Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kat over het bericht "Meldpunt toegang tot schuldhulpverlening voor ZZP’ers"

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 28 mei
2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 2554.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat de Nationale ombudsman een meldpunt toegang tot
schuldhulpverlening voor ZZP’ers is gestart?1

Antwoord 1

Ja, dit bericht is mij bekend.

Vraag 2

In hoeverre bent u van mening dat ZZP’ers specifieke behoeften hebben wat betreft
schuldhulpverlening en dat gemeenten hiervoor specifieke expertise in huis moeten
hebben? Zo ja, welke?

Antwoord 2

ZZP’ers vormen in de schuldhulpverlening inderdaad een doelgroep met andere behoeften
dan particulieren met een schuldhulpvraag. De gemiddelde schuld is bijvoorbeeld hoger
en de schulden zijn vaak complexer door bijvoorbeeld onderliggende contracten, beslag-
en executieproblemen en afwikkeling van belastingaangiften.2 Dat vraagt om een andere aanpak en specifieke kennis over ondersteuningsmogelijkheden
en regelingen voor ondernemers, alternatieve financieringsmogelijkheden en specialistische
juridische, bedrijfseconomische en fiscale kennis. Gemeenten kunnen ervoor kiezen
deze specialistische kennis in huis te halen of om de schuldhulpverlening aan ondernemers
(deels) uit te besteden.

Vraag 3

Op welke wijze worden gemeenten ondersteund om ZZP’ers passende schuldhulpverlening
te kunnen bieden?

Antwoord 3

In 2020 heeft Schouders Eronder in samenwerking met het Platform voor Publieke Ondernemersadviesorganisaties
(PPO Nederland) een werkwijzer Ondernemers en Schulden samengesteld voor gemeenten.3 Deze werkwijzer biedt zowel handvatten voor gemeenten die nog geen schuldhulp aan
ondernemers bieden en willen weten hoe ze dit het beste kunnen opzetten, als voor
gemeenten die hun dienstverlening voor ondernemers met schulden willen verbeteren.
Ook zijn er verschillende activiteiten en (regionale) bijeenkomsten georganiseerd
door de VNG, PPO Nederland en Schouders Eronder met als doel gemeenten te ondersteunen
bij het verbeteren van de schuldhulpverlening aan ondernemers.

Daarnaast heb ik een subsidie verstrekt aan de VNG om gemeenten te ondersteunen op
het gebied van communicatie, informatievoorziening en bewustwording in relatie tot
het bieden van schuldhulp aan ondernemers.4

Vraag 4

Op welke wijze worden gemeenten ondersteund om hun communicatie aan te passen aan
deze doelgroep voor de schuldhulpverlening?

Antwoord 4

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 3 heb ik een subsidie verstrekt aan de VNG
om gemeenten o.a. op het gebied van communicatie aan ondernemers te ondersteunen.
Daarnaast richt de eerste deelcampagne van de landelijke campagne «De eerste stap
helpt je verder» zich specifiek op ondernemers met schulden. Gemeenten kunnen het
campagnemateriaal downloaden en inzetten om ondernemers beter te bereiken met hun
hulpaanbod.5

Vraag 5

Hoeveel gemeenten hebben specifieke communicatie ontwikkeld, bijvoorbeeld op de website,
voor schuldhulpverlening aan ZZP’ers?

Antwoord 5

Dit is een verantwoordelijkheid van gemeenten. Het Ministerie van SZW heeft hier geen
gegevens over. Wel zien we dat steeds meer gemeenten aangesloten zijn op de Nederlandse
Schuldhulproute (NSR) en bij Geldfit Zakelijk. Hierdoor wordt de ondersteuning die
gemeenten bieden aan ondernemers beter vindbaar, onder andere door het gratis te bellen
telefoonnummer van Geldfit (0800-8115) en de betrokkenheid van private partijen als
banken en verzekeraars. Op dit moment kijkt het Ministerie van SZW samen met het Ministerie
van EZK naar mogelijkheden om het brede hulpaanbod voor ondernemers transparant te
ordenen en beter te ontsluiten als onderdeel van de Nederlandse Schuldhulproute voor
ondernemers.

Vraag 6

Op welke wijze wordt deze groep proactief door gemeenten benaderd om hen op de hoogte
te brengen van de beschikbare dienstverlening?

Antwoord 6

Sommige gemeenten wijzen ondernemers die een aanvraag doen voor de Tozo en/of TONK,
actief op het aanbod voor ondernemers met (problematische) schulden. Daarnaast kunnen
gemeenten, zoals aangegeven bij het antwoord op vraag 4, gebruik maken van het campagnemateriaal
om ondernemers te bereiken. Ook kunnen zij zich aansluiten bij de NSR en Geldfit Zakelijk,
zoals aangegeven bij het antwoord op vraag 5.

Vraag 7

In hoeverre is er zicht op de groep ZZP’ers waarvan de schulden problematisch kunnen
worden als de steunmaatregelen wegvallen?

