Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Inge van Dijk over mobiele bereikbaarheid en overal in Nederland 112 kunnen bellen

Antwoord van Staatssecretaris Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 29 juni
2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 2643.

Vraag 1

Kunt u zich herinneren dat het CDA in de afgelopen jaren herhaaldelijk aandacht heeft
gevraagd voor plaatsen in Nederland waar de mobiele bereikbaarheid onvoldoende was
en alarmnummer 112 slecht bereikbaar, zoals Olland in Brabant1 Termunten/Termunterzijl in Groningen2 en Vilsteren/Hoge Hexel in Overijssel3?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met de berichtgeving over de problemen rond de mobiele bereikbaarheid
van alarmnummer 112 in delen van Gelderland4 en de schriftelijke vragen die de Provinciale Statenfractie van CDA Gelderland hierover
onlangs heeft gesteld?5

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het van levensbelang is dat de mobiele bereikbaarheid in het
algemeen en die van alarmnummer 112 in het bijzonder overal in Nederland optimaal
is?

Antwoord 3

Ja. Zoals in de Nota Mobiele Communicatie is beschreven is mobiele communicatie in
het algemeen een onmisbare grondstof voor de Nederlandse economie en voor mensen in
toenemende mate essentieel voor sociale verbinding en economische kansen.6 De bereikbaarheid van het alarmnummer 112 is daarenboven nog eens van levensbelang.
Daarom zijn er voor de bereikbaarheid van 112 extra maatregelen getroffen. Zo kan
112 worden gebeld zonder SIM-kaart of abonnement en kun je naar 112 bellen over elk
mobiel netwerk. Je bent voor de bereikbaarheid van 112 dus niet afhankelijk van de
netwerkdekking van je eigen aanbieder. Daardoor is de mobiele bereikbaarheid van 112
beter dan de dekking van de drie afzonderlijke mobiele netwerken. Bovendien kun je
112 ook bellen via buitenlandse netwerken, waardoor de dekking in de grensstreken
ook optimaal is. Tot slot zijn aanbieders verplicht om per 1 juli ook het bellen van
112 via WiFi-netwerken mogelijk te maken. Daardoor verbetert de bereikbaarheid van
112 binnenshuis.

In de Nota Mobiele Communicatie is ook toegelicht dat er echter (natuurkundige) beperkingen
zijn waardoor 100% dekking in de praktijk onmogelijk is. Juist omdat de bereikbaarheid
van het alarmnummer 112 van levensbelang is heeft de Minister van Justitie en Veiligheid
daarom diverse tips op de website van de rijksoverheid gepubliceerd voor mensen die
ondanks alle maatregelen die hiervoor zijn beschreven toch nog problemen ervaren met
de bereikbaarheid van 112 via een mobiel netwerk.7

Vraag 4

Kunt u voor ons visualiseren hoe het thans gesteld is met de mobiele bereikbaarheid
van alarmnummer 112 in Nederland? Kunnen wij een dekkingskaart ontvangen met «vlekken»
waaruit kan worden afgeleid in welke gebieden de mobiele bereikbaarheid slecht/onvoldoende
is en dus actie is gewenst?

Antwoord 4

Mobiele netwerkdekking is afhankelijk van natuurkundige wetten. De dekking is mede
daarom niet constant en kan van moment tot moment veranderen. Bijvoorbeeld door seizoensinvloeden,
zoals bladeren aan de bomen in de zomer, of weersomstandigheden. Ook de apparatuur
die iemand gebruikt bepaalt de mate van dekking die zij of hij ervaart. Een dekkingskaart
kan daarom enkel inzichtelijk maken hoe waarschijnlijk het is dat er ergens dekking
wordt ervaren. Bovendien is het praktisch onmogelijk om met zekerheid te voorspellen
of er ook binnenshuis dekking wordt ervaren. De isolatie van een huis of pand en de
gebruikte bouwmaterialen zijn ook allemaal van invloed op de mate van dekking.

