Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kwint en Hijink over het bericht dat tientallen miljoenen sneltests stof verzamelen in de opslag en het onderwijs aan een lijntje wordt gehouden

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede namens de
Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media (ontvangen 4 mei 2021).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het artikel van Trouw dat er tientallen miljoenen sneltests stof
verzamelen in de opslag, terwijl onder andere het onderwijs snakt naar deze tests?1

Antwoord 1

Samen met de Minister van Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media zet ik me in voor
het zo snel mogelijk introduceren van sneltesten in primair en voortgezet onderwijs.
Antigeen(snel)testen bieden daarvoor veel potentie: ze geven snel een uitslag, zijn
op locatie te analyseren en relatief eenvoudig te hanteren.

De afgelopen periode zijn pilots uitgevoerd in het primair en voortgezet onderwijs
om met het gebruik van de sneltesten te experimenteren. Binnen deze pilots werden
een aantal problemen ervaren. Het grootste probleem in de uitvoering was dat er aan
de afname van antigeentesten allerlei eisen worden gesteld zoals medisch toezicht
en regels rondom het aanbieden van zorg. Lang niet elke school kan namelijk gebruik
maken van (de supervisie van) een bevoegde BIG-geregistreerde zorgverlener. Hierdoor
– en ook door administratieve lasten vanwege de benodigde twee handtekeningen van
ouders – werd ook de schaalbaarheid naar de vele onderwijslocaties bemoeilijkt.

Recentelijk heb ik een panel van deskundigen onder leiding van de voorzitter van de
Landelijke Coördinatiestructuur Testcapaciteit (LCT) gevraagd om mij te adviseren
over het oplossen van de geconstateerde problemen en om te komen tot het werkbaar
en schaalbaar maken van testen in het onderwijs. Op 18 maart heb ik dit advies ontvangen.
Het panel constateert dat er naast de testvorm die in de pilots gebruikt is nog een
tweede testvorm mogelijk is, waarbij mensen bij zichzelf een test afnemen en aflezen
en daar zelf volledig verantwoordelijk voor zijn. Bij deze testvorm is er geen sprake
van een professional die voor het testen verantwoordelijk is. Daarmee is er ook geen
sprake van zorg en medisch toezicht en is het grootste geconstateerde probleem niet
van toepassing. Waar nodig kan het zelftesten ingericht worden met een lichte en kortdurende
vorm van begeleiding, waarbij een getrainde vrijwilliger verbale begeleiding bij het
testen biedt.

Ik heb het advies van het deskundigenpanel overgenomen. Middels een ontheffingsprocedure
heb ik fabrikanten van antigeentesten uitgenodigd om een ontheffingsaanvraag in te
dienen, waarmee zij hun antigeentesten tijdelijk als zelftest op de markt kunnen brengen.
Op 24 maart zijn de eerste ontheffingen verleend. Deze testen koop ik momenteel in
en de eerste testen zijn al uitgerold in het primair- en voortgezet onderrwijs. De
precieze snelheid van de uitrol is afhankelijk van het leveringsschema en distributie
van de testen en de snelheid waarmee scholen alles ingeregeld krijgen. De verdere
uitrol van de zelftesten gebeurd geleidelijk. Met de sector worden afspraken gemaakt
over de levering en distributie van testen, de communicatie richting instellingen,
medewerkers en studenten.

Vraag 2

Klopt het dat het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) 26 miljoen
sneltests op voorraad heeft liggen bij de «Dienst testen» en er wekelijks miljoenen
tests bijkomen? Zo ja, waarom worden deze tests nog niet ingezet in het onderwijs
en andere sectoren?

Antwoord 2

Ik heb in het najaar van 2020 aan Dienst Testen opdracht gegeven om voldoende antigeentesten
te bestellen om te voorzien in een behoefte van 10 miljoen testen per maand met ingang
van januari. Op dit moment liggen er 32,3 miljoen antigeen sneltesten op voorraad.
Deze voorraad wordt ingezet ten behoeve van drie doelen. Allereerst de GGD-teststraten
voor mensen met en zonder klachten. Ten tweede het spoor veilig werken (2b).2 Werkgevers kunnen hierin hun werknemers laten testen. Met de nieuwe Open House regeling
kunnen ook werknemers zonder klachten getest worden. We verwachten daarmee dat de
vraag naar sneltesten vanuit dit spoor zal toenemen. Tenslotte zullen de antigeentesten
gebruikt gaan worden voor het toegangstesten in spoor 2a. Bij het antwoord op vraag
1 heb ik toegelicht waarom deze testen beperkt voor het onderwijs gebruikt worden.