Antwoord 7

Als de steunmaatregelen ophouden, kunnen ZZP’ers in problematische schulden terechtkomen.
In hoeverre en in welke mate deze situatie zich zal voordoen, weten we niet. De inzet
van het kabinet is om problematische schulden zo veel mogelijk te voorkomen dan wel
te beperken. Het is daarom van belang dat gemeenten voorbereid zijn op een mogelijke
toename van het aantal ZZP’ers dat aanklopt voor hulp bij financiële problemen. Gemeenten
hebben per 1 januari 2021 meer mogelijkheden om op basis van vroegsignalering mensen
met betaalachterstanden eerder in beeld te krijgen en een passend hulpaanbod te doen.
ZZP’ers vallen ook onder de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening en kunnen dus ook
door middel van vroegsignalering worden benaderd door gemeenten.6

Vraag 8

Wat kan er gedaan worden om gemeenten goed voor te bereiden op een mogelijk grote
instroom richting schuldhulpverlening wanneer de steunmaatregelen wegvallen?

Antwoord 8

In de zomer van 2020 heeft een tiental rondetafelgesprekken plaatsgevonden met betrokken
gemeenten en organisaties over concrete maatregelen om kwetsbare groepen vroegtijdig,
snel en adequaat te helpen. Hierbij zijn afspraken gemaakt over maatregelen die erop
gericht zijn dat mensen niet te lang met hun financiële problemen blijven rondlopen.
Het kabinet heeft extra middelen vrijgemaakt voor gemeenten ten behoeve van het gemeentelijk
schuldenbeleid (efficiëntere en snellere dienstverlening) en de bijzondere bijstand.7

Daarnaast worden gemeenten ondersteund door de subsidies die zijn verstrekt aan Schouders
eronder en de VNG, zoals benoemd bij het antwoord op vraag 3.

Vraag 9

Wat kan er extra gedaan worden om ZZP’ers al zo veel als mogelijk te bewegen in een
vroeg stadium ondersteuning te zoeken bij financiële problemen?

Antwoord 9

ZZP’ers kunnen net als particulieren gebruik maken van de Nederlandse Schuldhulproute.
Het telefoonnummer 0800-8115 voor hulp bij geldzorgen is toegankelijk voor ZZP’ers
en we zien ook dat deze weg steeds meer wordt gevonden door ZZP’ers. Hetzelfde geldt
voor de website van Geldfit Zakelijk, waar ondernemers digitaal een financiële fitheidstest
kunnen invullen.8 Ondernemers met een hulpvraag worden doorgeleid naar bijvoorbeeld hun gemeente, de
Kamer van Koophandel of speciale ZZP-adviseurs voor ondersteuning.

De Kamer van Koophandel is een «Zwaar Weer»-programma gestart voor ondernemers die
in deze lastige periode in nieuwe situaties komen. Hierin wordt o.a. met een routewijzer
inzicht geboden in waar de ondernemer/onderneming staat en welke oplossingsrichtingen
en hulp voor hem/haar uitkomst kunnen bieden. De KVK biedt bovendien als centraal
loket voor mkb-ondernemers actuele informatie over alle relevante (financiële) regelingen
en stappenplannen op maat. Ook biedt de KVK ondernemers persoonlijk advies door experts.9

Vraag 10

In hoeverre is er zicht op de omvang van de groep ZZP’ers die eigen vermogen, zoals
het pensioenspaargeld, inzet om de eigen onderneming financieel overeind te houden?

Antwoord 10

Hier zijn geen gegevens over voorhanden.

Vraag 11

In hoeverre is de campagne «Kom jij er uit?» toegespitst op communicatie richting
ZZP’ers?

Antwoord 11

De campagne “Kom jij eruit?” heeft in het najaar van 2020 ingezet op ZZP’ers met financiële
zorgen. Zo zijn er meerdere ambassadeurs aangehaakt die zelfstandig ondernemer zijn
en is er op de campagnewebsite (www.komuitjeschuld.nl) een specifieke pagina voor zelfstandigen met verwijzingen naar de juiste hulp. Daarnaast
is recent de campagne ‘De eerste stap helpt je verder’ gestart. De eerste deelcampagne
richt zich specifiek op mensen die door de coronacrisis extra hard geraakt worden,
waaronder ondernemers.

Vraag 12

Kunt u garanderen dat ZZP’ers niet geweigerd worden bij de schuldhulpverlening als
de belastingdienst weigert mee te werken?

Antwoord 12

Gemeenten kunnen een groep niet generiek de toegang tot de gemeentelijke schuldhulpverlening
weigeren. Zij kunnen een aanvraag op basis van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening
alleen op individuele gronden weigeren. Gemeenten zijn verplicht een beschikking af
te geven waartegen in bezwaar en zo nodig beroep kan worden gegaan.

De Belastingdienst heeft haar aanpak gewijzigd en werkt na een toets naar de levensvatbaarheid
van een onderneming nu wel mee aan een schuldregeling.10