Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wassenberg over de oproep van de NVWA om te stoppen met het kopen van puppy’s omdat het probleem van malafide hondenhandel te groot is

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 19 april
2021). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 1982.

Vraag 1

Bent u bekend met de tweet van de Inspecteur Dierwelzijn van de Nederlandse Voedsel-
en Warenautoriteit (NVWA), de organisatie die verantwoordelijk is voor het toezicht
op dierenwelzijn bij bedrijfsmatig gehouden gezelschapsdieren, «het probleem is veel
te groot om overal langs te gaan. STOP met het kopen van pupjes. Dan is de malafide
handel afgelopen. Retweet aub zo vaak als het maar kan...»?1

Antwoord 1

Ja. Op 16 februari 2021 hebben inspecteurs van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
(NVWA) samen met de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (LID) en de (dieren)politie
79 honden weggehaald bij een hondenfokker in Limburg. In het bovengenoemde twitterbericht
attendeert de inspecteur haar volgers op een nieuwsbericht van de NVWA over dit optreden
door de toezichthouders. De oproep moet daarom ook gezien worden als een oproep om
geen hond te kopen bij malafide hondenhandelaren.

Vraag 2

Erkent u dat deze oproep om te stoppen met het kopen van puppy’s het beeld bevestigt
dat de situatie rond de malafide hondenhandel en de broodfokkers uit Oost-Europa op
dit moment totaal uit de hand loopt?

Antwoord 2

De oproep om te stoppen met het kopen van puppy’s via de malafide handel is gedaan
om (toekomstige) kopers te wijzen op hun verantwoordelijkheid. Kopers dienen zich
te realiseren dat de aanschaf van een hond ook een grote verantwoordelijkheid met
zich meebrengt en dat de koper een belangrijke rol speelt bij het voorkomen van welzijnsaantasting
die plaatsvindt als gevolg van de slechte omstandigheden waaronder puppy’s worden
gefokt, grootgebracht en verkocht en om de illegale handel te voorkomen.

Vanwege een toename van de vraag naar jonge honden tijdens de eerste lockdown heeft
de NVWA al op 22 juni 2020 op haar website een waarschuwing geplaatst om potentiële
hondenkopers tips te geven hoe zij kunnen voorkomen dat zij (ongewild) meewerken aan
illegale hondenhandel. Sindsdien heeft de NVWA deze boodschap via verschillende sociale-mediakanalen
en media-uitingen herhaald.

Vraag 3

Trekt u het zich aan dat het zover heeft kunnen komen dat de toezichthouder zich genoodzaakt
voelt om deze oproep te doen via sociale media en kunt u dit toelichten?

Antwoord 3

Ik vind het goed dat de NVWA haar taak als toezichthouder breed opvat en niet alleen
optreedt tegen overtredingen, maar (toekomstige) hondeneigenaren ook actief informeert
over hoe zij misstanden en het ongewild meewerken aan illegale hondenhandel kunnen
voorkomen.

Vraag 4

Heeft de NVWA ook bij u aan de bel getrokken over het feit dat deze toezichthouder
het probleem van de puppyhandel niet aankan? Zo ja, wanneer was dat en wat was uw
reactie? Zo nee, hoe verklaart u dat?

Antwoord 4

Er zijn regelmatig overleggen met de NVWA, waarin ook gesproken wordt over de stijgende
vraag naar honden en de daarmee gepaard gaande stijgende import. In deze overleggen
wordt besproken wat de mogelijkheden zijn om op te treden tegen de welzijnsproblemen
in de illegale hondenhandel.

Om de problematiek rondom de hondenhandel effectiever aan te kunnen pakken is een
taskforce Hondenhandel opgericht met als deelnemers de NVWA, de (dieren)politie, de
LID en beleidsmedewerkers van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Het voorkomen van de problematiek is uit oogpunt van dierenwelzijn het meest effectief,
naast het (achteraf) aanpakken van de problemen. Kopers vervullen een belangrijke
rol bij het voorkomen van misstanden, het ongewild meewerken aan illegale hondenhandel
en bij het melden van vermoedens van illegale handel.

Daarbij hoort een goede oriëntatie door kopers alvorens ze een hond aanschaffen. Er
is voldoende informatie te vinden over waar men op moet letten bij de aanschaf van
een hond op onder andere de website van de Dierenbescherming, het Landelijk Informatiecentrum
Gezelschapsdieren (LICG) en de Hondenbescherming.

Het LICG heeft, naast een puppy checklist, stappenplannen opgesteld over «herken de
foute fokker» en «de aanschaf van een puppy via internet». Deze stappenplannen helpen
een koper om malafide fokkers/handelaren te herkennen en te vermijden. Zolang mensen
toch pups blijven kopen bij de foute fokkers en handelaren blijft deze markt in stand.

De NVWA is op verschillende platformen actief om de bewustwording rondom het aanschaffen
van een hond te vergroten. Via de NVWA-website, social media (Twitter, LinkedIn, Facebook
en Instagram), en via medewerking aan een reportage door NOSstories, is de NVWA actief
in berichtgeving over de aanschaf van een hond en waarop gelet dient te worden.

