Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Aartsen over de passage in Kamerstuk 35420, nr. 235 waarin staat dat ondernemers tot eind maart moeten wachten tot zij TVL kunnen aanvragen vanwege het feit dat de Europese Commissie dan pas haar goedkeuring heeft gegeven.

Antwoord van Staatssecretaris Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 9 maart
2021).

Vraag 1

Kunt u de Kamer een tijdslijn doen toekomen vanaf de aankondiging van het eerste coronasteunpakket
tot heden, met daarin opgenomen de momenten van politieke besluitvorming omtrent een
steunpakket, het moment waarop de aanvraag is ingediend bij de Europese Commissie,
het moment waarop de Europese Commissie haar goedkeuring heeft verleend en het moment
waarop de subsidieregeling is opgesteld voor aanvragen? Graag een uitsplitsing per
(gewijzigd) steunpakket.

Antwoord 1

In de bijlage bij deze brief is een overzichtstabel toegevoegd.1

Vraag 2

Kunt u aangeven wanneer er sprake is van significante verschillen in de goedkeuringstermijn
wat hiervoor de reden is?

Antwoord 2

De Europese Commissie heeft in verband met de coronacrisis vanaf maart 2020 meer dan
380 beslissingen goedgekeurd voor meer dan 460 (COVID-19) nationale steunmaatregelen
van de lidstaten. De Commissie spant zich tot het uiterste in om de aangemelde COVID-19-steunmaatregelen
van de lidstaten zo snel mogelijk goed te keuren. Zoals uit het overzicht blijkt,
is de doorlooptijd voor de goedkeuring van de openstelling van de TVL voor het eerste
kwartaal van 2021 en de wijzigingen die met terugwerkende kracht zijn doorgevoerd
in het vierde kwartaal van 2020 wat langer dan de eerste verzoeken tot goedkeuring.
In december jl. heeft de Europese Commissie aangegeven ook nog andere verzoeken om
COVID-19-goedkeuringen van andere lidstaten – die al eerder waren genotificeerd –
te moeten behandelen.

Tevens bestond het verzoek waar in deze brief naar verwezen wordt uit een combinatie
van wijzigingen. Dit betrof de goedkeuring voor de TVL Q1 2021 en de Evenementenmodule,
maar ook goedkeuring voor de wijzigingen voor de TVL Q4 2020 die met terugwerkende
kracht moesten worden doorgevoerd. Het ging daarbij om het ophogen van het subsidiepercentage
en de toevoeging van de Voorraadvergoeding gesloten Detailhandel. Het maakte deze
wijzigingsregeling en daarmee het verzoek vrij complex. De Commissie heeft tweemaal
om extra informatie gevraagd. In plaats van een wijzigingsregeling waarin alleen staat
wat er op dat moment wordt gewijzigd, vroeg de Commissie om een geconsolideerde regeling,
waarin alle wijzigingen zijn verwerkt in de tekst. Daarnaast heeft de Commissie aanvullende
vragen gesteld over deze geconsolideerde regeling. Bij de eerdere twee notificaties
was dat niet nodig.

Vraag 3

Klopt het dat de opening van de aanvraagperiode van de Tegemoetkoming Vaste Lasten
(TVL) voor het eerste kwartaal (Q1) 2021 is uitgesteld naar «de week van 15 februari»?
Wat is hier de reden van? Wanneer is het verzoek voor goedkeuring voor de TVL Q1 2021
naar de Europese Commissie gestuurd?

Antwoord 3

Door samenloop van omstandigheden, hieronder in chronologische volgorde toegelicht,
heeft de openstelling van de regeling vertraging opgelopen.

Op 11 december 2020 is in het informele traject met de Commissie een document gedeeld
met daarin de beoogde gewenste aanpassingen van de regeling voor de TVL voor het eerste
kwartaal van 2021 (de zogenaamde pré notificatie). Hierop heeft de Commissie reeds
aangegeven niet in 2020 nog te zullen toekomen aan de goedkeuring van deze wijzigingsregeling.
Het kabinet had echter op dat moment ook de regeling voor de TVL Q1 2021 nog niet
gereed.

