Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Vestering over de 200.000 dieren die vast zaten aan boord van transportschepen door de blokkade van het Suezkanaal

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 6 mei
2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 2482.

Vraag 1

Klopt het dat er zo’n 200.000 dieren vast zitten op transportschepen bij het Suezkanaal
vanwege het containerschip «Ever Given» dat bijna een week lang de vaarroute blokkeerde,
tot het afgelopen maandag werd losgemaakt? Zo nee, hoeveel dieren bevinden zich dan
wel op de schepen die in de file liggen of lagen bij het Suezkanaal?1

Antwoord 1

De blokkade van het Suez-kanaal is maandagmiddag 29 maart opgelost, toen het containerschip
«Ever Given» is vlot getrokken. Op zaterdag 3 april zijn de laatste schepen, die door
deze blokkade niet verder konden, het Suez-kanaal gepasseerd. De blokkade trof meerdere
veeschepen met dieren aan boord. Het is mij niet bekend hoeveel in totaal. Ik heb
uitsluitend informatie over schepen uit Roemenië en Spanje.

De Roemeense autoriteiten meldden dat er elf veeschepen uit Roemenië betrokken waren,
met in totaal 105.700 schapen en 1.600 runderen. Uit Spanje kwam het bericht dat er
twee veeschepen uit Spanje betrokken waren. De aantallen dieren op deze twee schepen
zijn mij niet bekend.

De lokale autoriteiten in Egypte hebben laten weten dat er na het oplossen van de
blokkade voorrang is gegeven aan veeschepen, vanuit het oogpunt van de gezondheid
en het welzijn van de dieren.

Vraag 2

Klopt het dat er vanwege deze blokkade tenminste zestien schepen met levende dieren
stil liggen of lagen en ernstige vertraging hebben opgelopen? Zo nee, om hoeveel schepen
gaat het dan wel?

Antwoord 2

Ik verwijs u naar mijn antwoord op vraag 1. De exacte aantallen zijn mij niet bekend

Vraag 3

Kunt u bevestigen dat elf van deze schepen in totaal maar liefst 130.000 schapen uit
Roemenië vervoeren in de richting van de Perzische Golf?

Antwoord 3

Ik verwijs u naar mijn antwoord op vraag 1.

Vraag 4

Klopt het dat in ieder geval twee van deze schepen al sinds 15 en 16 maart onderweg
zijn?2

Antwoord 4

Uit de informatie vanuit Roemenië valt op te maken dat één van de schepen op 16 maart
was vertrokken. Ik weet niet wanneer de twee Spaanse schepen zijn vertrokken en ben
niet bekend met een veeschip dat op 15 maart is vertrokken.

Vraag 5

Hoe lang zijn de overige schepen al onderweg en wat voor dieren zijn er aan boord
van de overige schepen?

Antwoord 5

Uit de informatie uit Roemenië blijkt dat de elf veeschepen op de dag van het opheffen
van de blokkade tussen de vijf en dertien dagen onderweg waren. Van de twee veeschepen
uit Spanje is mij geen vertrekdatum bekend. Voor de aantallen dieren verwijs ik u
naar mijn antwoord op vraag 1.

Vraag 6

Waar komen deze dieren op de overige schepen vandaan en wat is de eindbestemming van
deze schepen?

Antwoord 6

We kunnen vanuit Nederland geen gegevens inzien van exporten vanaf andere landen,
behalve als Nederland een doorvoerland is. Van de elf schepen uit Roemenië waren er
zeven op weg naar Saoedi Arabië en vier naar Jordanië. Van de twee veeschepen uit
Spanje heb ik geen gegevens.

Vraag 7

Is het mogelijk dat er ook Nederlandse dieren aan boord zijn van de vertraagde schepen?
Zo nee, kunt u dit toelichten?

