Mededeling (uitstel antwoord) : Uitstel beantwoording vragen van het lid Van Raan over het bericht ‘Nederlands pensioengeld betrokken bij illegale veehandel en ontbossing Amazone’

Mededeling van Minister Hoekstra (Minister van Financiën) (ontvangen 20 april 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met de onderstaande artikelen waaruit blijkt dat Braziliaanse vleesverwerker
JBS vee koopt uit de Amazone van illegale boerderijen, wat ondersteund wordt door
de satellietbeelden van Global Forest Watch?

– «Nederlands pensioengeld betrokken bij illegale veehandel en ontbossing Amazone» van
onderzoeksjournalistiek platform Pointer (KRO-NRCV)1;

– «Deze satelliet ziet hoe boeren het Amazonegebied weghappen»?2

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat ambtenarenpensioenfonds ABP het Convenant Internationaal Maatschappelijk
Verantwoord Beleggen Pensioenfondsen (IMVB-convenant) heeft getekend en dus gecommitteerd
is aan duurzaam beleggen?3

Vraag 3

Hoe passen de investeringen van ABP, die leiden tot ontbossing, bij de geïntensiveerde
inzet van de overheid voor internationaal bosherstel?4

Vraag 4

Erkent u, met hoogleraar tropische bosecologie Pieter Zuidema van de Wageningen Universiteit,
dat veeteelt de grootste veroorzaker van ontbossing in Brazilië is?5 Zo nee, hoe omschrijft u de rol van veeteelt in ontbossing in Brazilië?

Vraag 5

Op welke manier is het logisch dat een pensioenfonds dat duurzaam wil beleggen hierin
investeert?

Vraag 6

Is het label «duurzaam krachtens het IMVB-convenant» in overeenstemming met het feit
dat ABP weet dat de keten in kwestie niet inzichtelijk is, dat het track record van
JBS niet goed is, en dat onderzocht is dat JBS samen met Marfig en Minerva het meest
betrokken is bij de ontbossing en illegale houtkap t.b.v. sojaplantages en illegale
veehouderij?6 Op welke manier?

Vraag 7

Bent u bekend met het feit dat veel investeerders JBS al hebben uitgesloten, omdat
het bedrijf onvoldoende is gecommitteerd aan verduurzaming,7 waaronder de Nederlandse pensioenfondsen PMT en PME?8

Vraag 8

Welke verantwoordelijkheid heeft pensioenfonds ABP precies in voorliggende casus volgens
u, gezien de controversiële track record van de Braziliaanse vleesverwerker JBS die
algemeen bekend is?

Vraag 9

Bent u van mening dat het onverantwoordelijk is als bedrijven in de vleessector in
Brazilië samenwerken met leveranciers, terwijl ze weten dat ze niet kunnen achterhalen
of die legaal of illegaal opereren? Waarom wel of niet?

Vraag 10

Bent u bekend met de oproep van een groep hoogleraren en wetenschappers van o.a. de
Wageningen Universiteit aan hun pensioenfonds, het APB, om niet langer te investeren
in grote vleesbedrijven als JBS?9

Vraag 11

Bent u het met de specialisten van de Wageningen Universiteit eens dat de financiële
sector een sleutelrol heeft in de ombuiging naar duurzaamheid? Waarom wel of niet?

Vraag 12

Bent u van mening dat financiële instellingen positieve invloed kunnen uitoefenen
op bedrijven zoals JBS door de voorwaarde te stellen dat alle transacties navolgbaar
worden vastlegt in blockchain? Waarom wel of niet? Bent u bereid om financiële instellingen
hiertoe aan te sporen, als onderdeel van uw inspanningen op het gebied van transparantie
in de financiële sector? Op welke manier? Waarom wel of niet?

