Mededeling (uitstel antwoord) : Uitstel beantwoording vragen van het lid Van Raan over de bouwprojecten op Bonaire die koraalvernietiging/ecocide kunnen veroorzaken

Mededeling van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat)
(ontvangen 12 maart 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten «Verzet tegen nieuwe vrachthaven Bonaire, aanleg zou
«ecocide» zijn» in de Volkskrant van 4 februari 2021 en «Beschermd koraal bij Bonaire
in gevaar door plan nieuwe haven waar Nederland aan meebetaalt, natuurorganisaties
slaan alarm» van EénVandaag van 17 februari 2021?1

Vraag 2

Klopt het dat er momenteel op Bonaire twee bouwprojecten lopen: de tijdelijke laad-
en losfaciliteit voor olie (hierna: de pier) bij Karpata in het Koning Willem Alexander
Natuurreservaat en de vrachthaven bij Hato?

Vraag 3

Beaamt u dat zowel het koraal op locatie als het koraal elders door de projecten wordt
aangetast, gezien de Raad voor Rechtshandhaving2 stelt dat «bouwprojecten ... langs de kust van Bonaire negatieve gevolgen kunnen
hebben voor het koraal in het Bonaire National Marine Park» welke tussen de Karpata
en Hato is gelegen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, bent u, in afwachting van het onderzoek
naar de wenselijkheid van een nieuwe haven, bereid om de bouwplannen tijdelijk te
stoppen?

Vraag 4

Hoe garandeert u dat een nieuwe haven en pier niet tot ecocide (moedwillige vernietiging
van koraal, natuur en habitat voor dieren, zoals zeeschildpadden) zal leiden? Kunt
u dit uitsplitsen per bouwproject?

Vraag 5

Kunt u bevestigen dat op Bonaire dezelfde regels gelden als in Nederland voor het
aanleggen van een containerhaven direct gelegen tegen een woongebied en vakantieresort?
Beaamt u dat voor het bouwen van de containerhaven en de pier ontheffingen zullen
moeten worden afgegeven voor wat betreft de Wet natuurbescherming en geluidsnormen
en dergelijke? Zo nee, kunt u aangeven waarom er geen ontheffingen nodig zijn? Kunt
u dit uitsplitsen per bouwtraject?

Vraag 6

Kunt u bevestigen dat de vergunningen voor beide bouwtrajecten voldoen aan de nodige
voorwaarden, aangezien de Raad voor Rechtshandhaving3 stelt dat vergunningen niet altijd voldoen aan de nodige voorwaarden en dat het lastig
is of zelfs onmogelijk om handhavend op te treden?

Vraag 7

Wordt in het onderzoek naar de wenselijkheid van een nieuwe haven ook het feit betrokken
dat de handhaving van natuur- en milieuwet- en regelgeving niet op orde is op Bonaire?
Zo ja, hoe wordt dit betrokken? Zo nee, waarom niet?

Vraag 8

Hoe wordt de financiering van de haven geregeld? Bent u van mening dat een investering
van bepaalde partijen, bijvoorbeeld cruiserederijen, onwenselijk is? Waarom en van
welke partijen zou u financieringen onwenselijk vinden? Zo niet, waarom niet?

Vraag 9

Hoe voorkomt u dat partijen door middel van financiering ongewenste invloed op het
havenbeleid kopen?

Vraag 10

Kunt garanderen dat de personen die sturend/leidend zijn bij de te maken keuzes voor
al dan niet een nieuwe vrachthaven géén persoonlijk gewin hebben bij deze keuzes?
Zo ja, heeft u dit onderzocht? Zo nee, vindt u dit een acceptabele situatie?

Vraag 11

Bent u van mening dat het havenbedrijf tot de vitale infrastructuur behoort? Waarom
vindt u privatisering wenselijk, terwijl Bonaire voor de vracht volledig afhankelijk
is van het havenbedrijf dat door privatisering in handen van derden komt? Hoe voorkomt
u monopolievorming?

Vraag 12

Kunt u garanderen dat een nieuwe haven producten goedkoper zal maken? Waarop baseert
u dat?

Vraag 13

Klopt het dat een nieuwe vrachthaven nauwelijks prijsvoordeel voor de consumenten
op Bonaire gaat bewerkstelligen (Ecorys rapport. d.d. 13-7-2017)? Zo ja, kan dit geld
dan niet beter aan meer urgente problemen op Bonaire besteed worden, zoals duurzame
energie? Zo nee, klopt dit rapport dan niet?4

Vraag 14

Klopt het dat aan de grondslag van de wens om een nieuwe haven te bouwen het faciliteren
van extra cruisetoerisme staat? Kunt u de stukken overleggen?

