Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Leijten over de staking bij kolencentrale op de Maasvlakte

Antwoord van Minister Van ’t Wout (Economische Zaken en Klimaat), mede namens de Minister
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ontvangen 11 mei 2021).

Vraag 1

Hoe is het mogelijk dat dat kolencentrale Onyx Power Plant Rotterdam in oktober 2020
een subsidie van 238 miljoen euro heeft aangevraagd in ruil voor het beëindigen van
de werkzaamheden van de kolencentrale, maar niet genoeg geld uittrekt voor een sociaal
plan voor personeel terwijl dit wel een voorwaarde was voor de subsidie?1

Antwoord 1

De call for proposals is opengesteld zodat eigenaren van kolencentrales een voorstel
kunnen indienen om volledig te stoppen met kolenstook met behulp van een subsidie.
Aan de voorstellen heb ik een aantal eisen verbonden (zie hiervoor ook Kamerstuk 32 813, nr. 568) waaraan moet zijn voldaan voordat de subsidie definitief wordt toegekend.

Daarnaast dienen de procedures op grond van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) te
zijn afgerond. Op grond van de WOR heeft de ondernemingsraad (OR) adviesrecht over
een voorgenomen besluit van de ondernemer tot beëindiging van de werkzaamheden van
de onderneming of van een belangrijk onderdeel daarvan. Er is, voor zover mij bekend,
op dit moment nog geen overeenstemming bereikt over een sociaal plan. Dat betekent
dat ook nog niet bekend is hoeveel geld de werkgever voor dit sociaal plan en voor
de uitvoering ervan reserveert.

Als het voorstel dat door Power Plant Rotterdam is ingediend niet voldoet aan de gestelde
eisen, wordt de subsidie voor het voorstel niet verleend. Hiermee wordt onder andere
geborgd dat werknemers adequaat worden ondersteund als de subsidie wordt verstrekt.

Vraag 2

Deelt u de mening dat een regeling van hetzelfde niveau als van de vorig jaar gesloten
Hemwegcentrale moet zijn, te weten ten minste drie jaar lang recht op scholing, begeleiding,
en compensatie van inkomensverlies bij een lager betaalde volgende baan WW-uitkering?
Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 2

Bij de Hemwegcentrale was er sprake van een gedwongen sluiting per 1 januari 2020,
terwijl de Onyxcentrale er zelf voor gekozen heeft om subsidie aan te vragen om de
centrale te sluiten.

Vanwege die vrijwilligheid van deze sluiting is in de call for proposals als eis opgenomen
dat de werkgever de medewerkers die hun baan verliezen als gevolg van de sluiting
adequaat moet ondersteunen, waarbij wordt aangesloten bij de uitgangspunten van het
Westhavenarrangement. Dat betekent begeleiding en ondersteuning bij het vinden van
een volgende baan voor alle werknemers met een tijdelijk of een vast dienstverband.
En daarnaast een tegemoetkoming van in totaal tenminste 35% van het jaarloon – vanwege
een eventueel lager loon in een nieuwe baan – voor de werknemers met een vast dienstverband
voor een periode van maximaal drie jaar.

Als aan deze eisen niet wordt voldaan, wordt de subsidie niet verleend.

Vraag 3

Kunt u proberen uit te leggen dat deze belegger denkt bijna een kwart miljard in zijn
zak te steken terwijl het denkt maar 1,3% te reserveren voor hun personeel?

Antwoord 3

De financiële beoordeling van het ingediende voorstel is nog niet afgerond. Nadat
dit is gebeurd, zal het voorgenomen besluit ook aan de Europese Commissie ter goedkeuring
worden voorgelegd, omdat de subsidie staatssteun betreft. Door de beoordeling van
het voorstel en de goedkeuring van de Europese Commissie wordt geborgd dat aan Power
Plant Rotterdam niet meer subsidie wordt verleend dan is gerechtvaardigd.

Vraag 4

Wat vindt u ervan dat de directie van de kolencentrale al sinds oktober weet dat er
een subsidie voor de sluiting is aangevraagd, terwijl er sinds die tijd enkel onzekerheid
is over hun toekomst onder personeel van de kolencentrale?2

Antwoord 4

Het is altijd vervelend als werknemers in onzekerheid zitten over hun baan en ik ben
mij er van bewust dat het voorstel door Power Plant Rotterdam om de centrale te sluiten
grote impact heeft voor het personeel dat daar werkzaam is. Ik ben mij er ook van
bewust dat in de periode waarin de aanvraag van Power Plant Rotterdam wordt beoordeeld
er grote onzekerheid is bij de werknemers van de centrale. Tegelijkertijd vind ik
het van belang dat het besluit over de aangevraagde subsidie zorgvuldig wordt genomen
en dat kost tijd.

Door het opnemen van de eis ten aanzien van het sociaal plan in de call voor proposals
is gewaarborgd dat er adequate ondersteuning is voor de werknemers en probeer ik iets
van deze onzekerheid weg te nemen.