In 2015 heeft Agentschap Telecom onderzoek gedaan om te bepalen op welke plekken de
waarschijnlijkheid waarmee 112 kan worden bereikt kleiner is dan 99%. Die kaart kunt
u terugvinden in het jaarverslag van Agentschap Telecom.8 Op basis van dit complexe en omvangrijke onderzoek9 heeft toenmalig de Minister van Economische Zaken geconcludeerd dat de dekking ten
behoeve van mobiele bereikbaarheid van 112 in Nederland op orde is.10 Het is aannemelijk dat de mobiele bereikbaarheid van 112 sindsdien verder is verbeterd.
Zo zijn er sinds 2015 gemiddeld genomen elk jaar antenne-opstelpunten bij gekomen
om de netwerkdekking te verbeteren, zorgen technologische innovaties ervoor dat de
netwerkdekking beter wordt, zijn er met de 700 MHz-band aanvullende frequenties bij
gekomen die nog verder reiken en minder last hebben van obstakels, en is het bellen
naar 112 via WiFi bij sommige aanbieders al mogelijk.

Er wordt momenteel gewerkt aan het creëren van een kaart die de gezamenlijke buitenhuisdekking
van de mobiele netwerken inzichtelijk maakt. De kaart biedt inzicht in de gezamenlijke
dekking van de drie mobiele netwerken. Die dekking is een sterke indicatie voor de
dekking van 112. De verwachting is dat deze kaart begin 2022 beschikbaar is. Op dat
moment zal ik uw Kamer informeren over eventuele mogelijkheden voor het verbeteren
van de mobiele dekking.

Vraag 5

Wat zijn de oorzaken van de slechte mobiele bereikbaarheid van 112 in bepaalde delen
van Nederland? Betreft het onvoldoende netwerkdekking door onvoldoende masten of spelen
ook andere oorzaken als isolatie en weeromstandigheden een rol? In welke mate zorgen
juridische procedures tegen het afgeven van een (omgevings)vergunning voor het plaatsen
van nieuwe masten voor vertraging?

Antwoord 5

De dekking van alle drie de mobiele netwerken in Nederland behoort stuk voor stuk
tot de absolute wereldtop. Dit blijkt elk jaar weer uit onafhankelijke metingen.11 Voor zover de mobiele bereikbaarheid van 112 in Nederland nog tekort schiet kan dat
tal van oorzaken hebben. Zoals in de vraag reeds wordt benoemd spelen de isolatie
van woningen of (bedrijfs)panden, weersomstandigheden, maar ook weerstand van burgers
tegen de plaatsing van mobiele antennes inderdaad allemaal een rol. Maar ook het toestel
dat iemand gebruikt12, de wijze waarop die apparatuur wordt gebruikt13, en seizoeninvloeden zoals wel/geen bladeren aan de bomen kunnen ook allemaal een
rol spelen. Waarom er op specifieke locaties (soms) geen of verminderde mobiele bereikbaarheid
van 112 is, is dus afhankelijk van de concrete casus en vergt telkens een grondige
analyse van alle omstandigheden en mogelijke oorzaken. Dit is ook waarom de kaart
uit het antwoord op vraag 4 melding slechts indicaties kan bieden voor de dekking
van 112, en geen definitief uitsluitsel.

Vraag 6

Acht u het mogelijk dat met de dekkingsverplichting van 98 procent voor telecomproviders,
voortkomend uit de veiling van de 700Mhz-band in 2020, alsnog 100 procent mobiele
dekking van alarmnummer 112 kan worden gerealiseerd? Indien niet, hoe kan dan de veiligheid
van inwoners in plaatsen met onvoldoende mobiele dekking worden gegarandeerd?

Antwoord 6

Het doel van de mobiele dekkingsverplichting is om ervoor te zorgen dat de mobiele
netwerkdekking van de verschillende vergunninghouders zo veel als mogelijk beschikbaar
is en een bepaalde minimumkwaliteit biedt. De verplichting is dan ook niet primair
gericht op het verbeteren van de mobiele bereikbaarheid van 112. Niettemin is het
waarschijnlijk dat naleving van de verplichting gaat leiden tot een verbetering van
de mobiele bereikbaarheid van 112. Zoals in de beantwoording van de vragen 3 en 5
is uitgelegd is 100% mobiele bereikbaarheid van 112 in de praktijk echter onmogelijk.
Het aanvullend behouden of nemen van een abonnement met een vaste lijn is daarom altijd
verstandig om de bereikbaarheid thuis te vergroten.