Vraag 3

Waarom worden er risico’s genomen door het heropenen van de maatschappij, terwijl
deze risico’s ingeperkt kunnen worden door het gebruik van sneltests die blijkbaar
klaarliggen bij het Ministerie van VWS?

Antwoord 3

Het testbeleid rondom scholen is geïntensiveerd rondom de heropening. Voor het primair
onderwijs geldt dat bij een besmetting in de klas, de hele klas in quarantaine gaat
en zich laat testen op dag 5. Mochten kinderen een kwetsbaar persoon, bijvoorbeeld
grootouders of mensen met onderliggend lijden, kort geleden gezien hebben, wordt geadviseerd
om ook zo snel mogelijk te testen. Voor voortgezet onderwijs geldt dat categorie 2
nauwe contacten in quarantaine moeten, en zich zo snel mogelijk en op dag 5 laten
testen. Categorie 3 niet nauwe contacten hoeven niet in quarantaine, maar worden wel
verzocht zich op dag 5 te testen en bij voorkeur ook zo snel mogelijk. Leraren van
het PO en VO kunnen zich in de prioriteit teststraat laten testen bij klachten.

In aanvulling hierop werk ik momenteel met het Ministerie van OCW aan het uitrollen
van zelftesten in het onderwijs. Het gaat dan om het preventief testen van leerkrachten
in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs en
speciaal onderwijs en om het risicogericht testen bij een besmetting op een middelbare
school. Afhankelijk van een aantal factoren benoemd bij vraag 1, zijn de eerste zelftesten
uitgerold in het primair- en secundair onderwijs, en gebeurt de verdere uitrol geleidelijk.

Vraag 4

Hoe verhoudt uw uitspraak dat het herhaald sneltesten van mensen zonder klachten een
meerwaarde heeft ten opzichte van niet testen, zich tot het nu niet verspreiden van
deze sneltests?3

Antwoord 4

Ik zie een grote meerwaarde van het herhaald sneltesten, zowel bij het testen van
mensen die niet in quarantaine hoeven na een besmetting als bij preventief testen.
In het voorgaande heb ik toegelicht waarom de testen uit de centrale voorraad hier
slechts beperkt voor benut worden en wat ik doe om zelftesten op korte termijn uit
te rollen in het onderwijs.

Vraag 5

Waarom worden sneltests niet preventief ingezet in het onderwijs met behoud van de
coronamaatregelen, ongeacht of de uitkomsten van de pilots in het onderwijs met sneltests
positief of negatief zijn en het toch nog maanden duurt voordat de uitkomsten verwacht
worden?

Antwoord 5

De pilots hebben ons nuttige inzichten gegeven in de problemen die kunnen optreden
wanneer je sneltesten grootschalig in het onderwijs wil inzetten. De pilots lopen
nog, maar met de tussentijdse ervaringen is het deskundigenpanel al aan de slag gegaan.
De aanbevelingen heb ik overgenomen en de zelftesten zijn nu beschikbaar voor het
onderwijs.

Vraag 6

Wat zegt u tegen al die leraren die zien dat er miljoenen sneltests op de plank liggen,
terwijl zij dagelijks in aanraking komen met leerlingen en collega’s op school en
besmettingen wellicht voorkomen kunnen worden door nu al gebruik te maken van sneltests?
Snapt u dat zij het gevoel hebben dat zij aan een lijntje gehouden worden, zoals CNV
Onderwijs het benoemt?

Antwoord 6

Samen met de Minister van Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media werk ik eraan dat
sneltesten breed in het onderwijs beschikbaar zijn en te gebruiken zijn. Wij voelen
hetzelfde ongeduld. In de beantwoording van de voorgaande vragen heb ik toegelicht
welke stappen we in de afgelopen periode hebben gezet en wanneer we verwachten dat
zij zich thuis of op school kunnen laten testen.

Vraag 7

Bent u bereid om de sneltests die klaarliggen bij het Ministerie van VWS nu al in
te zetten in het onderwijs, zodat meer besmettingen op scholen zo veel als mogelijk
voorkomen kunnen worden? Zo ja, wanneer gaat het verspreiden van deze sneltests voor
scholen starten? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Ik heb u in het antwoord op voorgaande vragen toegelicht waarom ik wil inzetten op
zelftesten voor het onderwijs. De inzet van sneltesten die door een professional afgenomen
moeten worden is moeilijk werkbaar te maken en niet op te schalen naar alle onderwijslocaties.
Ik zet daarom in op.