Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Yesilgöz-Zegerius over het stopzetten van de samenwerking met AMBER Alert

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 3 mei 2021).

Vraag 1

Op welke manier is de overeenkomst tussen de rijksoverheid, de politie en Amber Alert
vormgegeven? Klopt het dat zij 1,1 miljoen per jaar kregen om dit uit te voeren? Zo
nee, om welk bedrag gaat het dan wel?

Antwoord 1

De huidige dienstverlening van de firma Netpresenter B.V. voor het uitvoeren van het
systeem AMBER Alert is vastgelegd in een contract tussen de politie en de firma Netpresenter
met ingangsdatum 24 juli 2011.

De totale jaarlijkse kosten voor het verzenden van AMBER Alerts en Vermist Kind Alerts
bedragen ca. € 1,1 miljoen. Dit bedrag is opgebouwd uit een vast bedrag van jaarlijks
€ 1.060.497,24 inclusief BTW voor de dienstverlening door Netpresenter en een variabel
bedrag voor de kosten van het verzenden van sms-berichten door de politieorganisatie.

Vraag 2

Welke prestatie moet Amber Alert hiervoor leveren? Op welke manier wordt bepaald of
deze prestaties daadwerkelijk geleverd worden? Hoe heeft Amber Alert dit de afgelopen
jaren gedaan? Bent u hier tevreden over? Zo nee, hoezo niet?

Antwoord 2

Het huidige contract betreft het door de politie, via de digitale infrastructuur van
Netpresenter, doen uitgaan van alerts en opsporingsberichten rond de vermissing van
kinderen. Gemiddeld gaat het per jaar om ongeveer 1 tot 3 AMBER Alerts en 8 tot 10
Vermist Kind Alerts. AMBER Alerts zijn landelijke berichten die worden verzonden als
het vermoeden bestaat dat het vermiste kind in direct levensgevaar is. Vermist Kind
Alerts zijn veelal regionale berichten, die worden verzonden indien er geen sprake
is van levensgevaar, maar de politie zich wel zorgen maakt om het welzijn van het
kind en snel en gericht handelen noodzakelijk is. Voor zover bekend heeft Netpresenter
deze diensten naar tevredenheid verricht.

Vraag 3

Herinnert u zich uw antwoorden op de vragen van de heer Rutte op 12-12-2017 (2018D17340) waarbij u aangaf dat deze overeenkomst op een gegeven moment moet worden aanbesteed?
Wanneer moet een dergelijke overeenkomst worden aanbesteed en waarom is hier met betrekking
tot de functionaliteit van Amber Alert (alertering vermist kind) sprake van?

Antwoord 3

Ja. Op grond van de aanbestedingswetgeving dient een overeenkomst voor dienstverlening
door een overheidsorganisatie Europees te worden aanbesteed indien de geraamde waarde
van de opdracht evenveel of meer bedraagt dan het Europese drempelbedrag. De drempelbedragen
worden door de Europese Commissie elke twee jaar vastgesteld. Het contract met Netpresenter
overschrijdt het drempelbedrag. In oktober 2017 heeft de politie daarom aan Netpresenter
het voornemen gemeld tot het starten van een openbare Europese aanbesteding van het
contract voor de technische ondersteuning van vermist-kind-alerteringen. Ook uw Kamer
is destijds over dit voornemen tot aanbesteding geïnformeerd1.

Vraag 4

Kunt u toelichten of en hoe sinds deze beantwoording gepoogd is deze functionaliteit
aan te besteden? Aan welke gunningscritria moest de alertering vermist kind voldoen?
Is er sprake geweest van een verlopen aanbesteding? Kunt u sinds 12-12-2017 een tijdlijn
schetsen over deze pogingen tot aanbesteding?

Antwoord 4

De in 2017 voorgenomen aanbesteding is niet gestart. In reactie op het in 2017 aangekondigde
voornemen tot aanbesteden zoals toegelicht onder vraag 3, heeft Netpresenter er namelijk
voor gekozen zich tegen deze aanbesteding te verzetten middels o.a. een bodemprocedure
en daaropvolgend hoger beroep. In afwachting van deze juridische procedures is de
voorgenomen aanbesteding aangehouden en is, ten behoeve van de continuïteit van de
vermist-kind-alertering, het contract met Netpresenter verlengd conform de in dat
contract vastgelegde bepalingen2. Deze vertraging in de voorgenomen aanbesteding is eveneens aan uw Kamer gemeld,
meest recent in juni 20193.

Na de uitspraak in hoger beroep in februari 20204 resteerden geen juridische belemmeringen meer voor een andere invulling van de functionaliteit
vermist-kind-alertering. Op dat moment was, anders dan in 2017, het in 2020 vernieuwde
Burgernet een kansrijke optie om de functionaliteit vermist-kind-alertering in onder
te brengen. Burgernet 2.0 beschikt onder meer over de mogelijkheid om berichten landelijk
te versturen en de mogelijkheid om beeldmateriaal mee te zenden. Tevens is het bereik
door het gebruik van de app en de sociale media aanzienlijk vergroot. De politie heeft
deze optie technisch, organisatorisch en juridisch onderzocht en op basis van de totale
analyse is besloten de functionaliteit vermist-kind-alertering te integreren in Burgernet
2.0.

