Mededeling (uitstel antwoord) : Uitstel beantwoording vragen van het lid Ouwehand over de ontdekking dat het vogelgriepvirus H5N8 op mensen is overgesprongen en de rol van Nederland bij hetvergroten van de wereldwijde risico’s op zoönose-uitbraken

Mededeling van Minister Van Ark (Medische Zorg) (ontvangen 18 maart 2021).

Vraag 1

Heeft u meegekregen dat zeker zeven mensen in Rusland besmet zijn geraakt met het
vogelgriepvirus, nadat virusvariant H5N8 van dier op mens is overgesprongen?1

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat hiermee voor het eerst is vastgesteld dat niet alleen de vogelgriepvarianten
H5N1, H7N9 en H9N2 voor mensen gevaarlijk zijn, maar ook de variant H5N8?

Vraag 3

Heeft u gelezen dat Dr. Anna Popova, hoofd van de Russische gezondheidsdienst Rospotrebnadzor,
waarschuwt dat het een kwestie van tijd is dat het virus zodanig verder muteert dat
het van mens op mens overdraagbaar wordt?

Vraag 4

Herinnert u zich dat onder andere de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt
dat de mortaliteit van vogelgriepvirusvariant H5N1 onder mensen 60% is?

Vraag 5

Kunt u bevestigen dat in de afgelopen jaren vogelgriepvarianten H5N1, H7N9 en H5N8
in de Nederlandse pluimveehouderij zijn rondgegaan?

Vraag 6

Kunt u bevestigen dat de variant H5N8, hetzelfde virus dat in Rusland mensen heeft
besmet, sinds oktober 2020 ook weer in de Nederlandse pluimveehouderij rondwaart en
heeft gezorgd voor diverse uitbraken in kippen- en eendenstallen, zoals afgelopen
zaterdag nog in Noord-Brabant?2

Vraag 7

Heeft u het artikel «De volgende pandemie wordt uitgebroed in kolossale kippenstallen»
gelezen, waarin vogelgriepexpert professor Thijs Kuiken de journalist «een spoedcursus»
geeft over het ontstaan van dodelijke vogelgriepvirussen en wat we daaraan kunnen
doen?3 Wanneer heeft het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport kennisgenomen
van dit artikel?

Vraag 8

Vindt u dat het artikel een juiste weergave van de feiten over vogelgriep is en vindt
u dat de analyse van het risico op het ontstaan van een nieuwe zoönotische pandemie
in de pluimveehouderij klopt? Zo nee, welke feiten en welke onderdelen van de analyse
kloppen volgens u niet?

Vraag 9

Kunt u bevestigen dat vanwege H5N8-uitbraken in Nederland sinds oktober 2020 inmiddels
meer dan 733.000 dieren zijn vergast bij vijftien bedrijven en één hobbydierhouder?4

Vraag 10

Kunt u bevestigen dat de belastingbetaler een groot deel van de kosten van het monitoren
en bestrijden van dierziekten moet betalen, via het zogenaamde «Diergezondheidsfonds»?
Wat zijn tot nu toe de totale kosten van het vergassen van deze dieren en de vergoedingen
die worden betaald aan de betrokken pluimveebedrijven? Hoe hoog is het bedrag dat
door de belastingbetaler wordt betaald?

Vraag 11

Kunt u bevestigen dat stallen die vanwege vogelgriep zijn «geruimd», dat wil zeggen:
waarin alle dieren zijn vergast, doorgaans gewoon weer worden volgezet met nieuwe
dieren? Vindt u dat verantwoord? Zo ja, kunt u dat toelichten?

Vraag 12

Bent u bereid te besluiten dat deze stallen niet opnieuw mogen worden gevuld? Zo ja,
hoe? Zo nee, waarom niet?

Vraag 13

Was of is het u of ambtenaren van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
bekend dat Nederlandse «vermeerderingsbedrijven» (waar hennen en hanen worden gebruikt
om bevruchte eieren te leggen waar plofkippen, leghennen of ouderdieren voor de vleeskuiken-
of eiersector uitkomen) per jaar ongeveer 540 miljoen van deze broedeieren exporteren
en dat Rusland de grootste afzetmarkt is buiten de Europese Unie (EU)?5 Zo ja, sinds wanneer?

Vraag 14

Kunt u bevestigen dat Nederland daarmee actief meewerkt aan het opbouwen dan wel in
de benen houden van pluimvee-industrieën in andere landen?

Vraag 15

Was of is het u of ambtenaren van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
bekend dat Rusland al jaren te maken heeft met veelvuldige uitbraken van het vogelgriepvirus
en dat daar in de afgelopen jaren veel grote pluimveebedrijven, onder andere bedrijven
met ouderdieren, zijn «geruimd»? Zo ja, sinds wanneer?

Vraag 16

Is het u of ambtenaren van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport bekend
dat Nederlandse bedrijven in 2018 al 242 miljoen broedeieren naar Rusland exporteerden
en dat dit aantal mede door de uitbraken sinds 2019 nog verder is toegenomen?6
7

Vraag 17

Is het u of ambtenaren van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport bekend
dat door de vogelgriepuitbraken in de Nederlandse pluimveehouderij dit najaar de export
van Nederlandse broedeieren en eendagskuikens naar landen buiten de EU grotendeels
instortte?

