelijk
sprake is geweest van institutionele vooringenomenheid of een onterechte kwalificatie
van Opzet/Grove Schuld (O/GS) was al bekend. Het afgelopen jaar heeft het kabinet
de Kamer mede via de 6e1 en 7e voortgangsrapportage kinderopvangtoeslag2 geïnformeerd over de stand van zaken omtrent verbreding van de compensatieregeling
en de Opzet/Grove Schuld (O/GS) tegemoetkoming naar de huurtoeslag, zorgtoeslag en
het kindgebonden budget.

Vraag 2, 3

Hoeveel mensen hebben zich reeds bij de Belastingdienst gemeld met problemen omtrent
de huurtoeslag? En hoeveel mensen hebben zich gemeld met problemen omtrent de zorgtoeslag
en het kindgebonden budget?

Is u bekend hoeveel gedupeerden er zijn bij de huurtoeslag?

Antwoord 2, 3

Er is een voorlopige inventarisatie van burgers die mogelijk zijn getroffen door deze
fouten van Toeslagen. De Adviescommissie uitvoering toeslagen heeft geconcludeerd
dat vijf van de vijfentwintig CAF-zaken die ook betrekking hebben op andere toeslagen
dan kinderopvangtoeslag (de huurtoeslag, zorgtoeslag en het kindgebonden budget, ook
wel niet-KOT genoemd), vergelijkbaar zijn aan CAF-11. Dat wil zeggen, Toeslagen heeft
daar institutioneel vooringenomen gehandeld. Circa 2.600 burgers zijn betrokken bij
25 CAF-onderzoeken die ook betrekking hebben op niet-KOT, waarvan ca. 500 burgers
bij de 5 CAF-11 vergelijkbare onderzoeken. Naast de 500 burgers die op dit moment
in zicht zijn, acht ik het mogelijk dat Toeslagen ook in andere, nog onbekende, situaties
institutioneel vooringenomen heeft gehandeld.

Daarnaast was het invorderingsbeleid voor alle toeslagen hetzelfde, waarbij mogelijk
O/GS kwalificaties zijn gegeven bij de aanvraag van een persoonlijke betalingsregeling.
Hoewel de initiële terugvordering in beginsel terecht kan zijn, is de kans aanzienlijk
dat de O/GS kwalificaties onterecht zijn. Deze kwalificaties konden vergaande gevolgen
hebben, zoals het afwijzen van een persoonlijke betalingsregeling en het weigeren
van een minnelijke schuldsanering. Er zijn 12.000 burgers met alleen een niet-KOT
terugvordering met O/GS-label, alsmede ca. 10.000 burgers met zowel niet-KOT als KOT
terugvordering met O/GS-label. Het onderscheid tussen de verschillende toeslagen is
daarbij nog niet gemaakt. Er hebben zich tot nu toe ongeveer 5.000 personen gemeld
bij UHT. Dit kan zijn omdat er bij hen ook problemen zijn geweest met de kinderopvangtoeslag.
In totaal is bij circa 200 mensen geregistreerd dat zij zich specifiek hebben gemeld
met problemen bij andere toeslagen dan de kinderopvangtoeslag. Een onderscheid tussen
de verschillende toeslagen is nog niet gemaakt.

Vraag 4

Wat is uw reactie op de bewering van tientallen van de 180 huishoudens dat de Belastingdienst
onterecht uitgaat van opzet/grove schuld?

Antwoord 4

Deze meldingen bevestigen de noodzaak van een herstelregeling. Zoals hierboven al
is benoemd, was al bekend dat ook bij de huurtoeslag mogelijk sprake is geweest van
onterechte O/GS kwalificaties, en wordt momenteel gewerkt aan tegemoetkoming voor
personen waar dit inderdaad het geval was.