Vraag 13

Op welke manier vindt u het te rechtvaardigen dat pensioenfonds ABP ermee akkoord
gaat dat JBS pas in 2025 d.m.v. blockchain inzicht kan geven in de keten, terwijl
hoogleraar tropische bosecologie Pieter Zuidema van de Wageningen Universiteit duidelijk
maakt dat 2025 erg laat is gezien de zorgelijke staat van de afnemende biodiversiteit
daar, gezien het feit dat het behoud van de Amazone van belang is voor de strijd tegen
klimaatverandering,10 en gezien het feit dat ABP zich net als andere pensioenfondsen ook simpelweg uit
JBS kan terugtrekken als investeerder?

Vraag 14

Bent u het ermee eens dat er grenzen zouden moeten zijn aan de termijnen die financiële
instellingen mogen geven aan bedrijven om verbetering te laten zien? Onder welke voorwaarden
zou dit kunnen?

Vraag 15

Kunt u bevestigen dat de financiële sector vijftig jaar geleden al werd aangemoedigd
te verduurzamen door het rapport «De grenzen aan de groei» van de Club van Rome? En
dat we sindsdien OESO-richtlijnen, UN Guiding Principles, een Europese taxonomie,
sectorconvenanten, klimaatcommitments, biodiversiteitsstrategieën, geïntensiveerd
ontbossingsbeleid, etc. hebben? Herinnert u zich de vele sets Kamervragen die de Partij
voor de Dieren heeft gesteld naar aanleiding van de onophoudelijke roofbouw op onze
planeet, die nog steeds mogelijk gemaakt wordt door de Nederlandse financiële sector?11

Vraag 16

Hoe kan het volgens u dat het, na vijftig jaar proberen, nog steeds niet is gelukt
om dergelijke activiteiten met rampzalige gevolgen te voorkomen?

Vraag 17

Kan dit te maken hebben met de vrijblijvendheid van alle richtlijnen, akkoorden, afspraken
en commitments?

Vraag 18

Is dit al goed onderzocht? Zo ja, door wie? Zo nee, bent u het ermee eens dat dit
een logische vervolgstap zou zijn in aanvulling op andere onderzoeken en inspanningen
op het gebied van MVO en maatschappelijk verantwoord beleggen? Onder welke voorwaarden
zou u hiertoe bereid zijn?

Vraag 19

Welke mogelijkheden heeft de overheid om het moeilijker te maken voor bepaalde bedrijven
om financiering te krijgen dan nu het geval is, aangezien keer op keer blijkt dat
bepaalde bedrijven toch door de screening van pensioenfondsen heen glippen? Vormt
het feit dat dit gevolgen heeft voor het algemeen belang voor u aanleiding om te reflecteren
op uw rolopvatting? Waarom wel of niet?

Vraag 20

Op welke manier vindt u het moreel te rechtvaardigen dat pensioenfondsen de ontbossing
van de Amazone blijven financieren, terwijl ambtenaren die zich dagelijks voor hun
werk inzetten voor een duurzamere wereld,12 en onderzoekers die de gevolgen van ontbossing onderzoeken13 duidelijk hebben aangegeven dat ze dit niet willen, maar ook niet de keuze hebben
om zich bij een ander pensioenfonds aan te sluiten?

Vraag 21

Hoe zou de invloed van personeel en de vakbond op het beleggingsbeleid van pensioenfondsen
kunnen worden uitgebreid?

Vraag 22

Erkent u dat het kan zijn dat pensioenfondsen de grootschalige vernietiging van ecosystemen
(ecocide) mogelijk maken, als zij ondanks afspraken blijven investeren in bedrijven
die activiteiten uitvoeren die ecocide tot gevolg hebben? Zo nee, waarom niet?

Vraag 23

Vindt u dat er genoeg gedaan wordt om ecocide te voorkomen?

Mededeling

Hierbij bericht ik u dat ik de door het lid Van Raan gestelde schriftelijke vragen
over het bericht «Nederlands pensioengeld betrokken bij illegale veehandel en ontbossing
Amazone» (ingezonden op 2 april, met kenmerk 2021Z05320) niet binnen de door u gestelde termijn kan beantwoorden, omdat voor de beantwoording
nadere afstemming vereist is.

Ik streef ernaar de vragen zo spoedig mogelijk te beantwoorden.