Op 18 december 2020 heeft het kabinet besloten tot de laatste wijzingen voor de TVL
voor het eerste kwartaal van 2021, dit in verband met de aangekondigde strengere maatregelen
(lockdown) met ingang van 15 december 2020. Aanvankelijk zou de regeling in de week
van 21 december genotificeerd worden. In verband met de uitspraken van het College
van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) op 22 december is dat niet gedaan om de gevolgen
van de uitspraken eerst te kunnen bestuderen. Omdat de Commissie, zoals hierboven
al aangegeven, had aangegeven hier in 2020 niet meer aan toe te zullen komen, is het
officiële verzoek tot goedkeuring van de wijzigingen van de TVL voor Q1 op maandag
4 januari 2021 naar de Commissie gestuurd. Op 21 en op 29 januari heeft de Europese
Commissie aanvullende vragen gesteld over de geconsolideerde versie. Op 9 februari
is de goedkeuring van de Europese Commissie voor de TVL Q1 2021-regeling ontvangen,
waarna de regeling op 12 februari in de Staatscourant is gepubliceerd en op 15 februari
is geopend.

Vraag 4

Wanneer werd het u duidelijk dat de goedkeuring van de Europese Commissie een flinke
vertraging voor de openstelling van de TVL en dus voor ondernemers zou gaan opleveren?

Antwoord 4

Op 21 januari en vervolgens op 29 januari, toen de Europese Commissie op basis van
de geconsolideerde versie nog aanvullende vragen stelde, waardoor duidelijk werd dat
openstelling op de geplande 2 februari niet meer haalbaar was.

Vraag 5

Welke acties heeft u ondernomen om deze vertraging te voorkomen of te verkorten? Heeft
u op bestuurlijk niveau contact opgenomen met de Europese Commissie om dit proces
te versnellen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat is de uitkomst geweest van dit overleg?

Antwoord 5

Er is gedurende de tweede helft van januari continu contact geweest met de Europese
Commissie, waarbij door de Commissie gevraagde informatie steeds zo snel mogelijk
is aangeleverd. De ervaring leert dat bestuurlijke druk in dit stadium van de procedure
– waarbij er al doorlopende contacten waren met de Commissie – weinig effectief is
omdat al duidelijk was dat de Commissie zo snel als mogelijk tot een beslissing zou
komen. De Commissie had op dat moment van veel lidstaten steunmaatregelen ter goedkeuring
voorliggen. Na de vragen van 29 januari beantwoord te hebben, is op 9 februari goedkeuring
van de Europese Commissie ontvangen en is de regeling 15 februari geopend.

Vraag 6

Klopt het dat kleine ondernemers met minder dan € 3.000 vaste lasten en bedrijven
niet zijnde midden- en kleinbedrijf (mkb) bij de geplande opening van de TVL Q1 2021
in de week van 15 februari geen goedkeuring en dus ook geen geld ontvangen? Moeten
zij wachten tot medio maart tot hun aanvraag wordt goedgekeurd en zij dan pas steun
ontvangen?

Antwoord 6

Het doel van het verlagen van de vastelastendrempel is om juist de kleine ondernemers
ook in aanmerking te laten komen voor de TVL. Ik begrijp dat het dan vervelend is
daar dan nog langer op te moeten wachten. Maar helaas is het niet mogelijk om eerder
al de aanvraag goed te keuren en een voorschot te verlenen, zie daarvoor ook het antwoord
bij vraag 7.

