Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Stoffer over het maatregelenpakket voor rijexamens

Antwoord van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen
16 april 2021).

Vraag 1

Deelt u de analyse van de brancheverenigingen van autorijscholen dat het Centraal
Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) het probleem overschat, omdat er nog geen theorie-examens
afgenomen kunnen worden en het niet zo is dat rijscholen meer rijlessen zullen gaan
geven ten opzichte van de normale situatie, omdat in verband met de coronavoorzorgsmaatregelen
meer tijd per rijles nodig is?1 Kunt u derhalve nader inzicht geven in de noodzaak om maatregelen te nemen?

Antwoord 1

Het CBR heeft berekend dat er per 2 maart 610.000 examens moesten worden ingehaald.
Dat is ook het uitgangspunt bij de maatregelen in het plan van aanpak van de Taskforce
Examenafname van het CBR. Daarbij is, op basis van een rondvraag bij rijscholen, rekening
gehouden met circa 30% meer rijlessen dan normaal.

Maatregelen om de examencapaciteit te vergroten (100 extra examinatoren aantrekken,
overwerk en het langer in dienst houden van gepensioneerden) heeft het CBR al in gang
gezet. Een besluit over aanvullende maatregelen (zoals het eventueel tijdelijk schrappen
van de tussentijdse toets) zal het CBR eind mei nemen. Daarbij wordt op dat moment
gekeken naar de slagingspercentages en het aanbod van examenkandidaten. Mocht dan
blijken dat de reserveringstermijnen niet tot een onacceptabel niveau zijn gestegen,
dan zijn aanvullende maatregelen op dat moment niet nodig.

Vraag 2

Klopt het dat er nauwelijks inspraak is geweest op het uiteindelijke door het CBR
voorgestelde maatregelenpakket? Herkent u de onvrede in de branche over de meedenksessies?
Hoe waardeert u dat?

Antwoord 2

Het CBR heeft bij het ontwikkelen van de maatregelen dialoogsessies gehouden met jongeren
(als grootste klantengroep) en een aantal (20) rijscholen die via de brancheverengingen
zijn aangedragen. Ook alle brancheverenigingen zijn betrokken. Alle deelnemers hebben
een verslag van de bijeenkomst ontvangen. Daarnaast zijn de brancheverenigingen voorafgaand
aan de publicatie van het plan van aanpak geïnformeerd. Alle deelnemers hebben ten
slotte, nadat uw Kamer is geïnformeerd, een terugkoppeling ontvangen over hoe de resultaten
van de meedenksessie zich vertaald hebben in het plan van aanpak.

De resultaten van de meedenksessies zijn belangrijke input geweest voor het plan van
aanpak en de volgorde van maatregelen die daarin wordt voorgesteld. De belangrijkste
conclusie van de sessies was namelijk dat er breed draagvlak was om gezamenlijk vooral
in te zetten op het verminderen van het aantal herexamens (en dus het verhogen van
de slagingspercentages) zodat aanvullende maatregelen zoveel mogelijk voorkomen kunnen
worden. Op de andere terreinen waar instroom beperkt kan worden (het tijdelijk schrappen
van de tussentijdse toets, het tijdelijk schrappen van het faalangstexamen en het
tijdelijk verhogen van de examenleeftijd naar 18 jaar) is dit draagvlak minder groot.
In de bijlages van het plan van aanpak van de Taskforce Examenafname die u heeft ontvangen
zijn de verslagen van de dialoogsessies opgenomen.

Dat er bij rijscholen onvrede bestaat wordt door het CBR herkend. Het CBR geeft in
het plan ook nadrukkelijk aan dat de inzet van de aanvullende maatregelen indien mogelijk
voorkomen moet worden. Ik vind het van belang dat de wachttijden voor een rij-examen
examen binnen de gestelde termijnen (de afgesproken KPI) liggen. Dat is zowel in het
belang van de mensen die een rijbewijs willen halen, als van de rijsholen.

Vraag 3

Ziet u mogelijkheden om de tussentijdse toets niet te schrappen, maar bijvoorbeeld
te beperken tot de leerlingen die het echt nodig hebben als tussenstap naar het echte
examen in overleg met de rijscholen?

Antwoord 3

Het CBR dringt bij rijscholen aan om leerlingen alleen examen te laten doen als ze
veilige zelfstandige bestuurders zijn en klaar zijn voor het behalen van het rijbewijs.
Dan zijn er veel minder herexamens nodig en hoeven er geen aanvullende maatregelen
te worden genomen. Het doel is dat het slagingspercentage eind mei met 4% punt gestegen
is. Mocht het verbeteren van de slagingspercentages door de rijscholen niet succesvol
blijken te zijn, dan is het tijdelijk schrappen van de tussentijdse toets de maatregel
die het meeste extra examencapaciteit oplevert in relatief korte tijd: 80.0000 extra
examenplekken per jaar. Het CBR is in het geval het slagingspercentage niet verbetert
een voorstander om de maatregel in de volle breedte te nemen en alle nog niet geplande
tussentijdse toetsen te schrappen. Uitzonderingen op de regel maken de uitvoerbaarheid
lastig en zorgen er ook voor dat de maatregel minder effect heeft waardoor deze langer
ingezet zal moeten worden.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het eventueel schrappen van het faalangstexamen juist een averechts
effect zal hebben op het slagingspercentage en het aantal benodigde examenritten?

