Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Boucke en Hagen over het bericht 'De wereld heeft veel meer grondstoffen nodig om de klimaatdoelen te halen'

Antwoord van Minister Blok (Economische Zaken en Klimaat), mede namens Staatssecretaris
van Infrastructuur en Waterstaat (ontvangen 22 juni 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «De wereld heeft veel meer grondstoffen nodig om de
klimaatdoelen te halen»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3

Hoe werkt Nederland op dit moment aan het verhogen van grondstofproductie zodat er
een goede, snelle overgang kan worden gemaakt naar schone energie?

Bestaat er een project van de Nederlandse overheid, in samenwerking met Nederlandse
bedrijven, om grondstofproductie op een schone manier, met aandacht voor recycling,
milieu en omgeving te verhogen? Zo niet, zou u in de nabije toekomst een dergelijk
project willen faciliteren? Zo ja, op welke manier? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2, 3

Om de ambities van het Klimaatakkoord te halen, is het slim omgaan met de hiervoor
benodigde grondstoffen van groot belang. Niet alleen levert het hergebruik van benodigde
materialen, producten en infrastructuur CO2-reductie op ten opzichte van alles nieuw produceren, ook het beschikbaar houden van
materialen om de toekomstige energieplannen te kunnen realiseren is van toenemend
belang. Via het Europese actieplan circulaire economie en specifiek het actieplan
kritieke materialen werkt Nederland op Europees niveau nauw samen met andere lidstaten
en de Europese Commissie om meer toegang te krijgen tot duurzaam geproduceerde grondstoffen,
meer grondstoffen te produceren binnen Europa en slimmer hergebruik van materialen,
producten en infrastructuur te bevorderen.

Binnen Nederland wordt via het Rijksbrede Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie
gewerkt aan het slimmer (her)gebruiken van grondstoffen in veel verschillende sectoren,
waaronder de maakindustrie. Via de transitieagenda Circulaire Maakindustrie (UPCM)
werkt het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat samen met bedrijven, kennisinstellingen
en overheden aan energie gerelateerde projecten zoals circulaire windparken, circulaire
zonneparken, circulaire batterijen en «warmte as a service» om grondstoffen slimmer
te hergebruiken met aandacht voor recycling, milieu en omgeving. Dit wordt tevens
gevoed door innovatieprojecten in het kader van het missiegedreven topsectoren- en
innovatiebeleid op onder meer circulaire batterijtechnologie. Via het Europese actieplan
kritieke materialen sluit Nederland aan bij de industriële grondstoffenalliantie om
de genoemde projecten zo ambitieus mogelijk uit te voeren.

Vraag 4

Op welke manier draagt Nederland bij aan duidelijke nationale en mondiale ambities
om te voldoen aan het Klimaatakkoord, zodat aanbieders van grondstoffen het signaal
krijgen dat er veel meer investering nodig is in mijnen?

Antwoord 4

Zowel mondiaal, Europees als nationaal heeft Nederland zich verbonden aan ambitieuze
klimaatdoelen. Daarbij spant Nederland zich er internationaal voor in om klimaatdoelstellingen
ambitieus en concreet te maken, en om de urgentie van de toenemende grondstoffenvraag
voor de benodigde energietransitie tegelijkertijd te onderstrepen. Hierbij moet de
toeleveringszekerheid van kritieke grondstoffen voor de Europese economie in samenhang
bezien worden met de noodzakelijke verbetering van de sociale- en milieuomstandigheden
waaronder mijnbouw van deze grondstoffen in gebieden buiten de EU plaatsvindt.

Voor het realiseren van deze doelen zijn in alle sectoren ingrijpende aanpassingen
nodig waarvoor nieuwe technologieën ingezet moeten worden met gebruik van andere grondstoffen.
Voor de aanbieders van deze grondstoffen biedt dit een zeer helder signaal om op deze
toenemende vraag te anticiperen.

Vraag 5, 6

Wat is de appreciatie van de Minister en Staatssecretaris van het advies van het Internationaal
Energie Agentschap (IEA) om onderzoek te doen naar het stimuleren van alternatieve
grondstoffen, meer werk te maken van recycling en niet af te dingen op het milieu
en mensenrechten?

Op welke manier gaat de overheid aan de slag met dit advies? Wat is de rol van de
overheid in het faciliteren van dergelijk onderzoek?

Antwoord 5, 6

Het advies van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) geeft een zeer gedegen
analyse van mondiale grondstoffen-impact die hoort bij een toenemende klimaat- en
energieambitie richting 2050. Het maakt daarbij inzichtelijk hoe de grondstoffensamenstelling
van huidige energie gerelateerde technologieën leidt tot verschillende milieu en geopolitieke
uitkomsten. Alternatieve grondstoffen om minder afhankelijk te worden van zogeheten
«kritieke» grondstoffen met een hoge milieu, sociale- en geopolitieke impact zijn
een belangrijke oplossingsrichting. Duurzame alternatieve grondstoffen toepassen is
een sectoroverstijgende uitdaging, waar de overheid via het missiegedreven topsectoren-
en innovatiebeleid steun aan verleent. Hoewel recycling voor verschillende materialen
in Nederland en in toenemende mate in Europa goed is geregeld, blijft de recycling
van kritieke materialen zoals zeldzame aardmetalen ver achter. Via het Europese actieplan
kritieke materialen wordt eraan gewerkt om de benodigde schaal en industriële allianties
te verzekeren. Nederland steunt dit actieplan en via onder andere projecten circulaire
windparken, zonneparken en batterijen wordt hierbij aangehaakt en gekeken hoe de kritieke
materialen teruggewonnen kunnen worden. Op zowel nationaal als Europees niveau geldt
dat hierbij met respect voor mens en milieu moet worden gehandeld. Met steun van Nederland
stelt Europa steeds ambitieuzere duurzaamheidseisen in haar grondstoffenbeleid om
te zorgen dat er niet wordt afgedongen op milieu en mensenrechten.