De in 2017 voorgenomen aanbesteding heeft dus door de vertraging voortvloeiend uit
de juridische procedures en de daarna gewijzigde mogelijkheden bij Burgernet uiteindelijk
niet plaatsgevonden.

Vraag 5

Is op dit moment de alertering vermist kind aanbesteed aan Burgernet 2.0? Zo nee,
op welke manier bent u dan gekomen tot het besluit c.q. de overeenkomst om de functie
alertering vermist kind bij Burgernet onder te brengen?

Antwoord 5

De politie heeft aan de leverancier van het Burgernetsysteem opdracht verstrekt voor
de integratie van de functionaliteit vermist-kind-alertering bij Burgernet.

Voor een uitgebreidere toelichting hoe dit besluit tot stand is gekomen, verwijs ik
u kortheidshalve naar het antwoord op vraag 2 van de vragen van de leden Van der Werf
en Smeets (beiden D66), die in samenhang met onderhavige vragen zijn beantwoord.

Integratie van de vermist-kind-functionaliteit binnen het bestaande alerteringssysteem
Burgernet past binnen het beleid om alerteringsfunctionaliteiten waar mogelijk te
bundelen, alertering technisch beter in te richten en vanuit een landelijk operationeel
concept te laten functioneren en alerteringsfuncties te laten beheren door de Landelijke
Meldkamer Samenwerking (LMS). De vermist-kind-functionaliteit komt met deze integratie
in eigendom van de politie. De politie maakt zich in dit belangrijke proces los van
commerciële partijen zodat zij meer controle heeft over alertering, alerteringssystematiek
en de privacyaspecten rondom alertering en opsporingsberichtgeving.

Vraag 6

Ligt er een verbintenis ten grondslag aan het onderbrengen van alertering vermist
kind bij Burgernet? Zo ja, kunt u deze met ons delen? Zo nee, op basis waarvan wordt
vastgesteld aan welke eisen en met welke middelen Burgernet deze functie moet vervullen?

Antwoord 6

De politie heeft, zoals gemeld bij vraag 5, aan de leverancier van het Burgernetsysteem
opdracht verstrekt voor aanvullingen ten behoeve van de integratie van de functionaliteit
vermist-kind-alertering bij Burgernet.

Uitgangspunt bij de integratie is dat de huidige kwaliteit, continuïteit en functionaliteit
van de vermist-kind-voorziening gehandhaafd blijven, zoals ik ook in het verleden
steeds aan uw Kamer heb toegezegd5. Voor de uitbreiding van Burgernet met deze functionaliteit wordt door de politie
een eenmalige investering van ca. € 200.000 gedaan. Bijkomend voordeel is dat door
de samenvoeging efficiencywinst op het beheer kan worden behaald, waardoor de structurele
kosten aanzienlijk lager zullen zijn. Deze efficiencywinst valt op dit moment nog
niet exact te kwantificeren.

Vraag 7

Kunt u toelichten welke voordelen er zijn, functioneel dan wel financieel, voor het
besluit om Burgernet deze functie te laten vervullen ten opzichte van de huidige situatie?

Antwoord 7

De huidige situatie is een contract waarvan de politie in 2017 heeft geconstateerd
dat het niet langer rechtmatig is. Het besluit dit contract per eerstvolgende vervaldatum
niet te verlengen maakt een einde aan deze onrechtmatigheid.

De voordelen van deze optie zijn hiervoor uitgebreid toegelicht, o.a. in het antwoord
op vraag 3 van de leden Van der Werf en Smeets (beiden D66), dus onder verwijzing
daarnaar som ik ze hier beknopt op. Na de uitspraak in hoger beroep in februari 20206 in de door Netpresenter aangespannen juridische procedure was, anders dan in 2017,
integratie van de vermist-kind-alertering in Burgernet een kansrijke optie. Burgernet
2.0 beschikt over de mogelijkheid om landelijke berichten te versturen en de mogelijkheid
om beeldmateriaal mee te zenden. Tevens is het bereik aanzienlijk vergroot door het
gebruik van de app en de sociale media. Ook komt met deze integratie het eigendomsrecht
van de vermist-kind-functionaliteit in eigendom van de politie. De politie maakt zich
daarmee in dit belangrijke proces los van commerciële partijen, zodat zij meer controle
heeft over de alertering, integrale alerteringssystematiek en de privacyaspecten rondom
alertering en opsporingsberichtgeving.

Voor wat betreft de financiële voordelen benadruk ik nogmaals dat kostenbesparing
niet de aanleiding is voor de keuze om de functionaliteit vermist-kind-alertering
onder te brengen bij Burgernet, maar dat deze optie wel als bijkomend voordeel heeft
dat door de samenvoeging een efficiencywinst op het beheer kan worden behaald. De
structurele kosten zullen daarmee aanzienlijk lager uitvallen. Deze efficiencywinst
valt op dit moment nog niet exact te kwantificeren.

