Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Nispen en Kwint over de beschikbaarheid en de betaalbaarheid van het aanbod van sport op televisie

Antwoord van Minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media), mede namens
de Minister voor Medische Zorg (ontvangen 24 juni 2021).

Vraag 1

Ziet u ook dat veel mensen plezier beleven aan het kijken naar sport op televisie,
zeker ook nu in coronatijd het bezoeken van sportwedstrijden niet of slechts beperkt
mogelijk is?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3

Erkent u dat er een ontwikkeling is in de afgelopen vijftien à twintig jaar waarbij
steeds meer populaire sport niet meer toegankelijk is vanwege een betaalmuur en prijzige
abbonementen, bijvoorbeeld de Formule 1 die volgend jaar niet meer bij Ziggo te zien
is maar bij een Zweedse streamingsdient, of bijvoorbeeld de voetbalrechten van binnenlandse
en buitenlandse competities die sinds lange tijd in handen zijn van betaalkanalen?
Kunt u schetsen welke feiten en omstandigheden volgens u aan deze ontwikkeling hebben
bijgedragen? Hoe heeft het aanbod van deze diensten het medialandschap naar uw mening
veranderd? En hoe ziet u dit landschap zich de komende jaren verder ontwikkelen?

Heeft u een mening of opvatting over deze ontwikkeling?

Antwoord 2, 3

Uitzendrechten van grote sportwedstrijden en evenementen vertegenwoordigen in toenemende
mate een commerciële waarde, mede vanwege de belangstelling van het publiek voor deze
sporten. Daarbij is ook de betalingsbereidheid van het publiek voor specifieke televisiediensten
toegenomen. Dat leidt tot een grotere vraag dan aanbod. Het «eigendom» van sportrechten
wisselt daarnaast steeds vaker van televisieaanbieder. Dat is bijvoorbeeld te zien
bij de rechten voor Europese voetbalcompetities (Talpa en RTL wisselen de rechten
voor Nederland) en voor de buitenlandse voetbalcompetities. Tegelijkertijd is er nog
heel veel sport vrij toegankelijk te zien, via de publieke omroep én via de open kanalen
van commerciële omroepen.

Bedrijven die deze rechten kopen doen dit om hier geld aan te verdienen om tenminste
de investering terug te verdienen of bijvoorbeeld om een «footprint» op de Nederlandse
markt te krijgen. Dit kan door aan consumenten een abonnementsprijs te vragen zoals
bijvoorbeeld ESPN, maar ook door een advertentie gedreven model zoals Talpa met de
Champions League doet of een combinatie daarvan.

Voor Formule 1 geldt in de huidige situatie dat dit alleen voor Ziggo-klanten «gratis»
te zien is. Voor niet-Ziggo klanten, grofweg de helft van het totaal aan consumenten
met een televisieabonnement, betekent dit dat zij een betaalde dienst moeten afnemen
om Formule 1 te kunnen zien.

De toegenomen concurrentie maakt het voor de consument op dit moment enerzijds wellicht
lastig om te volgen waar wat wordt uitgezonden, maar biedt anderzijds ook voordelen
door toegenomen beeldkwaliteit (bijvoorbeeld opkomst 4k) en productinnovatie (streaming
via apps). En op termijn biedt dit voor consumenten in toenemende mate de kans om
te kiezen waarvoor ze willen betalen in plaats van de grote televisiepakketten die
de grote televisiepakketaanbieders nu aanbieden. Daarmee kan een consument in sommige
gevallen ook goedkoper uit zijn.

Voor evenementen die geoormerkt zijn als van aanzienlijk belang voor de samenleving
zijn specifieke regels opgesteld, de zogenoemde evenementenlijst. Zie daarvoor mijn
antwoorden op de vragen 6 en 7.

Vraag 4

Erkent u dat het slechts tegen betaling beschikbaar zijn van populaire sporten een
negatief effect kan hebben op het bereik van deze sporten onder brede lagen van de
samenleving, zeker bij mensen die moeite (zullen) hebben om een duur abonnement te
betalen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 4

Hoewel een causaal verband lastig is aan te tonen kan ik me voorstellen dat het slechts
tegen betaling beschikbaar zijn van populaire sporten in sommige gevallen een negatief
effect kan hebben op het bereik van deze sporten onder brede lagen van de samenleving.
De evenementenlijst garandeert de beschikbaarheid van sportwedstrijden en evenementen
met een aanzienlijk belang voor de samenleving.