Vraag 7

Waarom is het niet mogelijk om de TVL-regeling al eerder voor deze groep open te stellen?
Welke consequenties volgen er wanneer er alvast een regeling wordt geopend zonder
vooraf goedkeuring van de Europese Commissie? Bent u bereid om die te accepteren om
zo toch deze ondernemers te ondersteunen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Steunmaatregelen (ook wijzigingen van de eerder goedgekeurde steunmaatregelen) van
de lidstaten van de Europese Unie moeten eerst door de Europese Commissie worden goedgekeurd
alvorens ze kunnen worden uitgevoerd. Dit staat in het EU Werkingsverdrag. Een uitzondering
hierop zijn steunmaatregelen die onder een vrijstellingsverordening kunnen worden
gebracht, maar het Tijdelijk steunkader COVID-19 is geen vrijstellingsverordening.
De Europese Commissie toetst of de steunregelingen die de lidstaten notificeren voldoen
aan de criteria in het toepasselijk EU steunkader en kan de steun dan verenigbaar
verklaren met de interne markt. Het is niet toegestaan vooruitlopend op de goedkeuring
van de Europese Commissie al voorschotten te verstrekken.

Het besluit om kleine ondernemers met minder dan € 3.000 aan vaste lasten tot de TVL
toe te laten is op 9 februari jl. genomen middels het aannemen van de motie van het
lid Gijs van Dijk over steun voor kleine ondernemers. Deze wijziging is vervolgens,
samen met de andere aangekondigde voorstellen uit de brief van 21 januari 2021 (Uitbreiding
economisch steun en herstelpakket, Kamerstuk 35 430, nr. 217), zoals het ophogen van het subsidiepercentage en de openstelling van de regeling
voor niet-mkb-bedrijven, verwerkt in een wijzigingsregeling met het oog op notificatie
bij de Commissie. Ook twee gerichte hardheidsclausules zijn toegevoegd, hierover wordt
u de komende dagen nader geïnformeerd in een separate brief. Het goedkeuringstraject
met de Europese Commissie over deze nieuwe wijzigingen is op 16 februari gestart,
enkele vragen van de Commissie zijn beantwoord en de geconsolideerde aangepaste regeling
is donderdag 25 februari aan de Commissie voorgelegd. Op 8 maart is het formele verzoek
tot notificatie aan de Europese Commissie gestuurd. Vanuit mijn ministerie wordt aangedrongen
op een spoedige behandeling, maar Nederland is niet de enige lidstaat met verzoeken
tot goedkeuring van steunmaatregelen vanwege de coronacrisis.

Voor de TVL betekent dit de vierde keer dat de regeling, of een wijziging van de regeling,
voorgelegd wordt aan de Europese Commissie. Op één van de nieuw in te voeren elementen
van de wijziging van de regeling vooruitlopen op goedkeuring van de Commissie is in
strijd met het EU Werkingsverdrag, hetgeen betekent dat de steun onrechtmatig wordt
verleend. Dat brengt het risico met zich mee dat de onrechtmatige staatssteun met
rente moet worden teruggevorderd bij de betreffende ondernemingen of dat er onrechtmatigheidsrente
door de ondernemingen moet worden betaald. Mogelijk worden andere bedrijven die wachten
op andere wijzigingen in een regeling nu of in de toekomst daardoor benadeeld.

Vraag 8

Welke alternatieven zijn er om deze ondernemers toch op zeer korte termijn te helpen?
Bent u bereid om voordat er goedkeuring van de Europese Commissie komt al voorschotten
uit te betalen aan de groep ondernemers met minder dan € 3.000 vaste lasten en de
niet mkb-bedrijven? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Het is niet mogelijk voorschotten uit te betalen omdat volgens de Algemene wet bestuursrecht
subsidies alleen op grond van een wettelijk voorschrift mogen worden verstrekten.
Tevens is, zoals hierboven aangegeven, vooruit lopen op goedkeuring van de Europese
Commissie in strijd met het EU Werkingsverdrag. De voorgestelde wijzigingen zijn in
de regeling verwerkt en, zoals bij vraag 7 aangegeven, met de Commissie gedeeld. Na
bespreking met de Europese Commissie en beantwoording van hun vragen is op 8 maart
het formele verzoek tot goedkeuring (notificatie) gestuurd.

Vraag 9

Kunt u deze vragen voor opening van de TVL Q1 2021 in de week van 15 februari 2021
beantwoorden?

Antwoord 9

De regeling is reeds opengesteld op 15 februari jl. 12:00 uur.

Vraag 10

Kunt u deze vragen separaat beantwoorden?

Antwoord 10

Ja.