Vraag 7

Bent u bereid om het bovenstaande met branchevereniging Monet (waarin telecomproviders
verenigd zijn), Agentschap Telecom, gemeenten in de Vereniging van Nederlandse Gemeenten
(VNG) en provincies in het Interprovinciaal Overleg (IPO) te bespreken en te verkennen
met welke aanvullende acties de mobiele bereikbaarheid van alarmnummer 112 kan worden
verbeterd en onveilige situaties voorkomen?

Antwoord 7

Ik ben doorlopend in gesprek met partijen zoals de branchevereniging Monet, gemeenten,
de VNG, en het Agentschap Telecom over tal van onderwerpen. Het verbeteren van de
mobiele netwerkdekking is daar ook een onderdeel van. Indirect draagt het verbeteren
van de mobiele netwerkdekking ook bij aan de bereikbaarheid van 112 omdat daarvoor
de gecombineerde dekking van de drie mobiele netwerken van belang is. Voor de mobiele
bereikbaarheid van het alarmnummer 112 is de mogelijkheid om daar naar te bellen via
WiFi een belangrijke ontwikkeling. Het lijkt er namelijk op dat vooral de ervaren
dekking binnenshuis beter kan. De ACM heeft daarvoor een beleidsregel over opgesteld.
Op grond daarvan zijn de drie mobiele netwerkaanbieder verplicht om er per 1 juli
2021 voor te zorgen dat mensen 112 kunnen bellen via een WiFi-netwerk. Men moet dan
wel een (relatief moderne) smartphone hebben die bellen over WiFi ondersteunt, geschikt
is voor het netwerk van de aanbieder, en mogelijk wat in de instellingen van hun toestel
aanpassen. Dat kan men nakijken op de website van deze aanbieders.14 Hierdoor wordt de mobiele bereikbaarheid van 112 binnenshuis naar verwachting aanzienlijk
verbeterd.

Vraag 8

Kunt u bij het Agentschap Telecom en/of de VNG nagaan in hoeverre gemeentes bekend
zijn met en gebruik maken van de «Handreiking mobiele bereikbaarheid gemeenten», waarmee
lokaal de mobiele bereikbaarheid kan worden verbeterd? Wat is hiervan uw eigen indruk?

Antwoord 8

Agentschap Telecom heeft gemeld dat zij de handreiking al geregeld aan gemeenten heeft
verstrekt. Tegelijkertijd heb ik van de VNG en Monet begrepen dat de bekendheid van
de handreiking onder gemeenten beter kan. Zij helpen daarbij door gemeenten er op
te wijzen.

De handreiking is een nuttig instrument dat gemeentes kan helpen om vat te krijgen
op het uiterst complexe en veelzijdige vraagstuk dat mobiele bereikbaarheid inhoudt.
In hoeverre gemeentes hier daadwerkelijk gebruik van maken kan ik niet met zekerheid
stellen.

Vraag 9

Kunt u deze vragen in ieder geval voor het eerstvolgende commissiedebat Telecommunicatie
op 20 mei 2021 beantwoorden?

Antwoord 9

De beantwoording van deze vragen is bij mededeling van 10 mei uitgesteld.15

Op 1 juni 2021 heeft de vragensteller samen met het lid Rajkowski (VVD) een motie
ingediend in vervolg op deze vragen.16 Die motie is inmiddels met algemene stemmen aangenomen. In de motie wordt de regering
opgeroepen om «voor 1 januari 2022 met voorstellen te komen om de «witte gebieden» in Nederland te
ontsluiten, zodat voldaan kan worden aan de ondergrens van mobiele bereikbaarheid,
namelijk 112 te kunnen bellen». Teneinde uitvoering te geven aan deze motie zal allereerst de mobiele dekkingskaart
uit de beantwoording van vraag 4 worden opgesteld. Die kaart zal objectieve indicaties
geven van plekken waar de dekking van 112 buitenhuis mogelijk nog tekort schiet. Wat
de motie «witte gebieden» noemt. Op grond van die informatie zal ik uw Kamer informeren
over eventuele mogelijkheden voor het verbeteren van de mobiele dekking.