Ook ben ik aan het onderzoeken of en hoe een verplichte bedenktijd voor de aanschaf
van huisdieren bij kan dragen aan het terugdringen van het aantal impulsaankopen van
dieren, mede ter uitvoer van uw motie (Kamerstuk 28 286, nr. 1009). Als dit is afgerond, wordt uw Kamer hierover bericht.

Vraag 5

Kunt u bevestigen dat in Nederland jaarlijks 150.000 puppy’s worden verkocht, waarvan
er zo’n 80.000 uit Oost-Europa worden gehaald, en dat dit aantal in coronatijd nog
verder is opgelopen? Zo nee, om hoeveel dieren gaat het dan?2

Antwoord 5

Bureau Beke stelt in hun rapport «Zo ziek als een hond» (2019) dat het moeilijk is
de exacte omvang van de internationale puppyhandel te achterhalen. Eerdere schattingen
laten zien dat het hoogstwaarschijnlijk om tienduizenden puppy’s per jaar gaat die
internationaal (en deels illegaal) worden verhandeld.

Uit het huisdierenpopulatie-onderzoek dat brancheorganisatie Dibevo en de Nederlandse
Voedingsindustrie Gezelschapsdieren (NVG) jaarlijks laten uitvoeren, blijkt dat het
huisdierbezit tijdens de coronacrisis flink is toegenomen.3

In het jaar 2020 is een groter aantal importen geregistreerd in de aangewezen databanken
dan de voorgaande jaren. In de jaren 2017, 2018 en 2019 is er een continue stijging
te zien, toen zijn er respectievelijk 28.554, 30.279 en 31.022 honden geïmporteerd,
terwijl dit in 2020 ongeveer 39.393 honden betrof.

Vraag 6

Kunt u bevestigen dat uit een onderzoek van Deloitte bleek dat de NVWA al vóór de
coronacrisis onvoldoende capaciteit had om het toezicht op de hondenhandel en fokkerij
naar behoren uit te voeren, dat er onvoldoende capaciteit was om grote zaken uit te
voeren en ook dat het toezicht niet goed risicogericht kon worden uitgevoerd?4

Antwoord 6

Afgelopen jaren steeg het aantal meldingen dat binnenkwam over gezelschapsdieren.
Het is voor de NVWA ondoenlijk om alle fokkers en handelaren in Nederland continu
in de gaten te kunnen houden en te controleren. Daarom houdt de NVWA zogenoemd risicogericht
toezicht. Risicogericht toezicht betekent dat vooral daar inspecties worden uitgevoerd
waar de kans op overtreding van de regels door de handel in gezelschapsdieren het
grootst wordt geacht. Deze kans wordt bepaald op basis van meldingen, gegevens uit
eerdere inspecties en risico-inventarisaties.

Daarnaast worden projecten uitgevoerd, zoals eind 2019 de pilot «kortsnuitige honden»,
waar fokkers van kortsnuitige honden zijn gecontroleerd en schriftelijke waarschuwingen
zijn opgemaakt.

Vraag 7

Klopt het dat de NVWA geen onderzoek doet in Hongarije, terwijl veel Nederlandse dierenartsen
twijfelen aan de documenten die dierenartsen daar verstrekken?

Antwoord 7

Hongarije is een land binnen de Europese Unie. Dat betekent dat honden van Hongarije
naar Nederland vervoerd mogen worden als aan de Europese regels is voldaan. De NVWA
controleert of handelaren die honden in Nederland invoeren en te koop aanbieden, zich
houden aan de regels, en treedt op tegen overtredingen.

In 2016 heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven twee uitspraken5 gedaan in zaken waarbij geïmporteerde pups in bewaring waren genomen, omdat de leeftijd
in het paspoort van de pups volgens Nederlandse dierenartsen niet overeen leek te
komen met de werkelijke leeftijd. In de uitspraken is gesteld dat op grond van het
interstatelijk vertrouwensbeginsel moet worden uitgegaan van de juistheid van de door
de bevoegde autoriteiten afgegeven documenten.

Wetenschappelijk onderzoek waarmee aan de hand van het gebit de juiste leeftijd van
de pup aangetoond kan worden, ontbreekt. Zonder deze wetenschappelijke onderbouwing
kan de juistheid van de afgegeven documenten inzake de leeftijd juridisch niet weerlegd
worden. Om deze reden zal onderzoek worden gestart waarmee de leeftijd aan de hand
van het gebit voortaan wetenschappelijk kan worden vastgesteld. De resultaten van
het onderzoek zal de basis vormen om fraude met leeftijd aan te kunnen pakken.

Tot dat moment zal de NVWA niet kunnen optreden tegen vermeende leeftijdsfraude als
een document, dat is afgegeven door de bevoegde autoriteten in bijvoorbeeld Hongarije,
een leeftijd vermeldt waarvan aangenomen wordt dat deze niet in overeenstemming lijkt
te zijn met de daadwerkelijke leeftijd van het dier.