Vraag 5

Bent u met de Woonbond eens dat ontvangers van huurtoeslag vaak zeer afhankelijk zijn
van deze toeslag? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 5

Ja, de huurtoeslag is een bijdrage in de huurkosten wanneer de huurprijs relatief
hoog is in relatie tot het inkomen. Hiermee is de huurtoeslag voor een groot deel
van de huurtoeslagontvangers een belangrijk onderdeel van het huishoudbudget.

Vraag 6, 7

Kunt u, gezien het antwoord op de vorige vraag, uitleggen waarom mensen zich pas «later
in 2021» kunnen aanmelden voor herstel? Waarom opent u niet terstond een meldpunt
voor hen?

Vindt u dat eventuele gedupeerden tot volgend jaar kunnen wachten op de behandeling
van hun zaak? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 6, 7

Ik wil deze mensen zo goed mogelijk helpen. Mensen die zich melden worden geregistreerd.
We kunnen ze echter pas helpen wanneer de compensatieregeling gereed is. In het vormgeven
van een compensatieregeling wil ik recht doen aan de schade die zij hebben geleden.
In de 7e voortgangsrapportage Kinderopvangtoeslag heb ik hiervoor een richting met uw Kamer
gedeeld. Het opstellen van een regeling die recht doet aan deze schade, het opstellen
van de benodigde wetgeving en het uitvoeren hiervan kosten echter noodzakelijkerwijs
tijd. Zoals in het antwoord op vraag 8 wordt beschreven is er voor mensen met acute
financiële nood de mogelijkheid zich al eerder te melden.

Vraag 8

Klopt het dat acute gevallen zich al kunnen melden? Zo ja, kunt u toelichten wat acuut
is? Door wie wordt dit bepaald?

Antwoord 8

Mensen in acute financiële nood kunnen zich inderdaad bij de Servicelijn melden. Er
is sprake van acute financiële nood als een persoon geen financiële middelen heeft
om noodzakelijke uitgaven te doen, zoals het betalen van boodschappen, schoolgeld,
of bijvoorbeeld kleding voor de kinderen. Ook kan hier sprake van zijn wanneer er
geen geld is voor medische hulp of medicatie, of wanneer er sprake is van een uithuiszetting.
Net zoals bij de KOT, beoordeelt het Brede Hulpteam van UHT samen met de burger of
hier sprake van is. Het Brede Hulpteam heeft hier ervaring mee en heeft inmiddels
enkele tientallen Noodvoorzieningen voor andere toeslagen dan de KOT uitbetaald.

Vraag 9

Is er bij de huurtoeslag sprake van dat huishoudens enorme sommen geld in korte tijd
moeten terugbetalen? Bent u bereid deze stop te zetten wanneer niet zeker is dat deze
terugbetalingen terecht zijn? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

De gemiddelde terugvordering per burger betrof € 3.800 bij de huurtoeslag. Wanneer
sprake was van de kwalificatie O/GS, kon wel de standaard betalingsregeling van 24
maanden worden afgesloten, maar geen persoonlijke betalingsregeling naar betaalcapaciteit.
Bij mensen die zich hebben gemeld met OG/S-kwalificatie wordt de invordering gepauzeerd
tot een beslissing is genomen.

Vraag 10

Bent u bereid u zich er zo snel mogelijk te van vergewissen of bij de huurtoeslag
sprake is van schrijnende gevallen die echt niet kunnen wachten op hulp – en hen die
hulp snel te bieden? Hoe gaat u dat aanpakken?

Antwoord 10

Burgers die gedupeerd zijn in het kader van andere toeslagen (niet-KOT) die te maken
hebben met acute financiële nood kunnen via het Serviceteam een beroep doen op de
Noodvoorziening. Met een korte intake wordt beoordeeld of de burger in aanmerking
komt voor een betaling uit de Noodvoorziening. Burgers kunnen daarnaast terecht bij
hun gemeente voor normale hulp op het gebied van schulden. Met de Woonbond is contact
over hoe signalen over schrijnende situaties die bij het meldpunt van de Woonbond
zijn binnengekomen kunnen worden opgepakt.