Vraag 18

Is het u of ambtenaren van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport bekend
dat het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit actief is gaan lobbyen
om de handelsbelemmeringen op te heffen, toen ook Rusland onze broedeieren niet meer
wilde hebben?

Vraag 19

Erkent u dat Nederland door het in de benen houden van de Russische pluimveehouderij,
een beruchte brandhaard voor het vogelgriepvirus, rechtstreeks de kans heeft vergroot
op het ontstaan van nieuwe uitbraken van het vogelgriepvirus, dat via trekvogels in
oktober 2020 opdook in de Nederlandse pluimveehouderij, en waardoor dit als een boemerang
terug is gekomen?

Vraag 20

Wat vindt u ervan dat de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit het niet
nodig vindt om met u te overleggen over de inspanningen van haar ministerie om de
export van broedeieren naar Rusland weer op gang te krijgen, terwijl het vogelgriepvirus
nog volop rondwaart?8

Vraag 21

Vindt u het verantwoord dat het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
en het Ministerie van Buitenlandse Zaken economische activiteiten blijven najagen
die rechtstreeks gevaren kunnen opleveren voor de volksgezondheid in Nederland, aangezien
u politiek verantwoordelijk bent op het moment dat een nieuwe voor de mens gevaarlijke
infectieziekte (zoönose) ontstaat? Kunt u dit toelichten?

Vraag 22

Kunt u bevestigen dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) toezicht moet
houden op de preventie en de monitoring van dierziekten?

Vraag 23

Kunt u bevestigen dat de NVWA volgens recent onderzoek van Deloitte onvoldoende capaciteit
en kwaliteit heeft om deze taken uit te voeren, waardoor er volgens Deloitte een grotere
kans is dat er een dierziekte uitbreekt, dat een dierziekte pas later ontdekt wordt
en dat een dierziekte zich verder kan verspreiden?9

Vraag 24

Heeft de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in het najaar van 2020
met u overlegd voordat zij ook de NVWA inzette om de exportmarkten voor broedeieren
weer te openen? Zo ja, wat was uw reactie? Zo nee, hoe kan dat, aangezien de ministeries
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en die van Volksgezondsheids, Welzijn en
Sport samen verantwoordelijk zijn voor de NVWA?

Vraag 25

Zou het niet beter zijn als de NVWA onder de verantwoordelijkheid van het Ministerie
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport komt te vallen? Zo nee, hoe voorkomt u dan dat
de dienst wordt ingezet voor de economische belangen van de veehouderij, terwijl zij
de wettelijke taken moeten uitvoeren die van belang zijn om onder meer dierziekten
te kunnen opsporen?

Vraag 26

Kunt u zich herinneren dat de Kamer u als gevolg van de aangenomen motie Ouwehand
doorzettingsmacht heeft gegeven bij niet alleen de bestrijding, maar ook de preventie
van besmettelijke dierziekten die een bedreiging vormen voor de volksgezondheid?10

Vraag 27

Zet u zich in voor de preventie van besmettelijke dierziekten en is daarbij voor u
het voorzorgsbeginsel leidend? Zo ja, waar zie we daar bewijs van? Geldt dit volgens
u ook voor uw collega’s van landbouw en buitenlandse handel?

Vraag 28

Bent u bereid te besluiten om te stoppen met de export van broedeieren en eendagskuikens?
Zo nee, waarom niet?

Vraag 29

Kunt u bevestigen dat het kabinet, als gevolg van de aangenomen motie Ouwehand, voor
het eind van 2020 een analyse klaar had moeten hebben van de grondoorzaken van het
ontstaan van zoönosen, maar dat de expertgroep die deze analyse gaat uitvoeren pas
half februari 2021 in het leven is geroepen en dat de resultaten hiervan pas voor
de zomer van 2021 worden verwacht?11

Vraag 30

Vindt u het verantwoord om rustig af te wachten tot de zomer van 2021 terwijl wetenschappers
al jaren waarschuwen dat 75% van de nieuwe infectieziekten die de mens bedreigen ontstaat
door de manier waarop de mens omgaat met dieren en de natuur, en dat een nieuwe zoönotische
pandemie elk moment kan ontstaan als we bewezen risico’s als de veehouderij niet aanpakken?
Zo ja, kunt u dat uitleggen? Zo nee, wat gaat u in de tussentijd doen om de risico’s
op het ontstaan van nieuwe zoönosen te verkleinen?

Vraag 31

Kunt u deze vragen één voor één en binnen een week beantwoorden?

Mededeling

De vragen van het Kamerlid Ouwehand (PvdD) over de ontdekking dat het vogelgriepvirus
H5N8 op mensen is overgesprongen en de rol van Nederland bij het vergroten van de
wereldwijde risico’s op zoönose-uitbraken (2021Z03597) kunnen tot mijn spijt niet binnen de gebruikelijke termijn worden beantwoord.

De reden van het uitstel is dat voor zorgvuldige beantwoording nadere afstemming is
vereist.

Ik zal u zo spoedig mogelijk de antwoorden op de vragen doen toekomen.