Vraag 8

Hoe verhoudt het onderbrengen van de functionaliteit alerting vermist kind zich tot
de wet markt en overheid?

Antwoord 8

De Wet markt en overheid (waarmee de Mededingingswet is gewijzigd) beoogt te voorkomen
dat concurrentievervalsing optreedt indien overheidsorganisaties economische activiteiten
ontplooien. Met economische activiteiten wordt bedoeld activiteiten waarbij de overheid
acteert als marktpartij, zoals bijvoorbeeld overheidsorganisaties die vastgoed verhuren
of verkopen, stadswachten die bedrijventerreinen beveiligen, plantsoenendiensten die
ook particuliere tuinen onderhouden, etc. Er is geen sprake van zo’n economische activiteit
indien een overheidsorganisatie diensten van de markt betrekt of deze voor zichzelf
verricht.

De werkzaamheden die de politie in het kader van de vermist-kind-alertering na de
integratie bij Burgernet zelf zal uitvoeren vallen onder deze laatste omschrijving,
namelijk diensten verricht voor de eigen organisatie, en gelden dus niet als economische
activiteit waarop de Wet markt en overheid ziet.

Ik licht graag nader toe welke werkzaamheden de politie zelf uit zal voeren. Het onderbrengen
van de functionaliteit vermist-kind-alertering bij Burgernet betekent dat de taken
zoals die vallen onder het huidige contract met Netpresenter voor vermist-kind-alertering
(nu onder de naam AMBER Alert), na de integratie met Burgernet anders worden belegd.
De technische aanpassing van het systeem Burgernet en een deel van het technisch beheer
komen te vallen onder de bestaande beheerovereenkomst met de leverancier van het Burgernet
systeem. Het opdrachtgeverschap en alle organisatorische taken en het algemene beheer
van Burgernet en de alerteringen komen te liggen bij de politie.

Vraag 9

In hoeverre is het gebruikelijk om een functionaliteit die naar behoren wordt uitgevoerd
door een marktpartij over te nemen als overheid? Wanneer kan daartoe worden besloten?
Waarom wordt daar in dit geval toe besloten? Kunt u daarbij ook ingaan op uw uitspraken
in 2017 dat dit voor het overgrote deel gewoon een commerciële, contractuele dienst
is?

Antwoord 9

Ik kan alleen ingaan op deze specifieke situatie, het is mij niet bekend of een dergelijke
situatie in het algemeen gebruikelijk is. De functionaliteit vermist-kind-alertering
is in de afgelopen periode uitgevoerd door een marktpartij op basis van een commerciële
overeenkomst. Nadat verdere verlenging van dit contract onrechtmatig bleek, heeft
de politie een voorgenomen aanbesteding gecommuniceerd, conform vigerende aanbestedingswetgeving.

Door de vertraging die is opgelopen in afwachting van de juridische procedures gestart
door Netpresenter is er, toen deze procedures uiteindelijk waren afgerond, een nieuwe
situatie ontstaan die heeft geleid tot een nieuwe optie, te weten om deze functionaliteit
te integreren in Burgernet. De politie heeft deze optie technisch, organisatorisch
en juridisch onderzocht en op basis van die analyse besloten om deze functionaliteit
te integreren in het bestaande, reeds in eigendom van de politie zijnde Burgernet.

Met de oplevering van Burgernet 2.0 zijn de mogelijkheden van Burgernet namelijk uitgebreid.
De politie heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een nationaal werkende organisatie
die in staat is om bijvoorbeeld landelijke applicaties/functionaliteiten te ontwikkelen
en te beheren. De politie maakt daarnaast meer gebruik van moderne technieken en sociale
media en heeft een eigen bereik. Integratie van de vermist-kind-functionaliteit in
Burgernet past bij het beleid om alerteringsfunctionaliteiten waar mogelijk te bundelen,
alertering technisch beter in te richten en vanuit een landelijk operationeel concept
te laten functioneren en alerteringsfuncties te laten beheren door de Landelijke Meldkamer
Samenwerking (LMS). Tot slot komt de functionaliteit met deze integratie in eigendom
van de politie. De politie maakt zich daarmee in dit belangrijke proces los van commerciële
partijen zodat zij meer controle heeft over alerteringen en alerteringssystematiek
en de privacyaspecten rondom alertering en opsporingsberichtgeving. Eén en ander laat
onverlet dat geen sprake is van volledige inbesteding in die zin dat de politie de
markt nog steeds nodig heeft voor het integreren van de functionaliteit vermist-kind-alertering
in Burgernet. Deze integratiewerkzaamheden worden opgedragen aan de leverancier van
het huidige Burgernet zoals toegelicht bij vraag 5.

Vraag 10

Kunt u deze vragen binnen de gestelde termijn en gelijktijdig met de vragen van PvdA,
SP & D66 beantwoorden?

Antwoord 10

Ja.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van de leden Kathmann
(PvdA) en Van Nispen (SP), ingezonden 6 april 2021 (vraagnummer 2021Z05378) en van de leden Van der Werf en Smeets (beiden D66), ingezonden 7 april 2021 (vraagnummer
2021Z05439).