Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Heinen en Aartsen over het bericht 'Booking paste bonusregels aan voor miljoenenbeloning top'

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), mede namens Minister
van Financiën en Minister van Economische Zaken en Klimaat (ontvangen 29 juni 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Booking paste bonusregels aan voor miljoenenbeloning
top»?1

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met dit bericht.

Vraag 2

Wat is uw oordeel over het aanpassen van deze bonusregels en de miljoenenbeloning?
Deelt u de mening dat dergelijke bonussen ongepast zijn, wanneer een bedrijf een beroep
doet op staatssteun?

Antwoord 2

Het doel van de NOW is om werkgelegenheid zo veel mogelijk te behouden. Met de NOW
financiert de Staat gedeeltelijk de loonkosten van ondernemers. We doen dit vanwege
de ongekende coronacrisis en de door de overheid opgelegde beperkende maatregelen.
Zoals ik eerder ook in het debat over de steunmaatregelen van 2 juni jl. in uw Kamer
heb aangegeven, vind ik het onwenselijk en niet te verdedigen dat werkgevers die deze
steun vanuit de overheid ontvangen tegelijkertijd bonussen uitkeren aan directie en
bestuur, winstuitkeringen uitbetalen of eigen aandelen inkopen. Sinds de aanvang van
de NOW in het voorjaar van 2020 heb ik ook meermaals een oproep gedaan om alleen gebruik
te maken van de steungelden als dit echt nodig is.

Maar mijn persoonlijke normen zijn niet hetzelfde als de juridische normen. Bij de
start van de NOW in april 2020 bevatte de NOW geen voorwaarde die het uitkeren van
bonussen en dividend verbood. Samen met UWV is destijds in drie weken tijd de regeling
uitgedacht én geïmplementeerd. Deze ongekende doorlooptijd zorgde ervoor dat we bij
de uitwerking alleen rekening konden houden met essentiële voorwaarden. Uitgebreidere
voorwaarden hadden een snelle voorschotverstrekking in die periode in gevaar gebracht.

Bij de later (in mei 2020) geïntroduceerde mogelijkheid om een aanvraag op individuele
werkmaatschappijniveau in te dienen, geldt voor de NOW1 wel een verbod op het uitkeren
van bonussen en dividend. De NOW2 en verdere tranches hebben, mede op verzoek van
uw Kamer, een breder verbod op het uitkeren van bonussen. Vanaf de NOW2 geldt er een
verbod bij een reguliere aanvraag (op concernniveau) bij aanvragen boven de € 100.000
voorschot en vanaf € 125.000 definitieve subsidie (vanaf de NOW3 is het bedrag voor
het voorschot ook verhoogd naar € 125.000).

Ik ben naar aanleiding van de motie die uw Kamer op 24 maart jl. heeft aangenomen
met de sociale partners in gesprek gegaan over het bonus- en dividendverbod. Die motie
verzoekt het kabinet aanvullende voorwaarden omtrent het uitkeren van bonussen/dividend
te stellen. Ik heb uw Kamer hierover op 1 juni jl. een brief gestuurd.2 Hierin is onder andere opgenomen dat in de NOW4 een aanvullende voorwaarde wordt
geïntroduceerd met betrekking tot het uitkeren van bonussen en dividend. Met deze
voorwaarde worden werkgevers verplicht om bij een NOW-aanvraag een schriftelijke overeenkomst
te sluiten met ten minste één belanghebbende vertegenwoordiging van werknemers over
het bonus- en dividendbeleid van de onderneming.

Dit moet ertoe leiden dat er in de onderneming een discussie wordt gevoerd over het
bonus- en dividendbeleid. Samen met de vakbeweging moet gesproken worden over de wenselijkheid
en noodzakelijkheid van het uitkeren van bonussen en dividend.

Inmiddels heeft Booking.com begin juni 2021 aangegeven het ontvangen NOW-voorschot
volledig terug te betalen. Ik vind dat een verstandig besluit en doe ook nogmaals
op andere bedrijven een moreel appèl om ontvangen steun terug te betalen wanneer deze
toch niet noodzakelijk blijkt te zijn geweest.

Verder zal ik, zoals toegezegd in het debat op 2 juni jl., in gesprek gaan met een
bredere vertegenwoordiging van bedrijven over de overwegingen omtrent het uitkeren
van bonussen en dividend.

Vraag 3

Kunt u aangeven hoe hoog het totaal aan bonussen is? Hoe verhoudt zich dat tot het
bedrag aan ontvangen staatssteun?