Antwoord 4

Het is belangrijk dat leerlingen door rijscholen worden aangeleverd op het moment
dat zij echt examen gereed zijn. Als het slagingspercentage voldoende stijgt zijn
extra maatregelen mogelijk niet nodig. Het tijdelijk schrappen van het faalangstexamen
is een maatregel die pas wordt overwogen als het verbeteren van de slagingspercentages
onvoldoende gerealiseerd wordt en het tijdelijk schrappen van de tussentijdse toets
onvoldoende demping van de reserveringstermijnen oplevert. Wat het effect van het
tijdelijk niet afnemen van het faalangstexamen op de slagingspercentages heeft is
op voorhand niet te zeggen.

Vraag 5

Hoe waardeert u het feit dat het tijdelijk verhogen van de leeftijdsgrens naar 18 jaar
forse financiële impact kan hebben voor rijscholen met jongere examenkandidaten, terwijl
zij het vanwege de coronamaatregelen al moeilijk hebben?

Antwoord 5

Het verhogen van de examenleeftijd naar 18 jaar is de laatste maatregel die het CBR
zal overwegen indien de slagingspercentages niet verbeteren en de overige maatregelen
onvoldoende effect hebben. Het plan voorziet allereerst in het verhogen van de examencapaciteit
van het CBR door het werven en opleiden van 100 extra examinatoren, overwerk en het
inzetten van gepensioneerde examinatoren. Daarnaast wordt de rijschoolbranche gevraagd
alles in het werk te stellen om het slagingspercentage te verhogen door alleen kandidaten
examen te laten doen die kans op slagen hebben. Hierdoor zijn er minder herexamens
nodig.

Alleen als dat onvoldoende oplevert wordt gekeken naar het tijdelijk schrappen van
de tussentijdse toets. Mocht dit nog niet voldoende opleveren, dan kan het faalangstexamen
tijdelijk geschrapt worden. Het verhogen van de examenleeftijd komt daarna pas als
laatste maatregel op tafel. Het CBR hoopt ook dat deze maatregel niet nodig zal zijn,
maar wil het uitdrukkelijk wel als mogelijkheid achter de hand houden.

Vraag 6

Wat kunt u doen om ervoor te zorgen dat goed presterende rijscholen niet de dupe worden
van de genoemde maatregelen en van de negatieve communicatie over de lage slagingspercentages
van een deel van de rijscholen, maar dat er gericht beleid komt om ervoor te zorgen
dat rijscholen met lage slagingspercentages beter gaan scoren?

Antwoord 6

Dat er rijscholen zijn met lage slagingspercentages is een feit. Ruim 800 rijscholen
hebben een slagingspercentage dat lager ligt dan 20% (gemiddeld 11%). 1.500 rijscholen
scoren lager dan 30%. In een deel van de rijschoolbranche is kwaliteit een probleem.
Ik heb dhr. Roemer eind vorig jaar gevraagd een advies uit te brengen hoe de kwaliteit
van de rijschoolbranche te verbeteren. Dit advies heeft u op 14 april ontvangen. Daarnaast
besteedt het CBR veel aandacht aan het actief voorlichten van jongeren en hun ouders
over de weg naar het rijbewijs. Dat gebeurt via de eigen website en via social media.
Burgers krijgen rijbewijstips, onder andere over het vinden van een rijschool. De
slagingspercentages van rijscholen zijn daarbij een aspect. Die zijn te vinden via
de CBR Rijschoolzoeker.

Vraag 7

Ziet u mogelijkheden om met benutting van ongebruikte zaalruimte en leegstaande panden
elders de theorie-examens deels weer op te starten met inachtneming van de voorzorgsmaatregelen
zoals die ook op het voortgezet onderwijs en mbo-scholen gelden?

Antwoord 7

Het CBR heeft voldoende capaciteit beschikbaar zodra er theorie-examens weer afgenomen
mogen worden. Tot op heden is dat echter nog niet toegestaan. Zodra de beperkende
maatregelen vervallen, kan het CBR door overwerk en extra openstellingen snel opschalen
naar 200%. Zo zouden de reserveringstermijnen van het theorie-examen relatief snel
genormaliseerd kunnen worden. Het CBR heeft protocollen klaarliggen hoe zij op een
verantwoorde en veilige wijze de theorie-examens weer kan afnemen. Daar zijn geen
additionele zaalruimtes voor nodig.

Vraag 8

Hoe waardeert u het signaal dat het CBR aanstaande examenkandidaten zoveel mailings
stuurt met de uitstraling «weet wat je doet» dat het afbreuk doet aan het zelfvertrouwen
van examenkandidaten?

Antwoord 8

Dat is niet de gedachte en intentie van de berichtgeving van het CBR. Het CBR informeert
kandidaten over het belang om goed voorbereid op het examen te komen.