Vraag 15

Klopt het dat zowel Bonaire als het kabinet ernaar streven om het aantal cruisetoeristen
in te dammen en dat dit beleid schijnbaar tegenstrijdig is aan de grondslag om een
nieuwe haven te bouwen? Zo nee, hoe verklaart u het dat de gouverneur van Bonaire
dit wél in Trouw verkondigde?5 Zo ja, hoe gaat u voorkomen dat een nieuwe haven niet gaat leiden tot meer cruisetoeristen?

Vraag 16

Bent u van mening dat het predicaat «Bonaire blue destination» misleidend is met de
plannen voor de olie-inlaat pier in een beschermd natuurgebied bij Karpata, de mogelijke
koraalvernietiging bij de vrachthaven bij Hato, de dreiging van nog meer cruiseschepen
en bijvoorbeeld het niet of amper beperken van sedimentinstroming in zee? Zo nee,
waarom niet?

Vraag 17

Kunt u bevestigen dat ecotoerisme op Bonaire niet samengaat met een sterke toeristische
groei, omdat meer toerisme meestal hand in hand gaat met meer vervuiling en minder
ruimte voor natuur? Zo nee, waarom niet? Bent u bereid de negatieve impact van toerisme
te onderzoeken vóórdat u plannen voor een nieuwe haven doorgang laat vinden?

Vraag 18

Klopt het dat veruit het meeste afval op Bonaire nog steeds wordt gestort? Kan de
afvalverwerking op Bonaire nog meer goederen aan? Hoe past een nieuwe vrachthaven,
die een grotere toestroom van goederen naar het eiland mogelijk gaat maken, binnen
het streven van het kabinet naar een circulaire economie op Bonaire?

Vraag 19

Klopt het dat de overheid van plan is een tijdelijke laad- en losfaciliteit voor olie
in het Koning Willem Alexander Natuurreservaat te maken? Zo ja, hoe lang zou de pier
moeten functioneren?

Vraag 20

Is er onderzoek gedaan naar de wenselijkheid van een tijdelijke pier? Zo ja, wat waren
de uitkomsten? Zo nee, waarop baseert u de wenselijkheid op?

Vraag 21

Onderschrijft u dat het aanleggen van een tijdelijke pier in een gebied waar het koraal
vernietigd wordt, waarna het de komende 100 jaar niet terugkomt, niet wenselijk is?
Zo ja, ben u bereid om te voorkomen dat deze pier er komt? Zo nee, wat is de reden
om de pier toch te bouwen?

Vraag 22

Beaamt u dat het aanleggen van een tijdelijke pier voor stookolie, een fossiele brandstof,
niet past bij het behalen van de klimaat- en biodiversiteitsdoelstellingen van de
Nederlandse overheid?

Vraag 23

Wat is de stand van zaken met betrekking tot de bouw van een tijdelijke laad- en losfaciliteit
voor olie en het vergeven van vergunningen?

Vraag 24

Kunt u aangeven of er al begonnen is met de bouw van de pier of wanneer er begonnen
zal worden?

Vraag 25

Klopt het dat Bonaire al maanden gebruik maakt van een tijdelijke oplossing met betrekking
tot de aanvoer van olie? Zo ja, klopt het dan ook dat er momenteel geen noodsituatie
is die oproept tot versneld vergeven van vergunningen en uitrollen van de pier? Zo
nee, waarom niet?

Vraag 26

Beaamt u dat de huidige (tijdelijke) oplossing tenminste 20 jaar mee kan gaan voor
dezelfde kosten als de bouw van een tijdelijke laad- en losfaciliteit? Zo nee, waarom
niet en kunt u uw berekening met de Kamer delen?

Vraag 27

Klopt het dat er momenteel gebruik wordt gemaakt van een duurdere brandstof met hoger
rendement? Is het (mogelijk versneld) uitrollen van de pier gerelateerd aan het feit
dat de huidige brandstof meer kost? Zo nee, waarom niet?

Vraag 28

Maakt de bouw van de pier onderdeel uit van de vitale infrastructuur die volgens het
kabinet in handen moet komen van de 100% beleidsdeelneming Bonaire Brandstof Terminals
B.V., die het kabinet wil oprichten? Zo ja, kunt u bevestigen dat de bouw van de pier
nog niet kan beginnen, aangezien de Tweede Kamer zich erover heeft uitgesproken dat
zij nog niet voldoende is geïnformeerd over de voorgenomen oprichting van de 100%
beleidsdeelneming Bonaire Brandstof Terminals B.V.?