Antwoord 7

Er waren in ieder geval geen dieren aan boord van deze schepen die rechtstreeks vanuit
Nederland zijn geëxporteerd. Het is mogelijk dat er alsnog dieren met een oorspronkelijk
in Nederland aangebracht oormerk aan boord van de veeschepen waren, maar deze zijn
dan eerder al naar een andere lidstaat verhandeld, alvorens ze naar het Midden Oosten
werden geëxporteerd. Daar heb ik geen inzicht in.

Vraag 8

Deelt u de mening dat langdurig transport onacceptabel leed veroorzaakt bij dieren,
en hun welzijn en gezondheid schaadt?

Antwoord 8

Bij zowel lange transporten van dieren over de weg als dit soort lange transporten
over zee zijn er risico’s voor het dierenwelzijn en de gezondheid van de dieren. Het
borgen van dit soort risico’s is extra lastig buiten EU-grenzen, waar weinig inzicht
is in de omstandigheden en er geen mogelijkheden zijn om in te grijpen bij calamiteiten.
Ik pleit daarom in EU-verband voor het verbieden van lange transporten van dieren
naar niet-EU landen, uitgezonderd het Verenigd Koninkrijk.

Vraag 9

Kunt u bevestigen dat schepen die levende dieren vervoeren volgens Europese regelgeving
verplicht zijn om 25 procent meer voer in te laden dan nodig is voor de geplande reis,
voor het geval er vertraging ontstaat onderweg en ontvangt u ook signalen dat dit
niet altijd, of zelfs vrijwel nooit gebeurt? Zo ja, wat doet u hier mee?

Antwoord 9

De EU-transportverordening3 schrijft voor dat veeschepen of schepen die zeecontainers vervoeren met als landbouwhuisdier
gehouden eenhoevigen, runderen, schapen, geiten of varkens voor een transport van
meer dan 24 uur vanaf het tijdstip van vertrek voldoende strooisel, voeder en water
moeten meevoeren om het voor het voorgenomen transport minimumdagrantsoen aan voeder
en water te dekken, plus 25%, dan wel, als dat een grotere hoeveelheid is, een extra
voorraad strooisel, voeder en water voor drie dagen.

Het is mij niet bekend dat deze voorschriften niet altijd, of vrijwel nooit worden
nageleefd. De autoriteiten van de haven van vertrek zijn verantwoordelijk voor de
controle van deze voorschriften.

Vraag 10

Hoe wordt er op toegezien dat dit extra voer daadwerkelijk wordt ingeladen en hoe
ziet u hier op toe als het gaat om transport over zee van Nederlandse dieren die naar
landen buiten de EU worden geëxporteerd?

Antwoord 10

Volgens de EU-transportverordening is de controle op voldoende voeder, water en strooisel
onderdeel van de inspecties die de autoriteiten moeten uitvoeren in de haven voorafgaand
aan vertrek naar landen buiten de EU. Omdat deze veeschepen vanuit andere landen dan
Nederland vertrekken, heb ik hier geen zicht op. Er wordt geen informatie gedeeld
met een verzendend land, zoals Nederland, als geconstateerd wordt dat er te weinig
voer aan boord is.

Vraag 11

Deelt u de zorgen dat de 200.000 dieren die nu vastzitten op de schepen bij het Suezkanaal
– ook als deze extra noodvoorraad voer wel is ingeladen – niet genoeg eten en drinken
meer hebben om in leven te blijven tot de eindbestemming is bereikt?

Antwoord 11

Ja, ik deel deze zorgen. De blokkade is gelukkig voorbij. Het is me niet bekend in
hoeverre er een tekort aan voeder en water was, en of dit tot problemen heeft geleid.
Het betrof zoals eerder aangegeven geen zendingen die direct uit Nederland komen.
We zijn daarom geen belanghebbende en ontvangen geen informatie hierover.

Vraag 12

Zijn er dierenartsen aan boord geweest van deze schepen? Zo nee, hoe wordt er zorg
gedragen voor deze dieren nu ze al zo lang onderweg zijn?

