Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wörsdörfer over mogelijke dubbele financiering van zorg vanwege samenloop Jeugdzorg en Wlz

Antwoord van Staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
30 april 2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 1907.

Vraag 1

Klopt het dat wanneer een inwoner zich bij de gemeente meldt voor jeugdhulp, de gemeente
kan toetsen of de jeugdige al een indicatie voor de Wlz (Wet langdurige zorg) heeft
om te voorkomen dat sprake is van dubbele financiering van geboden zorg vanuit de
Wlz en de Wmo?

Antwoord 1

Wanneer een inwoner ondersteuning vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015
(Wmo 2015) aanvraagt bij het college, kan het college met behulp van de Wlz-Registertoets
bepalen of er sprake is van een indicatie vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz). Met
de Wlz-Registertoets kan de samenloop van verstrekkingen van Wlz-voorzieningen en
Wmo-voorzieningen worden voorkomen. De grondslag voor deze gegevensuitwisseling als
vereist op grond van artikel 6 Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) is opgenomen
in artikel 5.2.5, derde lid, van de Wmo 2015.

Vraag 2

Klopt het dat deze toets, ingeval van een minderjarige, alleen mag worden uitgevoerd
met toestemming van ouders? Zo ja, wat is de ratio van deze beperking?

Antwoord 2

De Jeugdwet kent geen vergelijkbare grondslag op basis waarvan het CIZ informatie
ter beschikking kan stellen. Het klopt dat de Wlz-registertoets om die reden niet
kan worden gebruikt om een samenloop tussen de Jeugdwet en Wlz te signaleren. Voor
het opvragen van deze gegevens bij het CIZ is vooraf ondubbelzinnige toestemming nodig
van de jeugdige (of diens ouder/vertegenwoordiger).

Vraag 3

Klopt het dat indien een inwoner via de huisarts of een gecertificeerde instelling
(GI) wordt doorverwezen naar de gemeente voor jeugdhulp, de doorverwijzers niet toetsen
of al sprake is van een Wlz-indicatie en dat de gemeente geen mogelijkheid meer heeft
om nog een Wlz-toets uit te voeren?

Antwoord 3

Huisartsen en gecertificeerde instellingen toetsen niet standaard of er sprake is
van een Wlz-indicatie voordat wordt doorverwezen naar jeugdhulp. Het klopt dat colleges
geen mogelijkheid hebben om een Wlz-registertoets uit te voeren, zie hierover het
antwoord op vraag 1 en 2. Indien een medewerker van de gemeente een jeugdige of zijn
ouders echter vragen of er een CIZ-indicatie is, dienen zij die vraag naar waarheid
te beantwoorden.

Vraag 4

Klopt het dat eisen vanwege de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) verhinderen
dat gemeenten nog een dergelijke toets kunnen uitvoeren?

Antwoord 4

Voor de uitvoering van een Wlz-registertoets bij de inzet van jeugdhulp mist een grondslag
als bedoeld in artikel 6 van de Algemene verordening gegevensbescherming. Het klopt
dat het CIZ de informatie over de Wlz-indicatie niet beschikbaar kan stellen zonder
een wettelijke grondslag.

Vraag 5

Klopt het dat omdat door deze AVG-eisen zo’n toets verhinderd wordt, het mogelijk
is dat jarenlang sprake is van dubbele financiering van zorg? Vindt u dat een wenselijke
situatie?

Antwoord 5

Dit is niet voor de volle 100% te voorkomen en dit zou dus incidenteel kunnen voorkomen.
Dubbele financiering van zorg is uiteraard ongewenst, maar voor zover mij bekend is
hier geen sprake van een structureel probleem.

Jeugdhulp wordt nooit «automatisch» toegekend, maar altijd na een of meerdere gesprekken
met de jeugdige en/of ouders/vertegenwoordigers, waarbij in het gesprek altijd aan
de orde komt wat de hulpvraag precies inhoudt en welke zorg men al ontvangt.

Iets anders is dat in sommige gevallen naast de zorg op basis van een Wlz-indicatie,
jeugdhulp wordt ingezet. De reden hiervoor is dat de gemeente op grond van de Jeugdwet
verantwoordelijk is voor zorg en ondersteuning aan jeugdigen in de Wlz, die niet altijd
behoort tot het verzekerd pakket in de Wlz. Een voorbeeld is de opvoedkundige hulp.
Als deze op grond van de Jeugdwet wordt verleend, ontstaat geen overlap tussen de
Jeugdwet en de Wlz en kunnen jeugdhulp en zorg op basis van een Wlz-indicatie dus
naast elkaar bestaan.

Vraag 6

Indien het bovenstaande klopt, zou de toezichthouder daarmee bekend moeten zijn en
er op moeten ingrijpen? Zo ja, is dat nu het geval? Zo nee, hoe kan dat verbeterd
worden?

Antwoord 6

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid houden
in het kader van de Jeugdwet toezicht op de kwaliteit van de jeugdhulp. Zij houden
geen toezicht op de rechtmatigheid van de geboden jeugdhulp. De Jeugdwet verplicht
de gemeente om bij verordening regels te stellen om mis- of oneigenlijk gebruik van
voorzieningen op grond van de Jeugdwet te bestrijden. De verantwoordelijkheid voor
de rechtmatigheid van jeugdhulp en het toezicht hierop ligt bij de gemeenten.

Vraag 7

Heeft u ook signalen ontvangen van dergelijke problematiek? Heeft u enig inzicht in
hoe groot dit probleem zou kunnen zijn? Zo nee, bent u bereid globaal na te gaan hoe
groot het nadeel voor gemeenten zou kunnen zijn?

Antwoord 7

Er is mij één incident bekend, waarbij sprake is geweest van dubbele financiering.
Uit navraag is niet gebleken dat dit incident een voorbeeld is van een structureel
probleem van dubbele financiering door samenloop tussen de Jeugdwet en Wlz vanwege
AVG-eisen.

Vraag 8

Bent u bereid te bezien op welke wijze het gemeenten mogelijk kan worden gemaakt om
bij een doorverwijzing door een huisarts of GI alsnog een Wlz-toets te kunnen uitvoeren,
zonder dat inhoudelijke informatie over de inwoner wordt verstrekt (bijvoorbeeld een
ja/nee vraag of sprake is van een Wlz-indicatie)?

Antwoord 8

Mij hebben geen signalen bereikt dat gemeenten behoefte hebben aan een Wlz-registertoets
voor de toepassing van de Jeugdwet. Om die reden acht ik aanvullende gegevensuitwisseling
op dit vlak niet wenselijk.