Vraag 5

Vindt u in de kern eigenlijk ook niet dat sport op televisie voor veel mensen veel
plezier en ontspanning oplevert en dat het geen goede zaak is als dit voor steeds
minder mensen toegankelijk en betaalbaar is, even los van de vraag of daar ook iets
aan te doen is en of dit wel of niet een taak is voor de politiek? Zo niet, waarom
niet?

Antwoord 5

Het is aan de publieke en commerciële omroepen om de inhoud van hun programmering
te bepalen. De overheid en politiek dient zich daar niet mee te bemoeien. Hieronder
valt ook het wel of niet uitzenden van sport op televisie, al dan niet tegen betaling.
De vrijheid van meningsuiting is een groot goed en ik vind het onwenselijk om mij
als Minister voor media uit te laten over de inhoud van programmering.

Vraag 6

Als u de mening deelt dat sport op televisie idealiter voor iedereen beschikbaar en
toegankelijk zou moeten zijn zonder extra abonnementen of betaaldiensten, kunt u dan
vervolgens de vraag beantwoorden wat daar mogelijkerwijs aan te doen zou zijn? Welke
scenario’s zouden er zijn om deze ontwikkeling te keren en het sportaanbod op televisie
voor een ieder toegankelijk te houden?

Antwoord 6

Het Mediabesluit 2008 voorziet -zoals gezegd- in een lijst met evenementen die van
aanzienlijk belang voor Nederland zijn. Voor de evenementen op deze lijst geldt dat
die, indien zij worden uitgezonden, in ieder geval moeten worden uitgezonden op een
(publiek of commercieel) open net. Hiermee wordt bedoeld een net dat is opgenomen
in het standaard-programmapakket van een pakketaanbieder. De evenementen op de lijst
kunnen aldus niet achter een abonnement of betaaldienst verdwijnen.

De doelstelling van de lijst is het waarborgen van een adequate toegang van het publiek,
tegen een betaalbare prijs, tot de desbetreffende evenementen. Hieronder vallen sportevenementen,
zoals de Europese- en Wereldkampioenschappen van voetbal, schaatsen, hockey, wielrennen
en bijvoorbeeld ook de Olympische en Paralympische Spelen. Ook staan hier culturele
evenementen op, zoals het Eurovisie Songfestival, Pinkpop en het Grachtenfestival.

De lijst wordt periodiek geëvalueerd, waarbij wordt gekeken naar de doeltreffendheid
en de effecten in de praktijk. Op basis van die evaluatie kan vervolgens door het
Kabinet besloten worden om de lijst al dan niet aan te passen.

Uit de laatste evaluatie van 20 november 2013 bleek dat de lijst over het algemeen
doeltreffend werkt en gezien kan worden als een adequaat middel om evenementen toegankelijk
en beschikbaar te houden voor het brede publiek. Tegelijkertijd kwam naar voren dat
de lijst ingrijpt op de vrije marktwerking en het objectieve prijsmechanisme voor
uitzendrechten van sportevenementen verstoort. Als zodanig kan de evenementenlijst
de financiële belangen van uitzendrechthebbenden, omroepen, betaalkanalen en sportorganisaties
schaden.

Bij het kiezen van welke evenementen op de lijst worden geplaatst dient hier ook rekening
mee te worden gehouden.

De eerstvolgende evaluatie staat gepland voor 2023. Daarbij zal ik samen met alle
bij de lijst betrokken belanghebbenden onderzoeken of de huidige lijst nog steeds
afdoende doeltreffend is en wat daarvan de effecten in de praktijk zijn. Daarbij zal
ik tevens uw vraag meenemen of er nog meer scenario’s zouden kunnen zijn om het sportaanbod
op televisie voor een ieder toegankelijk te houden.

Vraag 7

Bent u bereid onderzoek uit te laten voeren naar de mogelijkheden om hier iets aan
te doen? Zo niet, waarom niet?

Antwoord 7

Het rapport dat voortvloeit uit voornoemde evaluatie zal ik t.z.t. aan u doen toekomen.
Op basis van de uitkomsten daarvan kan vervolgens besloten worden of nader onderzoek
nodig is.