Vraag 5

Kunt u aangeven welk overleg er in de afgelopen maanden is geweest met de directie
van de kolencentrale en/of de aandeelhouder over de subsidie en het sociaal plan?

Antwoord 5

De afgelopen maanden is er contact geweest met de directie van de kolencentrale en
met de aandeelhouder van Power Plant Rotterdam over de (financiële) onderbouwing van
het voorstel dat onder de call for proposals is gedaan. Hierover is daarnaast ook
contact geweest tussen de directie van de kolencentrale en de adviseur die EZK ondersteunt.
Deze contacten zijn noodzakelijk om het voorstel te kunnen beoordelen in het licht
van de eisen die zijn gesteld in de call for proposals. In het bijzonder mag geen
sprake zijn van overcompensatie en dient het sociaal plan aan te sluiten bij de uitgangspunten
van het Westhavenarrangement.

De Staat is zelf geen partij in de onderhandelingen tussen de werkgever en werknemer
met betrekking tot het sociaal plan. Ik toets, met ondersteuning van de Minister van
Sociale Zaken en Werkgelegenheid, of het bij de aanvraag overgelegde concept van het
sociaal plan aan de eisen voldoet.

Vraag 6

Herinnert u zich nog de aangenomen motie-Beckerman over een goede oplossing voor de
medewerkers van de Onyx-kolencentrale? Kunt u aangeven wat u heeft gedaan met deze
opdracht? (Kamerstuk 32 813, nr. 627)

Antwoord 6

Deze motie staat helder op mijn netvlies en ik geef er uitvoering aan. De overheid
is geen partij bij de onderhandelingen over een sociaal plan, dat is aan partijen
zelf. Met de in de call for proposals opgenomen eisen ten aanzien van een sociaal
plan, wordt geborgd dat er een goede regeling komt voor de medewerkers van de centrale.

Vraag 7

Hoe is uit te leggen dat de Amerikaanse belegger Riverstone in 2019 vier kolencentrales
van ENGIE overnam van voor 200 miljoen, nu voor het sluiten van één van die vier 238
miljoen euro subsidie vraagt, dit overigens nog bovenop kolencentrales in Duitsland
die waarschijnlijk ook met subsidie gesloten worden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 7

Power Plant Rotterdam heeft subsidie aangevraagd voor het projectvoorstel tot sluiting
en ontmanteling van de centrale. De hoogte van de subsidie moet enerzijds onder een
vastgesteld maximum per megawatt zijn en anderzijds niet leiden tot overcompensatie.
Ik heb een externe adviseur gevraagd om de financiële gevolgen te toetsen om te borgen
dat er geen sprake is van overcompensatie. Daarnaast zal ook de Europese Commissie
goedkeuring moeten verlenen aan de subsidie, omdat het staatssteun betreft. Door de
beoordeling van het voorstel en de goedkeuring van de Europese Commissie wordt geborgd
dat aan Power Plant Rotterdam niet meer subsidie wordt verleend dan is gerechtvaardigd.

Vraag 8

Bent u bekend met de plannen om de kolencentrale niet te sluiten, maar om te bouwen
tot een biomassacentrale? Kunt u hier meer over delen met de Kamer?

Antwoord 8

Power Plant Rotterdam heeft een voorstel onder de call for proposals ingediend. Dit
voorstel ligt thans voor ter beoordeling. Ik heb vernomen dat Onyx een verkenning
uitvoert waarin wordt onderzocht of de Power Plant Rotterdam kan worden omgebouwd
naar een biomassacentrale.

Op het moment dat ik de ingediende aanvraag heb beoordeeld, zal ik u hierover informeren.

Vraag 9

Deelt u de indruk dat de kolencentrale op dit open gehouden wordt om na reparatie
met winst verkocht te kunnen worden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 9

Ik deel deze indruk niet.

Vraag 10

Kunt u bevestigen dat de subsidieverlening stil is gelegd tot dat er een fatsoenlijk
akkoord is gesloten met de vakbonden over de toekomst van de medewerkers van de kolencentrale?

Antwoord 10

Het proces van subsidieverlening kan doorgaan, omdat de subsidie uiteindelijk wordt
verleend onder de voorwaarden dat er een sociaal plan moet worden ingediend dat voldoet
aan de eisen uit de call for proposals (die aansluiten bij het Westhavenarrangement)
en dat alle procedures conform de WOR zijn afgerond, zoals ook opgenomen in de call
for proposals. De subsidie wordt niet eerder definitief verleend dan wanneer duidelijk
is dat aan de voorwaarden uit de call for proposals is voldaan.

Vraag 11

Erkent u dat het groots subsidiëren van beleggers om een kolencentrale te sluiten
zonder dat er oog is voor personeel dat daar werkt, totaal geen draagvlak creëert
voor klimaatbeleid?

Antwoord 11

Ik heb in mijn antwoorden aangegeven waarom ik van mening ben dat het kabinet met
de in de call for proposals gestelde voorwaarden juist nadrukkelijk oog heeft gehad
en nog steeds heeft, voor de belangen van de medewerkers van de centrale.