Antwoord 3

Ik heb geen inzicht in de hoogte van bonussen van bedrijven.

Vraag 4

Kunt u aangeven hoe, op welke manier en via welke constructie, Booking de bonusregels
heeft aangepast?

Antwoord 4

In de beantwoording van vraag 2 is nader ingegaan op de bonusregels binnen de NOW.
Naast regelgeving vanuit deze generieke regelingen heeft het kabinet een afwegingskader
bij steunverzoeken individuele bedrijven opgesteld. Daar waar het steunverzoeken van
individuele bedrijven betreft, worden in dit afwegingskader in de regel beperkende
voorwaarden voor het betalen van bonussen en uitkeren van dividend gesteld.3 De verleende overheidsbijdrage aan Booking.com valt onder de generieke regeling van
de NOW en daarmee buiten de reikwijdte van het afwegingskader.

Vraag 5

Kunt u aangeven hoe het aanpassen van deze bonusregels en de beloning zich verhoudt
tot het nationaal afgesproken staatssteunkader, waarin beide het beperken van bonussen
en het uitkeren van dividend als voorwaarden zijn gesteld?

Antwoord 5

Op dit moment zien wij geen aanleiding om het afwegingskader bij steunverzoeken individuele
bedrijven aan te scherpen.

De Europese Commissie heeft met haar vaststelling van de Tijdelijke kaderregeling
inzake staatssteun ter ondersteuning van de economie vanwege de huidige Covid-19 uitbraak,
ook opgenomen dat bij staatssteun voor herkapitalisatiemaatregelen van ondernemingen
er stevige beperkingen zijn in de beloning van het management. Deze beperkingen gelden
niet voor andere vormen van staatssteun zoals liquiditeitsmaatregelen en tegemoetkomingen
in niet-gedekte vaste lasten. De Europese beperkingen verbonden aan steun voor herkapitalisatie
zijn ook in lijn met het kabinetsbeleid dat is neergelegd in het afwegingskader bij
steunverzoeken individuele bedrijven van 1 mei 2020. Daarin is expliciet aangegeven
dat bij het verstrekken van bedrijfsspecifieke steunverlening waarmee een onderneming
wordt geherstructureerd, het in de regel niet verenigbaar is dat dividenden worden
uitgekeerd, bonussen worden betaald, eigen aandelen worden ingekocht of ruime ontslagvergoedingen
worden betaald voor leden van de Raad van Bestuur of leden van de Raad van Commissarissen.

Zoals ook aangegeven in de beantwoording van de moties van 13 april jl. ingediend
tijdens het VAO Staatsdeelnemingen4, zal de Minister van Economische Zaken en Klimaat bij de Europese Commissie expliciet
navraag laten doen naar de eventuele ruimte die de Tijdelijke kaderregeling nog zou
laten voor het toekennen (doch pas later uitkeren) van bonussen of andere variabele
beloningen bij staatssteun voor herkapitalisatie. Voor zover deze ruimte nog aanwezig
zou zijn, zal de Minister van Economische Zaken en Klimaat bij de Europese Commissie
pleiten voor een verdere aanscherping van de Tijdelijke kaderregeling van deze voorwaarden
bij staatssteun voor herkapitalisatie. Daarbij zal steun worden gezocht bij gelijkgezinde
lidstaten. Voor zover deze ruimte niet aanwezig is, zal de Minister van Economische
Zaken en Klimaat uw zorgen over de concrete toepassing van het Tijdelijk steunkader
op individuele voorgenomen steunmaatregelen en de nakoming van de opgelegde beperkingen
overbrengen.

Het reguliere Europese Reddings- en Herstructureringskader – dat onder strikte condities
liquiditeits- en solvabiliteitssteun aanvaardbaar acht – verhindert niet dat nationale
autoriteiten zelf voorwaarden kunnen stellen aan aandelenbonussen. Bij een overheidsbijdrage
in het kader van de NOW gaat het echter niet om staatssteun voor herkapitalisatie.
De Minister van Economische Zaken en Klimaat is echter bereid om met de Europese Commissie
in overleg te treden om te bezien of het verstandig is om het reeds in het bestaande
Reddings- en Herstructureringskader besloten liggende concept van lastendeling van
private financiers bij herstructurering van een onderneming aan te scherpen in lijn
met de eisen van paragraaf 3.11 van het Tijdelijk Steunkader Covid-19.