De NVWA meldt eventuele twijfel over gezondheidscertificaten wel altijd aan andere
lidstaten, zodat de autoriteit van die lidstaat verder onderzoek kan doen en eventueel
maatregelen kan opleggen. De NVWA adviseert mensen die een hond willen kopen ook altijd
om de hond voor de koop te laten keuren door een dierenarts. Dierenartsen kunnen bij
twijfel een melding doen bij de NVWA die bij voldoende aanknopingspunten doorgezet
kan worden naar de desbetreffende autoriteit van die lidstaat.

Vraag 8

Hoe beoordeelt de NVWA de betrouwbaarheid van de informatie die wordt verstrekt door
dierenartsen uit Hongarije?

Antwoord 8

De dierenartsen en inspecteurs van de NVWA gaan tijdens inspecties na of de verkoper
voldoet aan de geldende wet- en regelgeving zoals het Besluit houders van dieren en
kijken onder andere naar de verstrekte documentatie en of er afwijkingen te zien zijn.
Bij twijfel kan het Expertisecentrum Identiteitsfraude en Documenten (ECID) worden
geraadpleegd. Dat is hét landelijke aanspreekpunt voor identiteitsfraude en fraude
met documenten.

Vraag 9

Gaat u per direct een verbod instellen op de verkoop van dieren via internet? Zo nee,
erkent u dat u hiermee deze situatie in stand houdt?

Antwoord 9

Nee. De mogelijkheid van het kopen van een hond zonder de verkoper en het gezelschapsdier
in levenden lijve te hebben gezien, hoeft als zodanig niet problematisch te zijn.
Ook wanneer de koper de verkoper en de hond niet heeft gezien, kan de hond onder de
juiste omstandigheden zijn gehouden en kan de hond fysiek en mentaal gezond zijn.
Daartegenover staat dat als de koper de verkoper en de hond wel heeft gezien, het
nog steeds zo kan zijn dat de hond niet onder de juiste omstandigheden wordt gehouden
en de hond fysiek en mentaal juist niet gezond is. In beide gevallen kunnen de dieren
door slechte huisvesting en verzorging ziek zijn en door onjuiste socialisatie de
rest van hun leven last hebben van mentale problemen zoals angsten of agressiviteit.

Vraag 10

Gaat u per direct een verbod instellen op de invoer van buitenlandse puppy’s uit fokschuren?
Zo nee, erkent u dat u hiermee deze situatie in stand houdt?

Antwoord 10

De handhaving van een verbod op de invoer van puppy’s van bepaalde fokkers in Oost-Europa
is niet goed uitvoerbaar. Ik beschik niet over de mogelijkheid om fokkers in andere
landen regelmatig te controleren.

Het naleven van de geldende regelgeving is een verantwoordelijkheid van die fokkers
en de overheden van deze landen. Ook de importeurs hebben hierin hun verantwoordelijkheid
te nemen, waarop de NVWA zal toezien. Nederlandse consumenten hebben in deze ook een
verantwoordelijkheid. Kopers kunnen met een goede oriëntatie vooraf helpen voorkomen
dat de malafide handel in stand blijft.

Ik richt mij op voorlichting aan (potentiële) kopers, op een sluitend I&R-systeem,
op het verduidelijken van wat de juiste manier van houden van een pup zou moeten zijn
en op de aanpak van het fokken van pups met ernstige aangeboren afwijkingen. Met het
nieuwe identificatie en registratiesysteem (I&R) voor honden is het straks zichtbaar
waar de hond vandaan komt en van wie de hond een chip en een paspoort kreeg. Samen
met een aantal andere lidstaten wil Nederland aanbevelingen opstellen voor een geschikt
systeem voor de identificatie en registratie van honden in de EU-lidstaten. Deze aanbevelingen
zijn nog in ontwikkeling en zullen nog besproken worden met een aantal Oost-Europese
EU-lidstaten. In aanvulling op het nieuwe I&R-systeem zal een besluit worden genomen
over het opzetten van een DNA-databank en DNA-onderzoek om daarmee onder andere beter
grip te krijgen op deze ongewenste handel.

Het blijft in alle gevallen van belang dat mensen zich goed oriënteren alvorens ze
een hond aanschaffen.

Vraag 11

Wat gaat u doen om de oproep van de Inspecteur Dierwelzijn van de NVWA om te stoppen
met het kopen van puppy’s bij een breder publiek bekend te maken?

Antwoord 11

De oproep ging niet om een algemeen advies om geen (jonge) honden te kopen, maar om
een advies aan (potentiële) hondeneigenaren over hoe zij kunnen voorkomen dat zij
ongewild meewerken aan illegale hondenhandel.

Ik verwijs verder naar mijn antwoord op de vragen 1, 2 en 4.

Vraag 12

Kunt u deze vragen één voor één en binnen de gebruikelijke termijn beantwoorden?

Antwoord 12

Het lukt vanwege afstemming niet de vragen eerder dan heden te beantwoorden.