Vraag 29

Kunt u bevestigen dat de laatste dagen van Bopec geteld zijn6? Wat is de kans dat Bopec failliet gaat? Kunt u op de dag dat u de beantwoording
van de vragen aangaande de brandstof opslagterminal naar de Kamer stuurt, het antwoord
op deze vraag updaten?

Vraag 30

Wordt bij een faillissement van Bopec de pachtovereenkomst van het perceel beëindigd?
Zo nee, waarom niet?

Vraag 31

Kunt u bevestigen dat de veiligheids- en milieurisico’s van de op- en overslagfaciliteiten
van Bopec zo groot zijn dat de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft moeten
ingrijpen om onder andere lekkage van de tanks te voorkomen?

Vraag 32

Waarom mag Bopec blijven voortbestaan op Bonaire, terwijl de faciliteiten ver beneden
de geldende standaarden zijn?

Vraag 33

Kunt u garanderen dat de bodem op het Bopec-terrein niet gesaneerd hoeft te worden?
Zo nee, wie draait er voor deze mogelijke kosten op bij een faillissement van Bopec?
Zo ja, heeft u hier onderzoeksrapporten van en kunt u deze met de Kamer delen?

Vraag 34

Klopt het dat de rioolwaterzuiveringsinstallatie op Bonaire nog steeds niet af is?
Hoe wordt het afvalwater van Bonairiaanse huishoudens verwerkt? Klopt het dat het
oppervlaktewater/regenwater nog structureel en veelvuldig de zee instroomt, dat het
sediment meeneemt de zee in en dat dit zeer schadelijk is voor het koraal? Zo nee,
waar baseert u dat op? Zo ja, wat gaat u hier aan doen?

Vraag 35

Zijn deze problemen opgelost als de rioolwaterzuiveringsinstallatie op Bonaire klaar
is? Wanneer verwacht u dat deze klaar is? Hoe zou u dit proces kunnen versnellen gezien
de urgentie voor Bonairianen en het koraal? Bent u bereid versnellende maatregelen
te nemen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 36

Is het correct dat in de plannen voor de komende twee jaar, er maar twee straten van
afwatering voorzien worden en dat het tien jaar gaat duren voor dat dit overal gedaan
is? Zo ja, beaamt u dat afwatering een hogere prioriteit zou moeten hebben dan het
faciliteren van cruisetoerisme met een nieuwe vrachthaven? Zo nee, waarom niet?

Vraag 37

Beaamt u dat Nederland miljoenen uittrekt voor het beschermen van koraal, maar dat
dit dweilen met de kraan open is, wanneer afwateringsproblemen en rioolwaterzuivering
niet worden aangepakt? Zo nee, waarom niet?

Vraag 38

Bent u het eens dat dit soort zeer fundamentele problematiek zoals het niet hebben
van een gedegen riolering of gebrekkige afvalverwerking de hoogste prioriteit moeten
hebben, aangezien Bonaire dezelfde standaarden mag verwachten als Europees-Nederland?
Zo ja, wat bent u van plan hieraan te doen?

Vraag 39

Onderschrijft u de conclusie uit het rapport van het Ministerie van Economische Zaken
en Klimaat uit 2017 «Duurzame en betaalbare energie in Caribisch Nederland» dat Ocean
Thermal Energy Conversion (OTEC) kan bijdragen aan volledige verduurzaming van de
energievoorziening op Bonaire? Bent u bereid om de haalbaarheidsstudie naar OTEC,
die al in 2017 aan de Kamer was aangekondigd, alsnog uit te voeren? Zo nee, waarom
niet? Zo ja, per wanneer?

Vraag 40

Bent u bereid om bescherming van het koraal de hoogste prioriteit te geven, ook gezien
de boodschap van Minister-President Rutte tijdens de Biodiversity Summit van vorig
jaar, waarin hij stelt dat Nederland investeert in de bescherming van het koraal?7

Eenvandaag, 17 februari 2021, Bescherm koraal bij Bonaire n gevaar door plan nieuwe
haven waar Nederland aan meebetaalt, natuurorganisaties slaan alarm (https://eenvandaag.avrotros.nl/item/beschermd-koraal-bij-bonaire-in-gev…)

Mededeling

Op 19 februari 2021 ontving ik Kamervragen van het lid Van Raan (PvdD) over de bouwprojecten
op Bonaire die koraalvernietiging/ecocide kunnen veroorzaken.

Vanwege de benodigde in- en externe afstemming is er geen gelegenheid de beantwoording
binnen de daartoe gestelde termijn te realiseren.

Ik zal u zo spoedig mogelijk de antwoorden op de Kamervragen doen toekomen.