Antwoord 12

Het is mij niet bekend of er dierenartsen aan boord zijn geweest. Voor de zorg voor
de dieren is personeel aan boord van de schepen.

Vraag 13

Welke mogelijkheden ziet u om deze dieren te beschermen tegen nog verder extra lijden?

Antwoord 13

De veeschepen hebben inmiddels allemaal hun reis hervat. De Egyptische autoriteiten
hebben voorrang gegeven aan de veeschepen en het lijkt me van belang dat ze zo spoedig
mogelijk naar haven van bestemming doorvaren. Als er door de vertraging sprake is
van tekorten van voer of water aan boord, zouden voorraden aan boord gebracht moeten
worden. Ik heb hier echter geen zicht op.

Vraag 14

Hoe gaat u zich inzetten om te voorkomen dat een dergelijke dierenwelzijnsramp op
zee zich ooit nog weer kan voordoen?

Antwoord 14

Ik pleit zoals ik in antwoord op vraag 8 aangeef voor een EU-breed verbod op verre
transporten van levend vee naar niet-EU landen, met uitzondering van het Verenigd
Koninkrijk. Totdat dit gerealiseerd is, moet maximaal worden ingezet op de naleving
van de huidige voorschriften uit de transportverordening om het welzijn te borgen.
De auditdienst van de Europese Commissie heeft in 2020 een overzichtsrapport uitgebracht
ten aanzien van audits over transporten van dieren over zee4. Portugal zet zich tijdens zijn EU-voorzitterschap in om de omstandigheden bij veetransporten
over zee te verbeteren en geconstateerde tekortkomingen op te lossen. Daar waar mogelijk
ondersteun ik deze inzet, waarbij ik wil opmerken dat de rol van Nederland erg gering
is, omdat wij geen goedgekeurde veeschepen hebben, en geen havens waarvandaan deze
veeboten vertrekken.

Vraag 15

Kunt u bevestigen dat Europese lidstaten niet verplicht zijn om te rapporteren over
de aantallen dieren die sterven tijdens transporten over zee? Zo ja, bent u bereid
zich in te zetten voor een dergelijke rapportageplicht?

Antwoord 15

Inderdaad hoeven lidstaten dit niet bij te houden of te melden wanneer het gaat om
transporten over zee, buiten EU-grenzen. Er geldt wel een verplichting voor vervoerders
om problemen tijdens een transport, zoals sterfte van dieren, te vermelden in het
journaal. Vervoerders moeten dit journaal aan de officiële dierenarts op de plaats
van uitgang overhandigen, maar er zou ook een kopie van het journaal meegenomen moeten
worden aan boord van de veeschepen, zodat de relevante informatie kan worden genoteerd
en aan de autoriteiten van de plaats van verzending worden teruggekoppeld. Dit heeft
Nederland, samen met Duitsland, onder de aandacht gebracht bij het Portugese EU-voorzitterschap
om dit EU-breed op te pakken.

Vraag 16

Heeft u wel zicht op het aantal Nederlandse dieren dat sterft tijdens transport over
zee naar landen buiten de EU? Zo nee, waarom wilt u dit niet weten en voelt u zich
hier wel verantwoordelijk voor? Zo ja, hoeveel dieren zijn er in de afgelopen vijf
jaar gestorven tijdens transport over zee naar landen buiten de EU?

Antwoord 16

Ik voel me zeker verantwoordelijk voor de dieren die vanuit Nederland worden geëxporteerd.
Ik heb om genoemde redenen in antwoord op vraag 15 geen inzicht in de sterfte onderweg
tijdens een transport over zee en zet me in om dit wel inzichtelijk te krijgen via
het journaal.

Vraag 17

Kunt u deze vragen één voor één en zo snel mogelijk, uiterlijk binnen een week, beantwoorden?

Antwoord 17

Ik heb me ingespannen om uw vragen zo spoedig mogelijk te beantwoorden.